Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
de
do 1

daoib (29)

 
abair
Abair má's lib a dhul ag an scoil, nach mór daoib deabhadh a dhéanamh
 
Daimhseochaidh mé "jig" daoib
 
daor 2
"Éistigidh liom go n-innsighidh mé scéal daoib: Cé na trí nídh is mó le na peacaidhthe a dhaeradh". (As Aithrighe Sheáin De Barra)
 
Tá a fhios agamsa nachar iarr tú fhéin ná do mhuinntir punt ná scilling ar aonduine ariamh. Ní raibh aon-chall daoib leis. Muise diabhal ar chuir mise fhéin an deachma ariamh ar cáirde ach oiread, ná cuid dhá chur
 
Níor cheart daoib araoid ar bith a chur orra. Amháin nach ar dheádesign ar bith a tháinic siad fhéin, ná baol orra
 
déan 1
'Sib atá ag déanamh go h-óg bail ó Dhia oraibh! Ach is daoib is fusa, gan talamh gan tráigh, [...]
 
deis
Cuirigidh deis eicínt ar bhearna na h-iothlann, agus ná bíodh a bhfuil agaibh béal in áirde agus asail na tíre ag déanamh plaicín ghabhair dhó (dhe). Is deacair dhaoib aon-teach a bheith agaibh, má mhaireann daoib ar an tsiléig sin
 
Ba cheart daoib na cocaí féir sin a dheisiú indiu, agus gan a bheith dhá bhfágáil níos fuide. An rud a theigheas i bhfad teigheann sé i roighineadas, adeir siad
+
dia 1
Go dtugaidh Dia fóirínt daoib!
TUILLEADH (1) ▼
Go dtugaidh Dia deá-scéal daoib!
 
Is diachta ghéar nar fhága sib an sean-bhosca ceoil sin ins an áit a bhfuair sib é. Dá mbadh rud ar foghnamh é, ní bheadh sí leath cho spleodrach dá thabhairt daoib. Dúinigidh suas anois é, nó dar brigh an leabhar déanfaidh mise rud leis: a bhualadh amuigh annsin in aghaidh an chlaidhe agus ciseach a dhéanamh dó (dhe) ins an lasarnach in a dhiaidh sin
 
diaidh
Níl a fhios agam an mbeidh sé an-fhada anois go dtugaidh póilí Á. geábh aniar indiaidh mádraí nach bhfuil íoctha. Chonnaic mé é ag breathnú indiaidh a leicinn orm indiu, agus mé ag dul amach thairis. Ní mór daoib a bheith ar 'u' (bhur) son féin — duine ar bith a bhfuil madadh aige nach bhfuil íoctha
 
Ní mór daoib an buinín féir sin thiar a dhíogáil as láimh agus cupla súgán a chur faoin a mhullach. Beidh sé in a dhórtadh roimhe thrathnóna
 
dligh
Mo chreach-mhaidne muise, níor dhligh an diabhlánach sin tae ná arán a fháil ins an teach seo, agus níor chumaoin daoib a dtabhairt dó ach an oiread, dhá mbeadh aon-fhuil ionnaibh. Níl cuimhne ar bith agaibh ar an uair a raibh sib fhéin thíos aige-san agus ar leig sé amach sib agus déidín tuithte agaibh leis an ocras. Ach sin é. Marach a bheith gan náire dhó is fada amach ó'n teach seo a d'fhanadh sé. Ach is fear gan náire é ar aon-chor.
 
dochar
Bail ó Dhia ort! Má theigheann tusa soir annsin thoir 'na'n aonaigh agus péire banbh a cheannacht le airgead an ghearrbhodaigh eile, ní dochar ach sochar a dhéanfas sin daoib beirt. Cé fearr dó in a chomhnuí mar airgead.
 
Má sheasann an dorchadas seo i bhfad, ní mór daoib a bheith ag crapadh an fhéir. B'fhéidir gur múr a dhéanfadh sé
 
Shílfeá go mbadh cheart go mbeadh drabhlás thairis sin ins an gcarr móna a thug mé de'n phortach arbhú indé. Dheamhan aithne oraibh nach bhfuil an oiread teinteachaí agaibh agus atá thoir tigh K. Breagh nach ndéanann sib réidhteach léi, nó an gceapann sibh go bhféadfaidh fear a bheith ag rith suas agus anuas 'na (chun an) phortaigh daoib-se 'chuile ré soluis agus sibse ag breacadh 'u' luirgne annseo (bhur luirgne). Nach sraimlidhe an scéal agam é — nach h-eadh sin
 
dreas 1
Déanfaidh sé dreas damhsa anois daoib
 
Tá plaicín ghabhair déanta agaibh de'n choca sin, a fhiosacht daoib go bhfuil an coca eile dreoighte. Meastú cá bhfuighidh sib beatha beithidheach amach annseo ar dhubhluachair na bliana. Gheobhaidh sib í ar mo shonsa
+
dris
Diabhal an féidir go bhfuil siad cluiche aríst. Chuaidh sibh faoi dhris uair eicínt roimh a theacht isteach daoib
TUILLEADH (1) ▼
Sin é an dris-chasáin má fhéadann sé tada a chur as daoib le amhlóireacht agus glaodhmaireacht. Ach ná tugaighidh áird ar bith air. Beidh sé ar an gceird sin le sib a chur dhá (bhur) mbuille. 'Sé a mbeadh uaidh, dhá bhféadadh sé sib a chur ar gcúl
 
druid 2
B'fhearr daoib iad a dhoirtim soir chois an chlaidhe as sin, agus gan iad a bheith i lár an bhealaigh
 
druid 3
Coimirce an diabhail daoib! Ní raibh druid 'sa teach le seachtain cho uain agus a d'fhan sib uainn. Níl suaimhneas i dteach ar bith a mbeidh 'u' (bhur) dtarraint ann. Chuirfeadh sib dhá chrích Mhuire thrín a chéile
+
duine
Is mór na saothruidhthe sib. Duine oraibh agus gan duine ar bith daoib
TUILLEADH (1) ▼
Caithfidh sé "summons" a thabhairt daoib ó dhuine go duine. Ní dhéanfadh aon-"summons" amháin uiliog sib
 
Nach raibh sé mí-dhlisteanach aige a dhul ag iarraidh an oiread sin a bhaint daoib. Nach raibh sé cho maith aige a láimh a chur síos in 'u' (bhur) bpóca, agus an t-airgead a ghoid, le dhul ag déanamh a leithide sin de chleas
+
Rachaidh mé faoi daoib go mb'fhurasta cur ag D. ins an am a raibh an L. réidh leis. Bhí múnógaí alluis ag briseadh amach ar a bhaithis, agus ba gheall le braithlín de bhráithlíní S. N. an ceann aghaidh a bhí aige
TUILLEADH (1) ▼
Sílim go mbadh ceart daoib na bráithlíní atá ar an leabaidh sin thuas a chur le teine scaithín. Cheapfainn go bhfuil gaibhte fútha dhá ghoirdeacht ó chodail duine ins an leabaidh cheana. Níl a fhios cé'n fraighliuchas atá ins na ballaí sin thuas.
 
Dheamhan dul uaithe agaibh. Is rud í an bhruithtíneach a theagas ar 'chuile ghasúr, agus caithfidh sib a cur daoib. Dhá thúisce dhá gcuirfidh sib daoib í, 'seadh is fearr é dhaoib féin