Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

meabhair (25)

 
Níl neart agam cor ar bith a bhaint asam féin, nach dteagann pian chráidhte isteach faoi mo chaoldruim. Brath mhór atá agam a dhul chuig an dochtúr léithe, ach dheamhan agus móide meabhair a bhainfeadh sé sin aiste ach an oiread liom féin. Is minic nach mbaineann
 
dall 2
Shílfeá nach mbeadh an mac cho dall sin, agus cho meabhrach agus a bhí an t-athair
+
Marbhuigheadh é le'r buaileadh air ag an scoil, ach b'aon-mhaith amháin é in a dheidh sin. Dallarán gan mheabhair gan éirim a bhí ann. Níorbh fhéidir focal a chur isteach in a chloigeann
TUILLEADH (1) ▼
Is diadhachta dhóib sin a bheith go maith agus na dallaráin de dhearbhráthracha a bhí aca. Tá mé ag ceapadh nachar thriomuigh a súile ó'n lá ar sheas siad ag an scoil go dtí an lá ar fhága siad aríst í, ach ag geonaighil chaoineacháin ar an bhfad sin. Ní raibh aon-pheacadh faoi'n domhan ach a mbualadh chor ar bith, arae ní raibh aon-neart aca air: ní raibh sé de mheabhair ionnta tada a thógáil
 
Dá gcuirtheá slat ar pharáiste, ní chasfaí aon-duine leat atá cho dall-intinneamhail leis sin. Ó dheamhan meabhair ná éirim dhá bhfaca tú in aonduine ariamh ann
+
deara
Dar príosta bhí mise scathamh fada ag caint leis, ach níor thug mé na cnaipí faoi ndeara. Ach níl rath ná righeacht liom mar sin. Ní duine meabhrach mé.
TUILLEADH (1) ▼
Thug sí faoi deara é ar chúla an chlaidhe. Ní chorróchadh an chuileoig i ngan fhios di siúd. Tá sí cho meabhrach len a bhfaca tú go h-iomaidh
 
dearc
Is tollta an dearcadh atá aige. Ach má's eadh fhéin, níl sé meabhrach chor ar bith. Sílim nach bhfuil ann ach bealach atá leis
 
deas 1
Ba deas meabhrach an gasúr é ag eirghe suas dó
 
Is diabhlaí an mheabhair atá aige thar 'chuile dhuine eile!
 
Tá na gasúir sin aige an-dí-mheabhrach adeir siad
+
Tá sé ag dul thar mheabhair na ndochtúirí a dhéanamh amach céard atá orm
TUILLEADH (1) ▼
Níl annsin ach gobán de dhochtúr. Dheamhan blas meabhair aige induine ach an oiread liomsa
+
dóigh 1
Dar príosta ní féidir dóigh a dhéanamh dhó (dhe) cho h-éascaidh agus a cheapas tusa. Sáthach meabhrach atá sé an uair a thogruigheas sé féin é.
TUILLEADH (1) ▼
Is gránna an dóigh do dhuine ar bith bail mar sin a chur air fhéin le ól. Ní fhaghaim meabhair ar bith cé'n chaoi a bhféadann daoine an oiread sin a ól. Shílfeá go dtiocfadh sé in a n-aghaidh
 
dona
'Sé is measa dhá bhfaca mise ariamh. Níl meabhair ar bith ann ("measa" ar seo i gcomhnaí)
 
drad
Sean-bhó: is deacair mórán meabhair a bhaint as a drad
+
droim
Tá an druim ro-dhíreach ar an gcruaich sin. Ólfaidh sí an bháisteach as éadan. Is furasta aithinte nach mórán meabhair a bhí ar chruacha ag an té a rinne í. Ní raibh ná meabhair ar bith
TUILLEADH (1) ▼
Bhí T. Ch. agus R. B. oíche ar meath ar na ronnaigh. Tháinic siad isteach ar maidin nó indeireadh oíche, agus an bhfuil a fhios agad cá raibh siad: ins an gcrompán sin atá síos faoin A. Fh. Bhí an oíche cho geal leis an lá. Níl a fhios aca anois ná an lá sin céard a chuir de dhruim seoil iad. Ba mhaith meabhrach an fear igcurrach é R. B.
 
dual 2
Ní fhaca me aon-lá ag an scoil ariamh an ceann céadna nach mbuailfí dual na druinne air. Ní raibh meabhair ar bith ann le tada a thógáil
+
dúd
Dúd é ceart. Shílfeá le breathnú air, nach bhfuil ann ach pleib, ach sin é an áit a mbeitheá ag dul amú. Tá sé sách meabhrach in a bhealach fhéin. Níl gus ar bith ann déarfá, ach is ann atá an gus mo léan! Féach leis é go bhfeicidh tú. Dúd ceart é!
TUILLEADH (1) ▼
D'fheicfeá ag imeacht in a leath-phleóta mar sin é, ach níor mhaith dhuit caismirt a chur air in a dheidh sin. Chabálfadh sé thú ar an bpuinte. Deirimse leat go bhfuil meabhair mhór ann. Dúd é th'éis nach gceapfá sin
 
dúil
Tá siad ag cur dúil' ins an gcárnán airgid sin agamsa. Dá mbeidís-sean cho meabhrach len a gcuid cártaí agus atá mise agus mo pháirtidhe, is aca-san a bheadh an cárnán agus ní againne
 
duine
Breathnuigh air! Nach bhfuil meabhair duine agad len a thuiscint cho maith le 'chuile dhuine eile
 
Déarfá le breathnú air nach bhfuil ann ach codladh in a dhúiseacht, agus nach bhfuil meabhair ar bith ann. Ach deir siad, ina dheidh sin go bhfuil éirim mhór ann nuair a bhainfeadh sé amach 'un cainte. Ach is beag duine a ndéanann sé teanntás ar bith air