Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

meabhair (24)

 
Níl neart agam cor ar bith a bhaint asam féin nach dteagann pian chráite isteach faoi mo chaoldroim. Brath mhór atá agam a dhul chuig an dochtúr léithe, ach dheamhan is móide meabhair a bhainfeadh sé sin aisti ach an oiread liom féin. Is minic nach mbaineann
 
dall 2
Shílfeá nach mbeadh an mac chomh dall sin, agus chomh meabhrach agus a bhí an t-athair
+
Maraíodh é le ar buaileadh air ag an scoil, ach b'aon mhaith amháin é ina dhiaidh sin. Dallarán gan mheabhair gan éirim a bhí ann. Níorbh fhéidir focal a chur isteach ina chloigeann
TUILLEADH (1) ▼
Is diachta dhóibh sin a bheith go maith agus na dallaráin de dheartháracha a bhí acu. Tá mé ag ceapadh nár thriomaigh a súile ón lá ar sheas siad ag an scoil go dtí an lá ar fhága siad aríst í, ach ag geonaíl chaoineacháin ar an bhfad sin. Ní raibh aon pheaca faoin domhan ach a mbualadh chor ar bith, arae ní raibh aon neart acu air: ní raibh sé de mheabhair iontu tada a thógáil
 
Dá gcuirtheá slat ar pharóiste, ní chasfaí aon duine leat atá chomh dallintinniúil leis sin. Ó dheamhan meabhair ná éirim dhá bhfaca tú in aon duine ariamh ann
+
deara
Dar príosta bhí mise scaitheamh fada ag caint leis, ach níor thug mé na cnaipí faoi ndeara. Ach níl rath ná ríocht liom mar sin. Ní duine meabhrach mé
TUILLEADH (1) ▼
Thug sí faoi deara é ar chúla an chlaí. Ní chorródh an chuileoig i ngan fhios di siúd. Tá sí chomh meabhrach lena bhfaca tú go hiomaí
 
dearc
Is tollta an dearcadh atá aige. Ach más ea fhéin, níl sé meabhrach chor ar bith. Sílim nach bhfuil ann ach bealach atá leis
 
deas 1
Ba deas meabhrach an gasúr é ag éirí suas dó
 
Is diabhlaí an mheabhair atá aige thar chuile dhuine eile!
+
Tá sé ag dul thar mheabhair na ndochtúirí a dhéanamh amach céard atá orm
TUILLEADH (1) ▼
Níl ansin ach gobán de dhochtúr. Dheamhan blas meabhair aige i nduine ach an oiread liomsa
+
dóigh 1
Dar príosta ní féidir dóigh a dhéanamh dhó (dhe) chomh héasca agus a cheapas tusa. Sách meabhrach atá sé nuair a thograíos sé féin é
TUILLEADH (1) ▼
Is gránna an dóigh do dhuine ar bith bail mar sin a chur air fhéin le ól. Ní fhaighim meabhair ar bith cén chaoi a bhféadann daoine an oiread sin a ól. Shílfeá go dtiocfadh sé ina n-aghaidh
 
dona
'Sé is measa dhá bhfaca mise ariamh. Níl meabhair ar bith ann (measa ar seo i gcónaí)
 
drad
Seanbhó: is deacair mórán meabhair a bhaint as a drad
+
droim
Tá an droim ródhíreach ar an gcruaich sin. Ólfaidh sí an bháisteach as éadan. Is furasta a aithinte nach mórán meabhair a bhí ar chruacha ag an té a rinne í. Ní raibh ná meabhair ar bith
TUILLEADH (1) ▼
Bhí T. Ch. agus R. B. oíche ar meath ar na ronnaigh. Tháinig siad isteach ar maidin nó i ndeireadh oíche, agus an bhfuil a fhios agat cá raibh siad: sa gcrompán sin atá síos faoin A. Fh. Bhí an oíche chomh geal leis an lá. Níl a fhios acu anois ná an lá sin céard a chuir de dhroim seoil iad. Ba mhaith meabhrach an fear i gcurach é R. B.
 
dual 2
Ní fhaca mé aon lá ag an scoil ariamh an ceann céanna nach mbuailfí dual na droinne air. Ní raibh meabhair ar bith ann le tada a thógáil
+
dúd
Dúd é ceart. Shílfeá le breathnú air nach bhfuil ann ach pleib, ach sin é an áit a mbeifeá ag dul amú. Tá sé sách meabhrach ina bhealach fhéin. Níl gus ar bith ann déarfá, ach is ann atá an gus mo léan! Féach leis é go bhfeice tú. Dúd ceart é!
TUILLEADH (1) ▼
D'fheicfeá ag imeacht ina leathphleota mar sin é, ach níor mhaith dhuit caismirt a chur air ina dhiaidh sin. Chabálfadh sé thú ar an bpointe. Deirimse leat go bhfuil meabhair mhór ann. Dúd é théis nach gceapfá sin
 
dúil
Tá siad ag cur dúile sa gcarnán airgid sin agamsa. Dá mbeidís-sean chomh meabhrach lena gcuid cártaí agus atá mise agus mo pháirtí, is acusan a bheadh an carnán agus ní againne
 
duine
Breathnaigh air! Nach bhfuil meabhair duine agat lena thuiscint chomh maith le chuile dhuine eile
 
Déarfá le breathnú air nach bhfuil ann ach codladh ina dhúiseacht agus nach bhfuil meabhair ar bith ann. Ach deir siad ina dhiaidh sin go bhfuil éirim mhór ann nuair a bhainfeadh sé amach chun cainte. Ach is beag duine a ndéanann sé teanntás ar bith air