dearg-
—in a réimmír roimh ainm-fhocal nó aidiacht-bhriathar.
—Tá dearg mar réimmír ainm-fhocal an-choitianta, ach ní chuirtear roimh aidiacht é. Dubh-mhór, dubh-láidir, nó fíor-mhór, an-mhór agus rl. adeirtear.
—
an-, dubh-, fíor-.
·
Dearg-ghadaí (dearg-chimleachán, dearg-dhruncaera, dearg-bhacach, dearg-bhastard, dearg-mhurdaróir, dearg-scéiméara, dearg-shlíomadóir, dearg-rubálaí, dearg chluanaí, dearg-bhréagadóir, dearg-bhithiúnach, dearg-chladhaire, dearg-chantalóir, dearg-dhreancán, dearg-amhlóir, dearg-cheoláinín agus rl.) é = tabhair faoi deara gur le tréartha nach bhfuil ionmholta a chuirtear "dearg" mar seo i gcomhnaí
Dearg-dhiabhal críochnuithe é
+–
Sin dearg-bhréag = bréag mhór
Thug tú do dhearg-éitheach! ("Thug tú do dhearg" adeirtear go minic gan éitheach a chur ann)
TUILLEADH (20) ▼
Bhí dearg-náire orm
Déanfaidh mé é do do dhearg-ainneoin = de do bhuíochas críochnuithe
Tá an dearg-olc aige de chuile dhuine ar an mbaile seo
Dhéanfadh duine soilgheas den tsórt sin dhá dhearg-námhaid
Sin dearg-thúataíl. Ní tada eile é
Fuair sé dearg-bhualadh annseo thoir aréir
Tá an diabhal ar dearg-mheisce (nó, ar a dhearg-mheisce)
Nach hé atá in a dhearg-amadán aca, má tá sé ag géilleadh dhóibh mar sin. Diabhal bréag nach bhfuil
Rinneadh dearg-ár ann
Déanfaidh sé sin dearg-mhurdar shul a gcomhnaí sé
Tá dearg-scéiméaracht déanta aige ar chaoi ar bith
Tharraing sé dearg-achrann
Déanfaidh mé dearg-bhualadh mara gceannsuítear mé
Tá dearg-chluanaíocht ort. Sin é atá ort
Tá dearg-ghliondar air, faoi gur briseadh as mo chuid oibre mé (ach "tá an-ghliondar air (nó an t-an-ghliondar, nó fíor-ghliondar agus rl.) faoi gur eirigh liom)"
Dearg-leiciméaracht atá ag dul dó. Diabhal a mhalrait ariamh!
Dearg-bhligeáirteacht í sin. 'Deile céard í?
Rinne sé dearg-mhístáid tímpeall an bhaile cho uain agus a bhí sé ann. Ba mhaith an scéal don bhaile gur bhailigh sé leis
Déanfaidh sé dearg-mhísc mara ndonaí duine eicínt é
Tá sé dearg-dhallta (dearg-bhuailte, dearg-lottha, dearg-loicthe, dearg-chaithte agus rl.).