Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
Dubhluachair
an mhí dhubh den bhliain, an seal sin thar éis na Nodlag nach mbíonn aon-cheo ag beithigh ar an talamh. Teigheann sé amach go Féil Bríde agus in a dhiaidh blianta; coruice dhubh na bliana.
+
Seo í an dubhluachair. 'Ar ndú 'ní dochar cead scuir a bheith ag caoirigh anois. Níl foghail ar bith le déanamh aca
Amach ar dhubhluachair na bliana a bhí ann go h-áirid, mar cuimním go raibh an aimsir in a ciréabachaí
TUILLEADH (1) ▼
Sé nádúr na h-aimsire a bheith deannachtach anois agus gurb í dubhluachair na bliana atá ann

Dubhluachair in iontrálacha eile (4)

 
Tá an t-asal in a dhithreabhach. Bhí sé cruptha isteach i lúibinn an chlaidhe ar maidin agus na cluasa féin ní raibh sé indon a bhiorrú leis an bhfuacht. Tiubharfaidh an dubhluachair atá amach romhainn anois cnáimh le creinneadh dó
 
Ní amach annseo ar an doininn agus ar an dubhluachair atá agad a bheith dhá dhéanamh. Is fhearr duit go fada é a dhéanamh anois 'fhad agus atá sé ag tabhairt anna uaidh go breagh
 
druid 1
Níl a dhath ariamh farae l'aghaidh na mbeithidheach anois, agus gub (gurb) é dubhluachair na bliana atá ann. Ach amach annseo a ghabhfas sé sin rompa. Beithidheach ar bith a gheobhfas cáll (call) an tráth seo 'bhliain, tá a chnaipe déanta. Caillfidhear é amach annseo. Ní hé lá an tsneachta a gcailltear an druideoig chor ar bith, adeir siad
 
Níl ginnín féar tirm aice anois nach bhfuil ídithe, agus cóisir bheitheach annsiúd aice agus a gcnámha thrín a gcraiceann, agus dubhluachair na bliana amach rómpa. Nach uirre a bhí an smál an lá ar cheannaigh sí iad