Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

diomalachaí (9)

 
de
Tá limistéar mór talúna taobh thoir de bhóthar agam ach diomalachaí ar fad é
 
Deirimse leatsa, hé brí céard adéarfas tusa, gur deisiúla go mór an baile a bhfuil tú istigh ann ná aon bhaile eile ar an gceathrú. Breathnaigh ar an mbaile sin thoir. Nach bhfuil maith an bhaile uileag ag an L. Agus an dá bhaile seo taobh thiar dhíot, céard atá iontu ach breaclachaí agus clochair agus diomalachaí. Níl an baile seo giorraithe tada, agus dheamhan a bhfuil de chailleadh ar an talamh atá ann léar (de réir) mar atá talamh sa tír seo.
 
Má tá tú ag iarraidh díogha na talúna a fheiceáil, ná fág amach an áit a bhfuil tú. Téirigh suas sna breaclachaí agus sna diomalachaí atá thuas ansin i mB. an Ghl., agus gan garraí as chuile dheich gcinn intsaothraithe. Tá caitheamh agus cáineadh ar na sléibhte, ach mise i mbannaí dhuit, má chaitheann tú an oiread anró agus easonóra leis an sliabh agus a caitear le na clochair atá thart anseo, go mbeadh rud eicínt de bharr do shaothair agat. An-talamh é an sliabh sin suas má fhaigheann sé giollaíocht cheart. Ach an talamh atá thart anseo, tá sé ídithe — spíonta ag feamainn chladaigh. Nach bhfuil an leac leis ins chuile áit ann
+
Ná bac lena cuid talúna sin, ná le talamh Bh. an Gh. fré chéile. Diomalachaí ó sháil go rinn é. An bhfuil dhá gharraí ag gabháil le M. Sh. G. atá inchurtha. Dheamhan é muis
TUILLEADH (4) ▼
Ná cloiseadh duine ar bith thú ag caint faoi thalamh na tíre seo. Ní thabharfadh fear Achréidh a mbeadh geadán réasúnta chor ar bith aige deich triuf ar a bhfuil de thalamh istigh in do thír: diomalachaí. Níl neart ag duine a dhul amach ag baint claise láin nach ag mianadóireacht le clocha a chaithfeas tú an lá
Dar príosta muise tá cuid mhaith diomalachaí ar an Achréidh féin! Is diomalachaí as cnáimh éadain a chéile a bhfuil ag cliamhain Mh.: riascán, agus creigeanna, agus turlaigh, mar adeir siad féin le na turlaigh
Má sciorrann tú síos go dtí an táilliúr, mise i mbannaí go bhfaighidh tú píosa uaidh a dhéanfas é sin duit. Bíonn go leor diomalachaí éadaigh aige. Ní bheidh tú dhá mhionóid amuigh
Coinnígí na diomalachaí cláir sin. Dheamhan a fhios nach bhfónfadh cuid acu fós. Bíonn sibh ag iarraidh cláiríní chuile ré solais, agus tapaidh iad anois
 
draoi
Cheannaigh sé an draoi beithíoch anuraidh agus gan aon áit aige lena dtógáil, ach thiar sna diomalachaí achrannacha sin thiar nó gur bascadh agus gur cailleadh iad. Cén ghnaithe atá ag duine a dhul ag bualadh faoi stoc mura bhfuil deis a dtógála aige