grán (30)
Tá chuile shórt air ach dea-bhéal. Chuirfeadh sé an ghráin ort a bheith ag éisteacht leis. Na hailt a bhí a leathnú ar an ngiall aige
+
Tá an dearg-ghráin aige orm
TUILLEADH (1) ▼
'Sé mo dhearg-ghráin an cineál dráimh a leagas tú — cuireann sé olc orm
→
deatach
Tá deatach dhá bhaint as na sionnaigh ó tháinig fear an ghunna ar an mbaile. Is géar a theastaigh sin uathu. Bhí an áit bánaithe acu. Sin é an gléas anois orthu: neart gráin a chur iontu
Rinne sé é faoi dheireadh thiar thall nuair a bhí muid sáraithe ag tuineadh leis. Má rinne féin, ní mórán slaicht a chuir sé ar a shaothar. Is mór an ghráin é. B'fhearr liom gan déanamh é anois!
→
déistean
Chuir sé gráin agus déistean ar a bhfaca ariamh é agus é ag ithe. Is fiú ór muic lena ais
→
diachair
Nach diabhaltach an diachair atá ort nach ligeann de do chuid cumadóireacht. Tá an fear bocht thar bharr a chéille agat. Cén bhrí ach picil a dhéanamh de ghrán seagail! Is lad thú!
+
→
diaidh
Bhí an oiread ólta aige agus nach raibh sé in ann éirí, ach bhí sé ag imeacht i ndiaidh a thónach ar fud na cisteanaí, agus in ann a dhul go dtí an leathbhairille. Ba ghráin shaolta é.
TUILLEADH (1) ▼
Bhí mise lá thiar i dT. an Fh. agus mé ag tóraíocht áit a dtugann siad an D. D. air. Casadh seanfhear dom ag crosbhóthar ann. Seanfhear breá gaelach i gcosúlacht. 'Cén áit anseo a bhfuil an D. D.,' adeirim féin. An bhfuil a fhios agat cén freagra a thug sé orm. Is beag bídeach nár thit mé as mo sheasamh. Cén bhrí ach seanfhear mar é. 'Téirigh i ndiaidh do shróine,' adeir sé, 'agus déanfaidh sí eolas duit.' 'Ná raibh maith agat, agus ní hé amháin,' adeirimse … B'fhearr ná sin an rud a chuala mise ag fear as D. Fh. a tháinig ag damhsa thuas tigh Mh. Bh. Bhí an ghráin shíoraí ag M. B. ar fhear ar bith taobh thiar den Ch. Shaighid muid fhéin i bhfear Dh. Fh. é. 'Céard a chas thusa anseo i ndiaidh do mhullaigh,' adeir M. B. 'Ní i ndiaidh mo mhullaigh a casadh ann mé, ach i ndiaidh mo ghléis,' adeir an fear aniar
+
Tá an ghráin dhíobhálach aige ar an ól ─ an ghráin shíoraí shaolta; an dearg-ghráin. Níor chuala mé ach leis an bhfocal gráin é
TUILLEADH (8) ▼
Tá an ghráin dhíobhálach aige orm. Is luar leis mé ná an sioc a lobhfadh na fataí
Beannacht Dé dhuit! Tá an ghráin dhíobhálach aige sin ar an dream thuas, ní nach ionadh. D'imir siad ceart críochnaithe air an uair siúd faoin uachta.
Chuile bhall aige muise ach é sin. Tá an ghráin dhíobhálach aige air. Ná déan a shamhailt leis. Leagfadh sé é
Tá an ghráin dhíobhálach agam ar nathaíocht den tsórt sin. Ag iarraidh a bheith ag flithmhagadh faoi chuile dhuine agus nach bhfuil dóigh mhagaidh ar bith sa tír is mó ná é féin
Scread mhaidne air, an smaoiseachán! Tá an ghráin dhíobhálach agam ar a phus mór. Ní bhíonn ádh ná amhantar orm in áit ar bith dhá gcastar liom é
Bhíodh an ghráin dhíobhálach aige sin ar mhná fadó. Ní bheadh gair ar bith agat a dtarraingt anuas os a chomhair. Ach chuir na Cáiteannaí an chluain Mhuimhneach air. Is ann atá móin dhá dó dhó anois. Is beag é a fhoghail i ngort ná i ngarraí ó thaithigh sé sa teach sin
Tá an ghráin dhíobhálach acu ar an talamh thuas anois. Ní fhanfaidh siad ala na huaire ann mura mbeidh duine eicínt ag fosaíocht leo. Shílfeá muise gur maith an túmsacht (tiomsacht) atá ann fós. Uabhar atá ar na diabhail!
Bhí an ghráin dhíobhálach aige féin agus ag an sagart ar a chéile go dtí le fíorghairid ach tá siad ina dhá gcuid déag le chéile anois ó phós sé. Tá an ágóidín de bhean siúd aige in ann duine ar bith a bhréagadh. 'Sí atá deas air! Ar ndóigh caitheadh sí crúib airgid aige agus bréagfaidh sin é. Níl aon ghnaíúlacht ann anois ach an t-airgead
→
diogáil
B'éigean dom na cearca fré chéile a dhiogáil inné. Ba mhór an ghráin iad timpeall tí agus chomh cuileach agus a bhí siad
Níor rugadh ariamh aon fheithideach is díomhaoiní ná is lú déantús maitheasa ná é. Chuirfeadh sé an ghráin chríochnaithe ort ag breathnú air sa ngarraí.
→
dóigh 1
Beannacht Dé dhuit! Bhí sé chomh maith ligean dó. Tá a chuid scoile sin ar iarraidh anois. Féachadh dóigh agus an-dóigh leis, ach b'aon mhaith amháin é. Buaileadh dual na droinne air, fuair sé éadach nua; bicycle, sweets, chuile mhíle rud. Ghabhadh sé ann lá nó dhó, ach ghlacadh sé an ghráin ansin uirthi aríst, agus do cheann fine ní chuirfeadh amach é. Bhí S. ag rá go ndíbreodh sé amach ar an móin i mbliana é agus go mb'fhéidir go múinfeadh sin é
→
doiligh
An rud is doilí le duine ná a bhás, cá bhfios dó nach é lár a leasa é. Is minic a chuala tú ariamh é. Ba in é a fhearacht ag Bríd é. Bhí a muintir ag iarraidh a cur soir tigh J. Ph., agus bhí gráin an tsaoil aici air, arae bhí sí "ag comhrá" le mac a bhí anseo thiar ag C. Ní Ch., agus séard a bhí sí féin ag iarraidh a dhéanamh éalú leis go Meiriceá. Ach fuair a muintir amach uirthi é, agus théis go leor anonn is anall chuaigh sí tigh J. Ph. Níl aon bhean sa taobh seo go Gh. inniu atá ina suí chomh te léithe. Tá deis agus talamh aici. Tá postaí ag a clann. Déarfá go raibh an t-ádh uirthi ceart. An fear a bhí sí féin ag iarraidh a phósadh, maraíodh i Meiriceá é leathbhliain théis a dhul ann dó
→
doscúch
Ná bí doscúch le na putaí a mháistir. Is dona an rud a bheith ródhoscúch leo. Glacfaidh siad gráin ar an scoil uilig … Níl mé dhá shamhailt leat a dhuine chroí. Dar a shon go n-abróinnse go raibh tú drochmhúinte, ach bíonn na putaí ag banrán ina dhiaidh sin
→
drandal
Ní beatha mhaith don drandal iad sin. D'íosfainn iad murach amháin: faoi cheann chúig nóiméad, bheinn ag screadach ar fud an tí le daitheachaí. Sin é mo ghráin ar sweets
→
dúil
Ní bheadh aon mhaith aige ann go bhfaigheadh sé an píopa. Fuair sé faoi dheireadh agus faoi dheoidh é le chuile sháraíocht. Chuaigh sé ar a chaitheamh nó gur chuir sé urlacan air féin leis. B'éigean a thabhairt abhaile. Bhíodh fonn múisce air le chuile choisméig. Cuireadh a chodladh é. Uaidh sin amach, níor éiligh sé an píopa. Ghlac sé an ghráin air. Chuir sin den tobac é. Bhain sé an dúil as go ndeachaigh sé i dtalamh
→
dúlaí
Níor chaith sé aon ghráinne tobac ariamh ach tá sé an-dúlaí sa snaoisín. Is mór an ghráin é. Ní fheicfidh tú in áit ar bith é gan an bosca salach sin tarraingthe amach aige, agus smaois chomh rua air!
→
téigh ar
Éirigh as an gcaint sin anois. Is mór an ghráin é seo thall má théann sé ar gháirsiúlacht, agus ní mórán tsiocair a bhíos uaidh