Tadhg (10)
→
dána
Bhí an t-ádh ar an tír se'againn féin nach raibh sí sa gcogadh chor ar bith. Congnamh Thaidhg an tSléibhe do Mhuirbheach gan buille leis ná in a aghaidh, arsa tusa. Agus b'amhlaidh ab fhearr é. Mara bhfuil tú mór ná láidir ná bí dána ná droch-mhúinte
Dearbhráthair do Thadhg Domhnall (sean-fhocal) = dhá rud a bheadh cosúil le chéile; beirt dhaoine ar aon-mhéin; mar a chéile an ballséire agus a ghiolla (fc. Tadhg)
→
díonmhar
Asna de'n tsean-dair iad na Flaithbhearta a mhic ó. Cine an-díonmhar a bhí ionnta scathamh. Ach bochtuigheadh iad ar nós cuid mhaith eile. Deir siad go raibh, agus go h-olc freisin. Chuala mé fear aniar ag cur caoi ar Fhlaithbheartach na h-Áirde — "Tadhg na Buile" …
+
→
Dónall
"Dearbhráthair do Thadhg Domhnall" = mara chéile an cúpla; má tá duine de'n dís míádhasach, míofhortúnach, ámhuilleach, achrannach, luath-lámhach agus rl. ní taise de'n cheann eile é: tá sé féin cho dona leis an gcéad duine
TUILLEADH (6) ▼
Níl a fhios agadsa ach an oiread é, má's fíor duit féin. Ach d'eile cé'n chaoi a mbeitheá. "Dearbhráthair do Thadhg Domhnall".
Tá sé seo thuas 'chuile orlach cho bainte amach leis ag achrann. Ach céard sin orm! Nach dearbhráthair do Thadhg Domhnall
Tá ceann eile ag béal an doruis againne nach ndéanann buille maitheasa ó mhaidin go faoithin ach ag imeacht ag liúistidheacht (leoistidheacht) ins an ngarrdha ag 'chuile dhuine. Is dearbhráthair do Thadhg Domhnall mar adeireadh T.
Dearbhráthair do Thadhg Domhnall. Dheamhan tada dhá thais ag fear an bhaile se'againne. Chaithfeadh sé lá 'eil' San Seáin ó réalt go réalt, agus ní iarrfadh sé ar an bhfad sin ach ag coireadh ar a chomharsa
'Bhfeiceann tú P. Mac C. nach nglacfadh é ach an oiread. Is geall le chéile an cúpla. Dearbhráthair do Thadhg Domhnall
Máthair Thaidhg agus sean-mháthair Dhomhnaill. Cé'n gaol a bhí ag Tadhg le Domhnall? (Cineál tomhaise)