→
das
dasachaí (18)
Leabharsa is olc an uair ag cur í. Tá sí ro-choimhightheach. 'Bhfeiceann tú dasachaí (gasachaí) réabtha as a lúdrachaí ag an ropadh seo? Mara n-eirighe sé as a' mbáisti(gh) is gearr gur dubhachan a fheicfeas tú amuigh as éadan. Ach mar sin fhéin, ní hé an gairbhshion seo is measa aige. Ba mheasa go mór uair mharbhánta, mhoirteamhail.
→
beo 1
Cuirfe an fód beo sin anois a shean-eire dasachaí (gasachaí) orra(b). Sin é an buachaill aca(b).
→
fás 2
Má theagann an rud sin ar na dasachaí, an méid a bhéas aníos as an gcréafóig dhíob, beidh sé speirhe ó fhás
→
folc
Ná bac le fataí a beith san ngarraí sin thoir. Ní bheidh a dtuairisc fhéin ann. Tá na dasachaí uilig folcha ag barráiste = an barráiste fásta i bhfad níos airde ná na dasachaí agus ag cairiú amach as a gcionn
→
fód
Fód fíáin uiliog atá sna garrantaí sin thuas ar bharr an bhaile. Bhí mise cheana dhá gcur ag S., agus dheamhan a raibh faoi fhód na láighe ann ach dabaí móna. Chaithfeá an fód fíáin a bhaint ionta sin shul a dteagadh na dasachaí aníos, agus é a chur amach ar an iomaire, agus é a sceannadh agus a thalltú len a mhíniú. Níl aon-mhaith dhuit ann mara gcuire tú gabhail ar chur bharr an bhaile. Tá an talamh breagh sprosach anuas annseo.
+
→
das
Tá a shean-eire dasachaí air anois. Má chuireann sé níos mó suas, ní bheidh aon-fhata ann chor ar bith. Talamh maith craicinn a bhí ann
TUILLEADH (1) ▼
Shílfeá go bhfuil ruadhchan beag ar na dasachaí annseo amuigh, ach is beag é: dath na gainne annseo agus annsiúd
Níl deá ghealladh ar bith faoin gcur i mbliana. Ba deacair dhó a bheith. Fuair sé an iomarca spalpadh san am a raibh aige báisteach a fháil. Tá a shliocht air: na dasachaí atá amuigh féin, níl ionnta ach spreangaidí. Níl téagar ar bith ionnta
Tá dasachaí go h-árd as cionn talmhana, ach má tá indán agus go dtiocfaidh glasreodh ar bith seaca, is an-chur 'un deireadh orra é
→
dochrach
Is docharaighe go mór an lobhadh bán ná an dubhachan. Speireann an lobhadh bán na dasachaí ar fad, ach déanann siad seasamh eicínt de bhárr an dubhachain. Is beag is ionann le chéile iad
→
droim
Bhí oíche shíorraidhe bháistighe ann agus an aimsir an-mharbhthánta. Bhuail mé féin síos an bóithrín ar maidin. D'eirigh beochan beag gaoithe. Fuair mé féin an baladh. "Sin gaoth atá ag eirghe de dhruim dubhachain" arsa mé féin le M. Ch. a casadh liom ag an gC. "Ní féidir go mbeadh sé in a dhubhachan cho luath seo ins an mbliain" adeir M. Soir leis an mbeirt againn de mhaol a' (ar) mainge inGarrdha Árd T. Mh. Bhreathnuigh muid ar an mbarrainn. Bhí siad cho glas leis an eidheann, ach bhí na dasachaí thíos fútha rodtha as éadan, agus leagfadh an baladh bréan a bhí uatha thú
Tá sé sáthach dicheallach ach ní moltar a shaothar scaithtí in a dheidh sin! Cuireadh amach ag baint máilín suip do na beithidhigh ins an ngarrdha sin thíos aréir é, ach ba mhó na dasachaí ná an sop a bhí ins an máilín ag teacht abhaile aige!
→
dúchan
Deir siad gur ins an gcréafóig a chruthuigheas an dubhachan agus go gcairthigheann sé aníos ins na dasachaí