—
díon, fascadh, clúdach, árus, teach, bráca, bothán, lóistín.
+–
Níl an fascadh féin ann ní áirighim dídean (fc. fascadh)
Ní bhfuair muid fascadh ná dídean
TUILLEADH (1) ▼
'Nuair a theighimse ag cúirtéaracht, ní shásóchadh fascadh chor ar bith mé. Ní mór dom dídean a fháil cho maith. Is breagh an rud brat maith tuighe easca as do chionn féin agus do ghearrchaile mná!
+–
Dhéanfadh dídean ar bith duine ins an samhradh. Bím féin an-bhruithte istigh. Dhá mbeadh ceann de na cábáin sin agam a bhíos ag na saighdiúir bhainfinn an-cheart dhe, le codladh amuigh
Tá sé gan dídean muis má's i dtuilleamaí an tighe siúd atá sé. Teach mo léan! Ní h-eadh ná ainm tighe. Nach bhfuil 'chuile dheoir dhá bhfuil amuigh istigh aige!
TUILLEADH (5) ▼
Níl dídean ná teálta annseo againn leis an oíche a chur tharainn. Má tá ní fheicimse é
Níl dídean ná a dhath ag an duine bocht anois ach lorg cois na bó ar an gcneangaire. Is deacair dhó aon-chaoi a bheith air, agus an bhail a chuaidh air
Tá sé feidheartha críochnuighthe anois, gan dídean le fáil i bhfus ná thall aige. Má tá féin, ní hé leath-chóir Dé é. Bhí sé fhéin go dona
Is olc an aghaidh ar an gceann céadna aon-dídean a thabhairt dó. Dhá gcastaí muid in a líon, is maith daoitheamhail a bheadh sé
Níl de dhídean aige anois ach dídean an tincéara: brat idir é féin agus an t-aer
+–
Gheobhaidh sé dídean na h-oíche ann, agus céard eile a bheadh sé a iarraidh
Dhá dhonacht dhá raibh an botháinín a bhí aca ní raibh siad doicheallach. Gheobhfadh sé dídean na h-oíche ann, agus thairg siad sin dó. Ach bhí sé ro-mhór ann féin le fanacht imbráicín mar sin. Is dona a chuaidh an leithead dó muis, ní dhá roint leis é
TUILLEADH (2) ▼
Níl mé 'iarraidh ach dídean na h-oíche. Sínfidh mé annseo ar an teallach nó go ndéanaidh sé lá. Annsin greadfaidh mé liom.
"An dtiubharfá dídean na h-oíche dhom" arsa mise. "Tá mé go géar in a chall".
Féach freisin
→
foscadh
Dídean in iontrálacha eile (11)
→
cadhail
Is beag a' dochar dhó a bheith sínte fhéin, má bhí sé dhá chaidhleadh le sneachta ar feadh an lae mar sin, a's gan fascadh ná dídean aige, ach mar bheadh lorg coise na bó ar a' gcneagaire (Féach "cneagaire")
→
bealach
Is deas a' rud, bólacht, féar maith agus gabhaltas; Cruithneacht a's eorna le gearradh; Min ins a' gcómhra, 'gus teine trathnóna; A's dídean d'fhear bóthar a's bealaigh (Rafteri — Caismirt an Phótaire leis an Ól)
Dheamhan fascadh ná dídean a bhí agam thuas ar leiceann na sceirde a's buaileadh chuile dheoir ariamh de'n chraobh-mhúr sin orm. 'Séard a bhí do mo speidhreadh ar fad, go raibh sí tuitim mar bheithí dhá dóirteadh as criathar, a's bhí sé 'na scalladh gréine síos uaim ag an bhFh. B. Níor fhága M. Ph. an portach, a's bhí sé chomh tirm a's dá mba amach ar leaba chlúmhaighe a d'eireochadh sé, a's mise in mo líbín.
Buailfe mé rómham, a's gheobha mé dídean na h-oidhche in áit éicint. Is fhearr dhom é, ná 'bheith reicthe ag paicle istigh annseo, nach dtiubhra aon-su(a)ímneas dom, maidin ná trathnóna.
+
→
foscadh
Níl fascadh ná dídean aige = teach ná áras; (bíonn teach, cró, seid nó teálta foirginte, i gceist le "dídean" igcomhnaí, ach ní bhíonn igceist le fascadh ach lúibinn claidhe nó sceiche nó a leithide
TUILLEADH (2) ▼
Níl aon-áit faoi bhéal an aeir aige anois a bhfuighidh sé fascadh ná dídean ann. Is beag an truaighe é a leig a bhráicín fhéin í léig
Ní raibh d'fhascadh ná de dhídean aige ach lúibinn an chlaidhe ar fea na hoíche
Fuar-sceird chríochnaithe í an roinn talúna sin thiar aige. Breaclach bhradach gan fascadh ná dídean. Ó diabhal fód ag gabhail léithi ach leic. Dhá gcuirtheá slat ar an tír déarfainn nach bhfuightheá aon-ghiodán eile is maolscreamhaí ná é sin. An bhfuil a fhios agad cén t-ainm a thugadh N. Th. go ndéanadh Dia grásta air uirri: garrantaí dóite na míola críonna. B'fhíor dhó
Cé'n fáth a dtiubharfá a leithide sin de thabhairt ort féin a leithide de lá. Má's dona annseo é tá an bóthar amach díbeartha ar fad. Níl claidhe ná fál leis, ná fascadh ná dídean air, ach lorg cois na bó ar an gcneagaire
→
díon 1
Go bhféachaidh an t-Athair Síorraí muis ar an gcábán sin, leithide na h-oíche anocht. Níl díon ar bith ar an mbáistigh ins na cupla stráca siúd atá as a gcíonn. Nach mb'fhearr dóib na ceirteacha siúd a dheasú in a dtimcheall, agus a dhul isteach i scailp eicínt nó i lúibinn claidhe, áit a mbeadh fascadh aca, ná a bheith annsiúd agus gan de dhídean ann ach an oiread le lorg cois na bó ar an gcneagaire
Rachadh sé thríot na daoine bochta sin a fheiceál. Chuaidh sé thríom-sa ar aon-chor. Níl dídean na h-oíche féin aca, ach síneadh siar ar "shate" (seat), nó iad a fhéin a chaitheamh ar an bhféar agus codladh annsin ar feadh na h-oíche