Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
dídean
ainmfhocal, fireann
uimhir iolra agus ginideach uatha: dídin
díon, foscadh, clúdach, áras, teach, bráca, bothán, lóistín.
+
Níl an foscadh féin ann, ní áirím dídean (fc. foscadh)
Ní bhfuair muid foscadh ná dídean
TUILLEADH (1) ▼
Nuair a théimse ag cúirtéireacht, ní shásódh foscadh chor ar bith mé. Ní mór dom dídean a fháil chomh maith. Is breá an rud brat maith tuí easca as do chionn féin agus do ghearrchaile mná!
+
Dhéanfadh dídean ar bith duine sa samhradh. Bím féin an-bhruite istigh. Dhá mbeadh ceann de na cábáin sin agam a bhíos ag na saighdiúir, bhainfinn an-cheart dhe le codladh amuigh
Tá sé gan dídean muis más i dtuilleamaí an tí siúd atá sé. Teach mo léan! Ní hea ná ainm tí. Nach bhfuil chuile dheoir dhá bhfuil amuigh istigh aige!
TUILLEADH (5) ▼
Níl dídean ná teálta anseo againn leis an oíche a chur tharainn. Má tá ní fheicimse é
Níl dídean ná a dhath ag an duine bocht anois ach lorg cois na bó ar an gcnangaire. Is deacair dhó aon chaoi a bheith air agus an bhail a chuaigh air
Tá sé feidheartha críochnaithe anois, gan dídean le fáil abhus ná thall aige. Má tá féin, ní hé leathchóir Dé é. Bhí sé fhéin go dona
Is olc an oidhe ar an gceann céanna aon dídean a thabhairt dó. Dhá gcastaí muid ina líon, is maith daoithiúil a bheadh sé
Níl de dhídean aige anois ach dídean an tincéara: brat idir é féin agus an t-aer
+
Gheobhaidh sé dídean na hoíche ann agus céard eile a bheadh sé a iarraidh
Dhá dhonacht dhá raibh an botháinín a bhí acu, ní raibh siad doicheallach. Gheobhadh sé dídean na hoíche ann agus thairg siad sin dó. Ach bhí sé rómhór ann féin le fanacht i mbráicín mar sin. Is dona a chuaigh an leithead dó muis, ní dhá roinnt leis é
TUILLEADH (2) ▼
Níl mé a iarraidh ach dídean na hoíche. Sínfidh mé anseo ar an teallach nó go ndéana sé lá. Ansin greadfaidh mé liom
'An dtabharfá dídean na hoíche dhom,' arsa mise. 'Tá mé go géar ina chall'

dídean in iontrálacha eile (3)

 
Cén fáth a dtabharfá a leithide sin de thabhairt ort féin a leithide de lá. Más dona anseo é, tá an bóthar amach díbeartha ar fad. Níl claí ná fál leis, ná foscadh ná dídean air, ach lorg cois na bó ar an gcnagaire
 
díon 1
Go bhféacha an tAthair Síoraí muis ar an gcábán sin leithide na hoíche anocht. Níl díon ar bith ar an mbáistigh sna cupla stráca siúd atá os a gcionn. Nach mb'fhearr dóibh na ceirteacha siúd a dheasú ina dtimpeall agus a dhul isteach i scailp eicínt nó i lúbainn claí, áit a mbeadh foscadh acu, ná a bheith ansiúd agus gan de dhídean ann ach an oiread le lorg cois na bó ar an gcnagaire
 
Rachadh sé thríot na daoine bochta sin a fheiceáil. Chuaigh sé thríomsa ar aon chor. Níl dídean na hoíche féin acu ach síneadh siar ar shate(seat), nó iad a fhéin a chaitheamh ar an bhféar agus codladh ansin ar feadh na hoíche