Nualitriú
Bunlitriú
dearmad
—fc. dearmadaigh
dearmad in iontrálacha eile (41)
→
fág i
Fágfaidh muid ina dhearmad é. Níor mhaith liom a rá gurb é a ghoid d'aon uaim a rinne sé. Murab é fearacht an fhear fadó leis an ngairleoig aige é: "ní do do ghoid atá mé a ghairleog ach do t'ardú liom".
+
→
bealach
"Ag gabháil an bealach duit, má castar ort an cluanaí fir; Ná déan dearmad ar a dhea-chaint, ach bí críonna glic" (as an Draighneán Donn)
TUILLEADH (15) ▼
Ní fhaca mé i mbealach ná i ndearmad leis an fhad seo é — ní fhaca mé in aon áit é.
Ní fhaca mé an ceann céanna i mbealach ná i ndearmad le mo chuimhne.
Murach gur buailte suas atá sé, d'fheicfinn i mbealach nó i ndearmad le fada é, ach ní fhacas.
Is mór an t-ionadh nach bhfeicfí i mbealach nó i ndearmad anois é nó an bhfuil sé ag coinneáil na leabthan i gcónaí?
Ón lá sin go dtí an lá atá inniu ann, ní fhaca mé i mbealach ná i ndearmad dhe.
Thóraigh mé i chuile mhíle áit ar fud an aonaigh é, ach dheamhan a chos a bhí le fáil i mbealach ná i ndearmad ann.
Gheall sí a bheith anoir leis an Luan dar gcionn, ach mo chreach mhaidne thú, ní fhaca mé amharc uirthi i mbealach ná i ndearmad ó shin.
Chaithfeadh sé go gcoinníonn sí as mo bhealach, arae ón lá ar iarr mé mo phunt uirthi, níor leag mé súil uirthi i mbealach ná i ndearmad ariamh ó shin.
Deir tú leis nach bhfaca dhom i mbealach ná i ndearmad, ón lá ar rug mé air ag bleán mo chuid beathach.
Ón lá a dtug mé an seicín dó (nóta deich scilleacha), dheamhan a chos ná a chnáimh a chonaic mé i mbealach ná i ndearmad ó shin. Beidh a shliocht orm: feicfidh tú fhéin air nach dtaobhóidh sé mise níos mó.
Tá sé na cianta ó chonaic mé i mbealach ná i ndearmad í go dtí inné i nGaillimh. 'Sí atá tuartha snoite as a ceannaghaidh, agus má tá fhéin, cé hionadh dhi sin agus an fhad is a bhí sí buailte síos.
'Sé an eorna nua an ceann céanna a fheiceáil, arae is fadó cheana nár facthas i mbealach ná i ndearmad é.
Meas tú an donacht ar bith atá air le nach bhfuil sé le feiceáil i mbealach ná i ndearmad leis an fhad seo.
Is fada aríst, tá faitíos orm, go bhfeice tú i mbealach ná i ndearmad é, mura dté tú de mhaoil do mhainge 'na tí ag breathnú air. Buaileadh síos é an tseachtain seo caite agus beidh liostachas fada air mura bhfuil ag Dia.
Má bhíonn do bhealach isteach tigh W. A., tabhair abhaile chugam an cléibhín a d'fhága mé ann i ndearmad Dé Sathairn seo chuaigh thart.
→
aird 1
Mura mbeadh uair sna naoi n-aird ann anois, ní fheicfeá i mbealach ná i ndearmad é. Tá sé ag cothú na háite istigh go maith.
→
foth
Sin é an chaoi a mbíonn an dearmad. Leagann sibh rud uaibh agus ní bhíonn sé le fáil ar foth ná ar féar in bhur ndiaidh
+
→
imní
Nach bocht dom imní a bheith orm agus nár facthas aon amharc i mbealach ná i ndearmad le dhá lá air — is suarach an t-ionadh go bhfuil imní orm
TUILLEADH (1) ▼
Ná bíodh imní ar bith ort faoi. Cuir ceirín den dearmad leis — ná cuimhnigh chor ar bith air
→
dealbh 2
Dheamhan sin oíche dhár dhealbh an ghrian nach mbuaileadh sé féin amach shula théadh sé a chodladh, go bhfeiceadh sé a raibh na lúbáin ar na croithe, agus gabháil faighte ag na beithígh agus ag an gcapall. Dhá dtéadh a raibh sa teach amach míle uair i mbéal a chéile, ní bheadh aon tsástaíocht aige ann ina dhiaidh sin, gan é féin ag tabhairt súil orthu. Duine imníoch a bhí ann. Tá mé ag ceapadh go n-éiríonn sé chuile oíche thiar sa reilig anois, faitíos a mbainfeadh dearmad do Sh. Bh. gan an geata a dhúnadh!
→
dearg 1
Má bheirimse i mbealach ná i ndearmad ar an mbastard dearg sin, bainfidh mé an t-anam as. Ní bheidh sé tada níos lú aige
+
Dhearmad mé éirí in am
TUILLEADH (3) ▼
Dhearmad sé a dhul amach dhá n-iarraidh nó go raibh sé ina chontráth
Ná dearmad anois a theacht in am. Ní fheilfidh sé dhúinn a bheith deireanach
Chuile scéal dhá raibh agam ariamh, tá siad dearmadta agam anois. Tá dearmad déanta agam ar chuile mhíle ceann acu, tá sin
Ní dhéanfaidh mé dearmad ar an am a mbíodh sé ag imeacht leis an m. beag. Chlis an jaunt agus b'éigean dó imeacht le capall diallaite. Sa samhradh a bhí ann agus thóg an diallait ar fad é, agus b'éigean dó imeacht ansin droimnochta uirthi. Tháinig sé aníos an bóithrín tráthnóna amháin agus é cróilithe uileag. 'Faigh diallait ard,' adeir M. B. leis, 'agus ní ghoillfidh sé chomh mór ort. Sin nó gheobhaidh mé snáth leoin duit ó Mh. Mh. Ph.' D'imigh sé mar a bhuailfeá ar an gcluais é agus níor labhair sé linn aríst go ceann leathbhliana
+
→
Diarmaid
Is beag an mhaith dhuit a bheith ag plé leis sin. Dhá mbeifeá ina éadan go ndéanadh Dia dearmad dhíot, ní chorrófá as an gclúid údaí é. Dheamhan lá foráis a bheas air siúd go brách
TUILLEADH (3) ▼
Nó go ndéana Dia dearmad dó, daighean sluasaid a gheobhas sé uaimse aríst ná cuid de shluasaid. Is dathúil an scéal é, an feac a bhriseadh inti, agus gan fad méire ag gabháil liom ach í
Dhá ndéanadh Dia dearmad ort anois, dheamhan gráinne tobac — ní dhá tiomaint é — a gheobhas tú aríst go dtí seachtain ó inniu. Mar sin déan réiteach leis an méid sin!
Caith sneachta ar a lorg anois. Tá tú réidh lena fháil. Dheamhan fáil muis, dhá ndéanadh Dia dearmad ort. Breá ar thug tú uait é an chéad lá
Chaith sé an tsíoraíocht ag imeacht ag coláiste ach go leá an diabhal dintiúirí aige inniu ach an oiread leis an lá ar thosaigh sé, ná ní bheidh go ndéanfaidh Dia dearmad dó (dhe)
→
diogáil
Ní bréag Doll a thabhairt air agus chomh giogáilte agus a bhíos sé i gcónaí. Ní dhéanfaidh mé dearmad go deo den lá ar bhaist M. i dtosach air é thiar ar bhóithrín an T. Spréach sé. B'éigean do M. imeacht as an mbealach nó speirfeadh sé é — speirfeadh a mh'anam. 'Sé an boss a fuair an spóirt air nuair a chuala sé é
→
dol 1
Tiocfaidh éileamh ar airgead an tí sa gcéad dol eile cíosa a bheas le n-íoc agat. Ná bíodh faitíos ort go bhfailleoidh siad siúd ina ngnaithe. Ní fhailleoidh muis. Má bhíonn dearmad ar bith orthu, ní dearmad uathu é ar aon chor
→
dúil
Ná bac le cigarettes a dhuine sin. Tá mé ag troscadh anois chomh fada, agus go bhfuil mo dhúil bainte astu. Chinn orm aon cheann a fháil ó mhaidin inné, i mbealach ná i ndearmad. Fhóbair go leagfainn an teach inné, ach an ghearradh ghionach a airím in mo phutógaí inniu
Ní raibh ag dul fúm ná tharam ach lann rásúir a cheannacht, ach tháinig mé abhaile dhá huireasa ina dhiaidh sin. Sin é an dearmad i gcónaí — bhí rún agam a ceannacht; 'sé an rud is mó a bhí ar m'intinn a ceannacht