Diabhal plé a bheas agamsa le scadáin le mo ló aríst. Féacha an bhail a chuir siad cheana orm … Beannacht Dé dhuit a dhuine sin. Chuir siad go doras an bháis mé. Scadáin lofa a d'ith mé. Agus níor ghlac mé éiseal ná a dhath leo agus mé dhá n-ithe. Ach ní íosfaidh mé aríst díobh le cúnamh Dé. An té a bhuailtear sa gceann bíonn faitíos air

M'anam muise gur beag an baol atá orm na stocaí sin a chaitheamh ar an bhfara. An fhad is a sheasfas siad, fónfaidh siad, mar adeir an ceann eile. Dhá dtéadh bean mhaith ina n-éadan ba bheag an stró uirthi péire nua a dhéanamh dhíobh aríst

Dheamhan mála ag gabháil liom ach folachín. Ceannaíodh cupla mála anuraidh, ach níl snáth dhíobh i ndiaidh a chéile anois. Chuaigh siad síos sa dá theach sin thíos agus chuir siad sin a gcaoi fhéin orthu

Tá mé faoi fháideogaí fuara ar fad an áit a raibh mé sínte sa gcoirce sin. Nach diabhlaí sin anois! An chruach a bhuail muid inné, ní raibh ceann dhíobh ag gabháil léithe

Is fánach anois a chuir mé amach mo phunt ar an dá channa sin, agus dheamhan liobar dhíobh a bheas le chéile bliain ó inniu

Roimhe seo bhíodh cab ar chuile spailpín dá dtagadh aniar, ach d'fheicfeá chuile dhuine dhíofa glanbhearrtha anois.

An bhfuil a fhios agat an moghlaeir mór a bhí ar forbhás ar stuaic an charracáin sin thiar i Leic an Rí (garraí)? Thit sí anuas le fána agus tá sí caite thíos sa log fliuch siúd anois. Is maith an t-ádh a bhí orainn nach raibh aon bhó againn ann nó bheidís craptha isteach faoi ghiall an charracáin ar an bhfarra gaoithe sin a bhí ann le dhá lá, agus dhéanfadh an daigéad siúd cuailín cnámh díobh.

Tá cion tí idir chaon bhord dhíobh. Deamhan bréag ó chuaigh sé ag leagan amach iomrachaí ann, nach é a rinne na cláirseachaí fada fairsinge

Tháinig cora fhaithniúchaí ar mo láimh anseo an bhliain cheana agus chaith siad an tsíoraíocht gan a dhul ar gcúl. Bhearr mé an barr díobh faoi dheireadh le siosúr.

Chreidim go bhfuil cóisir mhór Ghaeilgeoirí aige i mbliana. Is aige atá an ghnaithe dhíobh freisin. Coinneoidh sé neart nathaíochta leob.

Dheamhan an miste leis sin bannaí orthub (.i. ar na scoilb) ná dhíobh, ach na strácaí a bheith curtha aige agus a pháí a fháil.

Duine ar bith nach bhfuil ag iompar a bheart fhéin ann, ar an saol seo, sa ngearradh dhíobh a bheas sé.

Ní choinníonn aon teach ósta anois é (an poitín) mura gcoinnídís ar chúla téarmaí é go díreach. Ar ndóigh, dá bhfaightí amach go ndíolfaidís aon deoir dhe, bhainfí cead díolacháin uileag dhíobh, agus ba mhaith an ceart é freisin.

Níl firnéad an bhéil bheo díobh le baint as margadh. Aon mhuintir amháin iad muintir Ard Raithin, mar adeireadh P. Mh. fadó agus é ag sciolladóireacht ar na cliamhaineachaí.

Tá sé ag caitheamh sceana gréasaí agus an bior géar dhíobh anuas (an barr géar díobh anuas go hiondúil, ach deirtear seo go minic freisin) — tá sé ina bháistigh ghreadánta; tá sé ag rilleadh báistí; tá sé ina dhórtadh.

Caithfear an bolstaic sin a dhealú amach ó na beithígh eile mar tá sé ag déanamh cíor thuaifil díobh.

Bhí bosca an chairr suas go maith thar bruach aige le tornapaí. Shíl mé nach raibh an oiread sin aige dhíobh.

Má fhaigheann na gamhna ligean ar an triosc atá thoir ansiúd, déanfaidh siad béiceadáin díobh fhéin leis.

Idir an t-aer is an talamh atá na hanamnachaí bochta ag cur a bpeiriachaí dhíobh (fc. peiriachaí)

Scoilteann an ghrian na bairillí sin agus titeann na buinní dhíobh ansin.

Anachain orthub nó dhíobh, is fearr imithe iad ná muid fhéin — adéarfadh duine nuair a chreidfeadh sé go raibh an t-imeacht ar rud eicínt agus gurbh fhearr imithe na muca nó na beithígh ná an duine (fc. imigh)

Fainic an n-ardófá leat aon cheo dhá bhfuil ansin anois mar beidh sé siúd le buile má airíonn sé aon cheo dhíobh ar iarraidh.

Fág sa ngearradh dhíobh é sin. 'Sé an t-ardcheann ar a bhfuil ann acub é

Ná bac le seascachaí anois d'uireasa neart farae sa ngeimhreadh. Fadó ligeadh muid amach ar an sliabh iad agus cead acu beatha a bhaint as a gcrága, agus diabhal dhá shuaite chloíte dhá mbeidís, go bhfaightheá imeacht orthu. Ach dheamhan mórán áirge beart cnámha (beithígh caite) a thabhairt chuig aontaí anois. Mura mbeidh siad chomh sleamhain anois agus go sciorrfá dhíobh, níl aon fhiafraí orthu

Má theagann an rud sin ar na dasachaí, an méid a bheas aníos as an gcréafóig dhíobh, beidh sé speirthe ó fhás

Imeacht orthu nó dhíobh, ní fiú a bheith dhá mbeathú anois — is cuma glaoch a bheith ar eallach nó gan a bheith, ní íocfadh sé duine iad a bheathú, scáth a bhfuil le fáil orthu

Cén t-iontas é gan aon airgead a bheith ar bheithígh agus a bhfuil ann díobh

Bhuail sliabh gortach ar an mbóthar iad agus gan aon ghreim le n-ithe ní ba gaire dhíobh ná Gleann Trasna — tháinig ocras orthu agus ba é Gleann Trasna an áit ba gaire dhóibh a bhfaighidís bia

Dhá ngearrthá díobh níos íochtaraí, b'fhéidir go bhfaighinn an cíonán (cártaí)

Tá na huachtair go maith, ach tá na híochtair imithe dhíobh (bróga)

Cén chiall nach mbeadh sé in ann fasair a dhéanamh dhíobh má choinníonn sé leo — fear ag díol fhaochan; buntáiste; bun

An gcreidfeása go bhfeictear daoine thréis a mbáis: daoine a bhfanann (a mbíonn) fuíoll aithrí orthu, agus a chaithfeas an oiread seo achair a chaitheamh ar an talamh ag cur pheiriachaí dhíobh? Déarfadh daoine go bhfuil sé amhlaidh.

Chaith sé fáiméad de chloich liom agus go deimhin dhá bhfaighinn í, bhí mo chuid agam. Nach diabhlaí an grá atá aige do na clocha i gcónaí! Shílfeá go bhfuair sé a dhóthain díobh cheana

Ní údair mhaithe seaimpíní (champions — cineál fataí) iad sin. Is beag le go bhfeictheá na dalláin iontu … ná bac leis sin. Is iomaí fata nach mbíonn aon rath leis an dallán ann agus go ndéanann sé togha síl ina dhiaidh sin. Ní hé an dallán a ghníos chor ar bith é, ach é a bheith de mhianach sa bhfata. Mura bhfuil, is cuma dhuit dalláin orthu nó dhíobh

Is beag an lua a bheadh aige na geanntrachaí a thabhairt dhom théis gur iarr mé air iad. Cén bhrí ach ní leis féin iad. Sin geanntrachaí a bhí ag lucht an bhóthair agus choinnigh seisean iad nuair a bhí an oirnis thuas ann. Rinne sé a chuid féin dhíobh. Dhá mba leis féin féin iad, nár dhaoithiúil an chaoi dhó gan a dtabhairt do chomharsa — ní áirím nach mba leis. Mhúinfeadh cuid de na daoine críonnacht duit, ach dheamhan a fhios agam an den chríonnacht an cheird sin ach oiread

Ní bhfaighidh chaon dara duine dhíobh sin obair

Gearr na cloigne díobh. Níl aon mhaith iontu. Níor dearnadh ariamh le cloigeann bod gorm nó blátháin ach a fhágáil ag an deachma

Chuir muid glac mheacna dearga i mbliana, ach loic siad. An ceann fhéin dhíobh, níor tháinig

Thóg sé as an tine é nuair a bhí sé ina dheargán agus thosaigh sé dhá lascadh ar an inneoin. Níor chuir sé biseach ar bith isteach ann, ach an dá bhrionglán a tháthú agus aon cheann amháin a dhéanamh dhíobh. Siúd é atá deas air. An-ghabha é. Níl gair ar bith ag an mB. air. Níl sé fhoisceacht mbeannaí Dia dhó

Sin é an deasú ar na hamhais sin! Míle buíochas le Dia go dtáinig sé sa saol go raibh duine eicínt in ann ceart a bhaint díobh. B'fhéidir nach mbeadh an oiread bollaireachta acu feasta agus a bhíodh

Cé dhár díobh thú? — cén sloinne atá ort? Bíonn an b in díobh séimhithe sa leagan seo agus d caol a bhíos ann i chuile áit

"Bean a chas le Mícheál Mhac Suibhne agus páiste suirí aici. Thosaigh Mícheál ag magadh fúithi: Mícheál: Cá bhfuair tú an páiste? Ise: Fuair mé ar sop é. Bhí an ithir agam féin, agus fuair mé an síol in aisce. Mícheál: Cé dhár díobh é? Ise: De chlann Donnchadha é idir bhonn agus uachtar. Mícheál: Cé dhár díobh na deiriúchaí? Ise: Dhá mbeifeá ann aimsir an lasctha, bheadh a fhios agat sin. Mícheál: Cáide uainn Margadh Bhaile an Dubhghaill (/dūl′/)? Ise: Má chuireann tú do theanga in mo thóin, beidh do shrón ar an margadh. (Scaoil sé cnaipe). Mícheál: Tóg é sin uaim. Ise: Níor tógadh aon lao ó aon bhó ariamh go líodh sí é. Ligh an chéad uair é. 'Óra a dheaide,' adeir an mac (.i. mac Mhichil), 'nach géar í gan gob'" (Giota faoi bhean ar chuir Mícheál Mhac Suibhne caidéis uirthi. Tá an iomad leagan air seo ar fud na Gaillimhe, ach tá siad uileag gáirsiúil. Tá mé dhá thabhairt anseo mar tá samhail mhaith ann agus magadh focail faoin ngréasaíocht deiriúchaí, lascadh)

Níl mórán deiseachta ar bith timpeall an tí aige; pabhsaes ná eile. Chuir sé cupla crainnín bheaga ghiobacha anuraidh, ach ba ghearr go raibh ite dhíobh aníos ón ngrinneall ag asail. 'Siad a bhí deas air ar ndóigh

Níl ansin ach clocha reatha. Ní clocha choiléir iad. Bhainfeá le gró agus geanntrachaí iad. Is breá seasúch (seasmhach) na clocha iad, dá mbeadh glac bainte dhíobh

Tá sé ar an diúgaireacht chéanna sin anois le dhá lá agus dhá oíche. Níor thit néal ar mo shúil aréir ná arú aréir aige, ach ar an gceird sin. Ní bhíonn sé gártha chor ar bith ach ar an diúgaireacht sin i gcónaí. Ag diúgaireacht leis i gcónaí i gcónaí. Shíl mé gur fiacla a bhí ag gabháil dó i dtosach ach ní cheapaim gob (gurb) ea anois. Tá a fhios ag mo chroí gur deacair a n-oiliúint — na páistí céanna, bail ó Dhia orthu. Ní túisce galra dhíobh acu ná ceann eile orthu. Mo dhóthain mhór a fuair mise le déanamh ón mbeirt is sine anuraidh. Chaith mé seachtainí i mbéal a chéile ar neamhchodladh an t-am ar bhuail an triuch iad … Sin í an fhírinne dhuit muis. Ach dheamhan mórán anró a fuair mé uaidh seo fós gur bhuail an méid seo é. Ní beag do dhuine a thúisce arsa tusa

(Rópa dlaoiníní — rópa tuí cáiteach) "Rópa a dhlaoithfeá de bhroibh. Na broibh a fháil suas ansin sna barra. Broibh mhóra láidre: fiógaí. A dtarraingt as an bhfréimh. A gcrochadh suas ar phionna nó ar an gcnagadán cupla lá nó go dtriomaídís. Ní mórán triomach a d'iarrfaidís. Iad a shnoíchan ansin: a ndlaoithiú. Bhéarfá ar an dlaoinín le t'fhiacail. 'Sé an dlaoinín an craiceann atá taobh amuigh ar an mbrobh. B'fhearr t'fhiacail ná t'ionga leis an dlaoinín a tharraingt anuas de na broibh. Mura mbeirteá mar sin air, dhéanfadh an rud bog atá istigh sa bhfióig mionbhas. Níl maith ar bith leis an rud bog sin ach a chaitheamh uait. De na dlaoiníní a dhéanfá an rópa. Le corrán nó le corrshúgáin a dhéanfá é. Dhá mbeadh fear maith dhá dhéanamh, bheadh sé chomh maith le rópa ruainne — rópa rua. Trí duail a chur ann. Chuirfeá ar chocaí féir é. Nuair a chuirfeá ar chocaí é, ní iarrfá é a fhíochan chor ar bith. Dhéanfadh dual amháin thú; agus ar chruacha coirce freisin. Chuirfeá ar mhuic é ag dul ar an aonach agus ar ghadrachaí maoil asail ag tarraingt mallaigh feamainne. Dhéanfadh fear maith an-chaol é, agus bheadh sé go maith ina dhiaidh sin. Dhá mbeifeá ag déanamh rópa muc dhó (dhe), chaithfeá trí rópa a dhéanamh agus na trí rópa a fhíochan suas ina chéile: trí duail … Slata: nuair a bheadh slata bliain istigh chaithfidís a mbáthadh lena mbogadh, má ba leat cléibh, scoilb nó eile a dhéanamh dhíobh. Bheidís mí ar bogadh i gclaise shula n-oibrítí iad. Bhruithfeá slata le aghaidh cléibhín ime. A ndlaoithiú ansin, agus dhéanfadh na dlaoiníní rópa, ach ní bheadh sé chomh maith leis an rópa dlaoinín broibh. D'fheicfeá mná ag cur dlaoiníní na mbroibh nó na slat i gcluasa an tuirne (dlaoinín nó fiataíl an dá rópa is fhearr) mar is ann istigh a bhíos an fearsaid, agus an tsreang ag imeacht ar an bhfearsaid … Solas: dhlaoithfidís anuas na fiógaí agus d'fhágaidís stríoc bheag den dlaoinín ar an mbrobh, i gcruth is nach dtitfeadh a mbeadh istigh ann amach ina mhionbhas. Chuiridís bealadh ansin orthu: ola faoitín nó ola ronnaigh, agus a leá ar cham agus a dtumadh ann. Mura bhfágthá dlaoi bheag síos ar fhad an dlaoinín, leáfadh a mbeadh istigh ann. Bhíodh faoitíní agus ronnaigh ina snáth mara anseo an uair sin. Na haobha a leá ar an tine, agus nuair a bheadh lochán agat, na broibh a thumadh uileag ann, nuair a bheidís dlaoite: an dlaoinín bainte dhíobh. A gcrochadh suas ar stálú sa simléar nó go mbeidís tirim … " (Sliocht as cuntas faoi rópaí, dlaoithiú agus eile ó Mháirtín Ó Cadhain, Cnocán Glas, Spidéal)