Foclóir Mháirtín Uí Chadhain

dochtúirí (17)

 
Chuaigh sí sin sna céadéaga leis an bhfiabhras. Bhí déanta lena bás ag dochtúirí agus ag chuile dhuine. Ach is cosúil nach raibh an t-imeacht uirthi ina dhiaidh sin. 'Sí atá luath láidir inniu théis a clann a bheith tógtha aici
 
déan 1
Shíl chuile dhuine nach ndéanfadh sé aon éirí, ach nach maith go ndearna ina dhiaidh sin. Téann cuid mhaith thar bhreithiúnas dochtúirí
+
Bhí déanta lena bás ag dochtúirí agus ag sagairt agus ag chuile dhuine. Eitinn a bhí uirthi agus chuaigh sí go doras an bháis léithe ceart go leor. Ach an té nach mbíonn an t-imeacht air, dheamhan bás ná bascadh a theagas air. 'Sí atá seanbheo inniu, agus is gearr go mbeidh inín ina méid féin aici, bail ó Dhia agus ó Mhuire orthu beirt
TUILLEADH (1) ▼
Ní chuirfinn suim ar bith ansin. Má tá i ndán éirí dhó éireoidh sé, dhá mbeadh déanta lena bhás ag dochtúirí na cruinne agus ag feara Fáil. Beannacht Dé dhuit. Cé mhéad duine a chonaic muid cheana a bhí tugtha suas ag dochtúirí, agus 'siad atá luath láidir inniu. Is fearr é Dia ná dochtúr ar bith
+
Titeann déidín le gortú freisin. An bhfeiceann tú mac Th. G. ansin thiar ar bhuail capall de chic é isteach ar an ngiall. Níor chorraigh sé an giall go ceann fada. Bhí sé tugtha suas don bhás agus gan súil ar bith lena theacht. Chaith dochtúirí seachtain dhá láimhseáil; dar diagaí, shrian sé as faoi dheireadh. Sílim nach dteagann sé roimhe ná a dhath
TUILLEADH (1) ▼
An té a mbeidh déidín tite aige ná bac thusa leis. Má bhíonn sé tite ceart aige, is fear réidh é. Dochtúirí na cruinne ní leigheasfadh é. Má ghníonn an giall crapadh tá sé craptha, agus ná bac thusa lena thabhairt ar ais, mar níl aon ndán ar ais dó. Déarfaidh do rogha dochtúr leat é cuirfidh mise geall
+
Tá sé ag cinnt ar na dochtúirí iad féin a leigheas, ní áirím a dhul ag leigheas daoine eile
TUILLEADH (5) ▼
Dochtúirí na cruinne (dochtúirí chrígh Fódla, dochtúir an domhain, dochtúir na hÉireann srl.) ní leigheasfadh anois é ─ leagha na bhFiann ní leigheasfadh é
Dochtúirí na cruinne agus ní raibh in ann a shlánú théis an méid sin
Dhá dtugtá dochtúirí na cruinne aige, ní dhéanfaidís a dhath maitheasa dhó má bhí an t-imeacht air
Dochtúirí na cruinne ní thabharfadh aon fhuarú dom, nó gur tarraingíodh amach í as cosa i dtaca. Is fada a chaith sé ag cragairt (cnagairt) agus ag criongán léithe shula fuair an teanchair aon ghreim uirthi (bun d'fhiacail), ach nuair a fuair, fuair sí crúscadh
"Dochtúirí na cruinne, ní leigheasfaidís mo chás; Go dtáinig péarla an bhrollaigh ghléigil agus gur leag sí orm láimh" (As amhrán. Amantaí i Péarla Deas an tSléibhe Bháin ach bíonn sé in amhráin eile freisin)
 
dol 1
Beidh sé sa gcéad dola eile dochtúirí a gheobhas dintiúirí. Tá sé in am sin aige. Dheamhan lá le mo chuimhne nach bhfuil sé ag dul ag an Ardscoil sin, agus iad ag rá chuile lá gur gearr uaidh a bheith ina dhochtúr
+
Chuaigh sé faoi lámha dochtúirí trí nó ceathair de chuarta, ach má chuaigh féin sin é a raibh de mhaith dhó ann — chuaigh sé go dtí dochtúirí agus scrúdaigh siad é srl.
TUILLEADH (1) ▼
Níl a dhath maitheasa dhó sin a dhul faoi lámha dochtúirí, arae níl aon bhiseach ina chionn, an duine bocht. Tá sé tolgtha
+
Deir siad go bhfuil na dochtúirí in ann an eitinn sin a leigheas anois má théann duine roimpi in am, ach má ligeann duine achar ar bith í, nach bhfuil i ndán leighis di
TUILLEADH (1) ▼
Murach go ndeachaigh mé roimhe an uair sin, dheamhan beo a bheinn inniu. Dúirt an dochtúr liom dhá bhfágainn seachtain eile é, go mbeadh sí ite roimhe agus nach bhféadfadh dochtúirí na cruinne aon mhaith a dhéanamh dhom