ceap amach
—
+–
Sé clocha síolta a bhí ceaptha amach agam dó — leagtha amach nó curtha in áirid; leagtha amach (fc. leag)
Tá an oiread seo spré ceaptha amach aige, hé brí cén uair a phósfas sí.
TUILLEADH (7) ▼
Tá ionann is leathmhilliún punt ceaptha amach don dole i i mbliana — curtha i leithrigh
Tá sé ag ceapadh amach nach ceart araoid ar bith a chur air fhéin faoi thada — dar leis fhéin nach ceart araoid ar bith a chur air faoi thada
Séard atá mise a cheapadh amach, nár iarr sé í ó thús deireadh go tosaigh
Tá an bóthar sin ceaptha amach acub le déanamh an chéad bhliain eile.
Céard atá ceaptha amach anois acub?
Tá dlí nua anois ceaptha amach le go bhfaighidh baintreachaí pinsean.
Tá a chuid fhéin den sliabh ceaptha amach do chuile dhuine (fc. ceap le haghaidh tuilleadh samplaí)
ceap amach in iontrálacha eile (35)
→
caothach
Más leat an mhóin a chur amach leis an asal, caithfidh tú ciseannaí a dhéanamh ann agus ní gan úidh gan óidh sin agus a liachtaí caothach agus atá ann. Cheapfainn féin go mb'fhearr an ghnaithe a dhéanfá leis an droim i mbliana go háirid.
→
claibín
Ní raibh smid ar bith aige i dtosach, le coimhthíos tá mé ag ceapadh, ach san am ar bhain sé amach, tháinig an díle cainte air in éindí. Dheamhan a leithide de chlaibín muilinn a chuala tú ariamh i gcaitheamh do shaoil.
→
beo 1
Ní théann Críostaí an bhéil bheo amach sna bólaí siúd mura dtéadh lucht caorach go díreach, agus tá mé ag ceapadh gur annamh a théanns siad sin fhéin chomh domhain sin faoi shliabh.
→
bruach
Tá claise Gharraí an Chladaigh ag cur thar bruach. Tá mé ag ceapadh gurb é an cúltsruth agus súiteán an rabharta is ciontaí leis. Is beag an mhaith a bheith leis an gclaise chéanna go ndéantar tóchar ceart amach ar an duirling.
→
buadán
Cheap mé go dtitfeadh na hadharca amach ón dúid dhi, ach tá buadáin bheaga uirthi ina dhiaidh sin.
→
buinne 1
Fuair T. C. agus N. bairille beag sa mbruth faoi thír tá suim blianta ó shin. D'áitigh ar an mbeirt ag dul dó ag ceapadh gur ól a bhí ann, agus ba ea freisin, agus ná raibh Dia leis murar thit an buinne tónach anuas lofa dhe agus dheamhan deoir a d'fhan ann nár dóirteadh amach sa snátha mara. Shuigh an cúpla síos ar an duirling ag caoineadh na héadála! Deir siad fhéin gur 'rum' a bhí ann, ach is dona a chreidfinn é.
Cheapfainn féin gur mór an éagóir nach mbaintear amach an pinsean sin ar fad agus gan an tír a bheith dhá íoc.
Bhí mise ag ceapadh go raibh muca an bhaile buailte amach ag cuid N. agus a raibh de ghaisce aici astub.
→
Fionnán
Romhat amach atá anois. Inniu Lá Fhéile Fionnáin agus roinntear an fuacht. Ba in é seanchas na seanfhondúirí ar chaoi ar bith. Trí lá roimh Lá Nollag a cheapaidís do Lá Fhéile Fionnáin
→
fraigh
Bhí mé caite amach ansiúd le fraigh ach dhá mbeinn ann go deo, ní bhfaighinn aon phriocadh, ná cuid de phriocadh. Níl aon ádh éisc orm cheapfainn
→
feothan
M'anam nach bhfuil sé chomh hantlásach agus go gcorróidh sé amach lá fearthainne agus feothain. Tá na boinn le tine aige faoi seo cheapfainn
→
forleac
Tá fuarleacrachaí ansiúd ar an scothach amach ó mháithreachaí na coirlí agus tá siad chomh lom le croí do bhoise. Tá mé ag ceapadh nach lonnaíonn an breac fhéin ina dtimpeall
→
abair
Rug sé i ngreim chúl cinn ar Mh. Mh. agus thug sé Bóthar na Muice Báine amach dó. Anois céard adeir tú le Gaillimh. Is beag a cheapfadh go mbeadh an méid sin guis ann chor ar bith!
Tá tusa ag ceapadh go gcaithfear an dream seo amach go gairid. Bíodh ciall agat a dhuine chroí. 'Sé an chóir a bhfuil an government seo ag daighniú. Tá siad ag ligean an oiread airgid amach ar an tír agus go bhfuil gach duine ag maíochtáil leofa
→
dairt
Dhá dtéiteá ag caitheamh dairteacha anois leis an ngealaigh, nó ag gabháil de chlocha ar do cheirteachaí, ba somhaoiní dhuit é ná a cheapadh go mbaine tú beatha amach ar na cupla geadán breaclaí sin. Is maith an fáiteall broic iad, ach maidir le bheith ag ceapadh go ndéana muirín cúis orthu, gan teacht isteach ar bith eile thartu, tá sé fánach acu
+
→
deachma
Bhí cion cheithre cléibh fhataí ansin thuas agam arú aréir. Níor fhéad mé dhá gclúdú an áit a dtáinig scéala agam go raibh an bhodóig i dtinneas lao. Bhí sé amach in am suipéir go raibh an gó (gábh?) sin thart. Ba duibhe an oíche ná an phic, agus bhuail drogall mé a dhul soir ag plé leo an tráth sin d'oíche. Shíl mé dheamhan clóic a bheadh orthu. Ní raibh amuigh ach corr-réaltóg agus ní raibh an ghaoth ó thuaidh. Ach mo léan deacrach, rinne sé an sioc deireadh oíche, agus mhill sé iad fré chéile. Níor chás é dhá mbeidís cruinn baileach fhéin, ach bhí siad fágtha ina scaipiúch agam ag ceapadh go sroichinn ar ais. Níl luach leithpínne mhaith anois iontu ach a gcaitheamh ag an deachma. Is deacair do dhuine aonraic a bheith suas le chuile obair. Níl aon ghair aige air
TUILLEADH (1) ▼
Níor mhiste dhó é, dhá dteagadh sé as chomh saor sin. Ní fiú biorán rud fánach mar sin. Bhuailfeadh pianta mar sin an fear is ábalta agus is folláine sa tír. Ar chuala tú ariamh é: níl duine ar bith nach gcaithfidh deachma na sláinte a íoc. Más é sin a bhfuil air, ní dochar é, ach 'sé an faitíos a bheadh orm gurb í an cailín eile (an eitinn) a bheadh ina chrioslaigh. Tá snua an-lasúnta air le gairid, agus shílfeá go mbíonn an creatán eile sin ag gabháil dó freisin. 'Sé an sórt duine é, ní éagnódh sé aon cheo go brách nó go dtitfeadh sé i mbun a chos. Sin é an t-údar go gceapaim go raibh na pianta a bhí ina thaobh i bhfad tí (ní) ba ghártha ná bhí a ligean amach féin. Ach má bhí, cheil sé ar chuile dhuine é
→
dealbh 2
Dheamhan sin oíche dhár dhealbh an ghrian nach mbuaileadh sé féin amach shula théadh sé a chodladh, go bhfeiceadh sé a raibh na lúbáin ar na croithe, agus gabháil faighte ag na beithígh agus ag an gcapall. Dhá dtéadh a raibh sa teach amach míle uair i mbéal a chéile, ní bheadh aon tsástaíocht aige ann ina dhiaidh sin, gan é féin ag tabhairt súil orthu. Duine imníoch a bhí ann. Tá mé ag ceapadh go n-éiríonn sé chuile oíche thiar sa reilig anois, faitíos a mbainfeadh dearmad do Sh. Bh. gan an geata a dhúnadh!
→
dearc
Ha, tá tú ag ceapadh nár fhéad sé thú a dhearcadh. Mo léan géar thú! Ní fhaca tú go raibh scáthán ar a chúl agus ar a aghaidh. Níor bhain sé a shúil den scáthán ó chuaigh tú isteach nó go dtáinig tú amach aríst. Is olc an rud a bheith chomh simplí sin
→
deis
Nach aisteach an deis atá air. Ní mian leis duine ná deoraí a ligean isteach faoi chaolachaí an tí. Chuile uair dhá dtéann sé amach, fáisceann sé glas ar an doras. I bhfaitíos atá sé cheapfainn, go gcuirfí aon chaidéis ar an mbean
→
deisigh
Uair í cheapfainn, atá deisithe amach ar bháistigh. Is olc an gotha atá air. Tá sé dhá cothú rófhada, dhá mbeadh neart air
Bhí chuile dhuine rite anall as Sasana ar an gcéad iarraidh. Síleadh an uair sin go marófaí iad as éadan. Ach ba ghearr aríst go raibh an choisíocht chéanna anonn acu, agus níor maraíodh mórán acu ó shin. Ní cheapaim go bhfuil duine ar bith as an ruta seo maraithe ná ar iarraidh. Dhá dhonacht dá raibh sé, ní raibh sé baol air chomh dona is a rinne daoine amach i dtosach. Is minic doicheall mór ar bheagán fearthainn arsa tusa
→
drandal
Dar seo agus siúd muis, mura gcaithe tú díot drandal an mhagaidh sin atá ort fúmsa, beidh rud ar a shon agat. Tá mé ag éisteacht leat ansin ó mhaidin, agus is mór an acmhainn agam í (cur suas leat). Is tú an t-ealaíontóir is mó faoi na brait. Ag ceapadh atá tú go ndéanfaidh tú dóigh de na daoine chreidim, ach ní dhéanfaidh, ná baol ar bith ort. Ní faoi chearca a ligeadh amach aon duine ach an oiread leatsa le go ndéanfá ball séire dhíobh
Beidh sé ina ardcheann amach anseo agus chomh drisíneach agus atá sé cheana féin. Bhí muid thíos ann an oíche cheana agus bhí sé ag ealaín le slatmhaide a bhí aige agus fhóbair ná gur bhain sé an tsúil as M. B. leis, hé brí cén sórt sníomh a bhí aige air. Rug an mháthair ar an maide lena bhaint dhe, agus ba é an drochpheata é. Thosaigh sé ag gabháil i ngeallta a mhic ó, agus ar éigean a cuireadh foighid ar bith ann nuair nach bhfaigheadh sé cead a chomhairle féin. Nach gceapfá go bhfuil sé sin drisíneach!
→
driull
Is gearr eile muise go dteagadh an driull ar an dreall air. Shílfeá go raibh míshuaimhneas dhá bhualadh, agus an chaint ag imeacht uaidh. An bhfaca tú ag dul amach sa doras é, agus ag breathnú soir? Ba fear é a bhí ag déanamh cnaipí an uair sin. Bhí sé ag ceapadh nach dtiocfadh sí
→
droim
Ar ndóigh ní ag ceapadh atá tú go dtiocfaidh do bheatha ó neamh agat anseo. Caithfidh tú a dhul amach agus leagan ort féin. Mura dté, 'sé do bholg féin a bheas siar leis. Is maith a shaothraíos an droim an bolg bíodh a fhios agat
→
díchúis
Rinne an bhodóg sin díchúis dom. Bhí an-ghealladh fúithi, ach níor tháinig biseach ar bith fúithi mar sin fhéin. Théis gur choinnigh mé í le leathbhliain ag ceapadh i gcónaí go raibh údar maith inti, agus go scinnfeadh sí amach, dheamhan ionga ná orlach a tháinig uirthi ó shin. Ní bréag ar bith dhom a rá go ndearna sí díchúis dhom
→
díocas
Amach leo san iothlainn agus chonaic siad coca féir ann a bhí ídithe roinnt as a bhun. Thosaigh set acu ag teacht de rite reathach faoi ar chaon taobh agus ag baint a ndíocais mar sin as an gcoca. B'fhearr ag baint a ndíocais as an gcoca iad ná as rud eicínt eile arsa tusa. Chuir siad droim ar ais é sa deireadh. Tá mé ag ceapadh go raibh T. le buile agus le báine
+
→
dóigh 1
B'ait an dóigh bualadh suas ag an teach amárach má bhíonn an seanbhuachaill imithe. D'fhéadfadh duine a bheith ag baint corrscealpóg as Máirín de réir a láimhe. Ba bheag an locht a gheobhadh sí air ach oiread cheapfainn. Tá sí sách bainte amach, ach nach ligeann an faitíos di cor ná car a dhéanamh ag a hathair
TUILLEADH (1) ▼
Is dona an dóigh d'fhear ar bith a bheith ag soláthar ban ar an aimsir seo. Deir tú le mac S. Th. Sh. a chonaic mé ag teacht isteach ag an aifreann inniu, agus cuisne sheaca ar a bhráid. Tá mé ag ceapadh go raibh sé amuigh i gcaitheamh na hoíche aréir. Dá mbeinn d'uireasa mná le mo mharthain, dheamhan mo chois clí (chlé) ná dheas a chuirfinn amach dhá n-iarraidh macasamhail na hoíche aréir
Is diabhaltaí dólámhach a chaith sé in éadan na gclochar sin suas, nó gur réitigh sé amach i dtigh diabhail iad. Dar fia, 'sé atá i riocht bail ó Dhia air. Tá mé ag ceapadh nach n-iarrfadh sé aon scíth dhá lá a shaoil ach ag orlaíocht (/əurʟīxd/)
Chaith sé scaitheamh fada ag iarraidh a dhul fúm agus é ag tnúthán go dtabharfainn punt dó. Lig mise orm féin nach raibh a fhios agam cé air a raibh sé ag tarraingt agus fios maith agam air. Bhí sé ag ceapadh go mbainfinnse an focal as a bhéal, ach ba bheag an baol a bhí orm. Nuair a chinn air sa deireadh, d'iarr sé amach é, ach ní bhfuair sé ach droimdhiúltú
Níl mé in ann teanntás ar bith a dhéanamh uirthi fós, agus mura bhfuil ag Dia, tá faitíos orm nach mbeidh ach oiread. Mé féin is ciontaí. Ní dheachaigh mé roimpi nuair a bhí agam a dhéanamh an lá ar chuir mé amach í, ba cheart dom a dhul ag fear cnámh léithe, ach bhí mé dhá chur ar an méir is faide i gcónaí ag ceapadh go dtiocfadh sí aici féin uaithi féin