Tá seanT. sách friochanta fós, théis an aois atá aige. Ní théann duine ar bith thart i ngan fhios dó. Ach níl grinneadas ar bith fanta ann ina dhiaidh sin

Chuaigh fear thart anseo an bhliain cheana agus é gléasta mar a bheadh tincéara ann. Ar a chaomhúint a bhí sé i ngeall ar bhean bhocht eicínt a robáil agus a mharú thart síos. Dheamhan duine beo nach gcuirfeadh sé dalladh púicín air. Siar faoi Chonamara in áit eicínt a rugthas air as a dheireadh agus cuireadh príosúntacht lena ló air. Má cuireadh fhéin, ba mhaith an oidhe sin air, ná ar aon duine eile a dhéanfadh a leithide de chleas.

Tá mé thart ag fiacail atá agam a bhfuil poll inti. Dheamhan uair dhá n-ithim aon cheo nach dtéann cora den rud chrua isteach inti, agus nach gcránn sí go hanam mé.

Cuireadh bannaí trom air agus is géar a theastaigh sin uaidh, tharas é bheith ag dul thart ag sclamhaireacht agus ag sceaimhínteacht chuile lá sa mbliain.

Má bhíonn do bhealach isteach tigh W. A., tabhair abhaile chugam an cléibhín a d'fhága mé ann i ndearmad Dé Sathairn seo chuaigh thart.

Bail ó Dhia ort! Nach bhfuil Garraí an Bhóthair crinnte go leic cheana, agus dhá cholpa ann ó Shamhain seo chuaigh thart. Deile cén chaoi a mbeadh sé.

Naoi lá a sheasfas an cogadh adeir an tairngreacht. Ní mór do chuile dhuine trí mhaingín min choirce a thabhairt leis agus a dhul síos in uamhain thalúna go mbeidh sé thart. Ach is aoibhinn don té a bheas beo. Beidh saol na bhfuíoll aige.

Ó bhean bhocht a bhíodh ag dul thart anseo fadó a thóg mé na seanphaidreachaí sin.

Nach diabhaltaí an tuile a bhí thíos i gCill Dara an geimhreadh seo chuaigh thart. Dúirt ceannaitheoir ar an aonach liom gur líon sí isteach sa teach aige agus go raibh sí bruach ar bhruach le posta na leabthan sa seomra a bhí le talamh. Déanann sí mínós i gcónaí sna taltaí íseala sin.

Níl aon mhaidin san aer, nach dtéann sé thart agus is mór an t-ionadh nach ndeachaigh sé thart inniu.

D'airigh mé caint den tsórt sin ag dul thart ach shíl mé gur pait é (bréag)

Tá bó mhór oscarthach agam a cheannaigh mé ar aonach na Faiche bliain go Bealtaine seo chuaigh thart, agus is maith an dícheall dom í a thógáil chor ar bith.

Níor tháinig fómhar na mban fionn fós. 'Sé an seachtú fómhar den chogadh é. Beidh an diabhal aerach an uair sin os cionn na hÉireann. Beidh muilleoir thart síos. Peadar Risteard a bheas air, agus dhá sháil ar leathchois leis. Beidh an t-éan dubh ar an mbóthar. 'Sí an séú bliain déag a bheas sé ann. "An séú bliain déag beidh Éire dearg le fuil; Sa seachtú bliain déag séard déarfas na mná: 'mo léan cá ndeachaigh na fir'" (giotaí den targaireacht) — is mór i gceist Fómhar na mBan Fionn sa targaireacht chéanna. 'Sé an fómhar é a mbeidh na fir imithe sa gcogadh, agus 'siad na mná a chaithfeas an obair a dhéanamh

Má fheiceann sibh J. ag dul thart fuagraidh air go bhfuil litir anseo dó — insidh dhó

Chuaigh bád aeir thart aréir muise taca an dó dhéag. Ag féithiú soir aduaidh a bhí sí. Bhí sí faoi throisleáin ar fad

Bhíodh na gadhair fhia ag dul thart anseo fadó, agus marcaigh ar chapaill, ach níor thaobhaigh siad an áit anois le fad an lá

Chuaigh an domhnaíocht fámairí thart ó tháinig bliain, pé ar bith cá'il siad ag lonnú

Tá an abhainn an-mhór anois. Is corruair a d'fheicfeá fuarlach anoir ar shrathachaí T. Mhac C., agus tá siad faoi uisce ar fad. Chuaigh mé thart an bealach sin inniu

Go dtuga Dia ciall duit! Caitheamh dairteachaí a bhí ansin … bhuel b'ionann is gurbh ea. Ach an t-achrann atá mise a rá; bhí dhá bhaile uileag amuigh. Ceann acu ar chaon taobh den alt siúd atá sa mbóthar taobh thiar d'Ard an Mh. Ba gheall le clocha sneachta iad na spallaí ag dul thart. Bhí mná agus gasúir freisin amuigh: chuile dhuine ó aois liath go leanbh ar na bailteachaí agus daigéad de chloch aige. Bhí muide ar an bhfoscadh tigh Gh. agus feiceáil againn ar fad air

Píobairí a bhíodh ag dul thart fadó, agus chaithfeadh chuile dhuine a dhul amach ar lom an urláir ar a aghaidh féin: sin nó fear a dhul amach agus bean ar a [...]

Is fadó fiannach an lá ó bhí na deachmaí sin ann. Ní hé an ministéara a chruinníodh chor ar bith iad, ach bhí proictéara aige a théadh thart. Chuala mé an tseanmhuintir ag rá go mbíodh conacra acu thíos i mB. an Ch. agus go bhfágaidís na hiomrachaí ansin gan baint go dtigeadh sé féin agus go mbaineadh sé iad. Gach deichiú hiomaire a d'fhágaidís aige. Déantaí an cleas céanna le na stucaí coirce: stuca as chaon deich stuca a fhágáil gan tarlú, nó go dtugadh an proictéara leis é. Ba in é dualgas an mhinistéara. Bhí na daoine in ainm is an teampall gallda a chothú freisin. Thigeadh na sagairt ansin, agus chaithfidís a ndualgas féin a fháil: coirce freisin. Sin é an uair a raibh an chreachadh ann. Chuile dhuine agus a bhuille féin ar an duine bocht. Ba doiligh dhó é a sheasamh eatarthu … Ní raibh cur in aghaidh dualgas an tsagairt chor ar bith, ach chloisinn na seandaoine ag rá go mbídís ag blaoch i dtóin an phroictéara nuair a thigeadh sé i gcoinne an deachma, nó dhá dhalladh le scrathachaí ó chúl an chlaí. Bheadh rud ar a shon agat dá mbeirtí ort. Chuirfí isteach thú (sa bpríosún). Ach ní raibh baol orthu siúd go raibh siad chomh hadhartha agus go mbéarfaí orthu. Measaim go mbíodh an ministéara féin ann scaití, mar chuala mé P. N. ag rá nuair a bhí siad ina bputaí, go gcuirtí suas leo a dhul isteach ar chúla an chlaí ag fuagairt i ndiaidh an mhinistéara: "a mhinistéirín cár fhága tú do bhean?" Deir siad gur sagart a d'iontaigh, a bhí sa ministéara a bhí anseo … (Cuntas faoi na deachmaí sa gceantar sin ó Sheán Ó Beáin, Páirc Gharbh, An Carn Mór, Baile Chláir)

Sin é ar ndóigh an dearcadóir atá sa mbeairic. Is beag a ligfeas sé sin thairis deirimse leat. Tá sé ag dul thart i gcónaí agus na cluasa bioraithe aige ag iarraidh fairnéise

Más ag dul thart an bóthar féin a bheas sé, bíonn deimheas air féint a gcloisfeadh sé focal ar bith ag ceann bóithrín nó áit den tsórt sin. Agus siúlann sé chomh mion chomh réidh, agus go sílfeá gur ag iarraidh éalú ar dhuine a bheadh sé. Ar ndóigh, d'éireodh dhó: 'sé an dearcadóir atá sa mbeairic anois é

Ghabhfadh sí thart ar an mbóthar anois gan beannú duit. Tá sí an-mhór inti féin i gcónaí, té (cé) nach mórán le cois na sláinte atá aici anois. Má tá sí in ann snáth a choinneáil faoin bhfiacail, 'sé a clochneart é. Ach tá an onóir inti ina dhiaidh sin — an onóir gan deis

Tá muid ag cruinniú romhainn agus ag bailiú inár ndiaidh ó mhaidin inniu; agus 'sé a bhfuil againn fós coróin. Tá faitíos orm nach mórán gnaoi atá ag muintir na háite seo ar a (ár) gcuid spóirteannaí. Dhá dtéadh fear thart le aghaidh elections nó rud mar sin, is maith teann an spaga a bheadh tráthnóna aige.

Sin í a cheird sin ó dhubh go dubh, ag diocaireacht ar chúla claíochaí go bhfeice sé cé a bheas ag dul thart, gan é féin a thabhairt le taispeánadh

Tá sé ag dul thart le seachtain agus gioc air ag an tinneas droma. Dar fia beidh gioc air ach a mbeidh an tseanghráinseach siúd saothraithe aige

Bundún bradach! Ghabhfadh sé thart ar an mbóthar agus ceannaghaidh chomh diúltach air agus go mbeadh faitíos ort beannú dhó. Is minic a chasas sé liomsa agus téann muid thar a chéile, ionann is dá mbeadh gan aithne ar bith a bheith againn ar a chéile. Dar príosta, ní bhfaighinn ó mo chlaonta beannú dhó scaití chor ar bith. Is breá an rud duine a bheas cúnsclaí fáilí nuair a chasas sé leat

Bhí an lá ag diúltú dhá sholas inniu nuair a chuaigh an bus thart. Ach chreidim gur suarach an t-ionadh sin agus muid ar ghearrógaí dubha na Nollag. Ba mhór ab fhiú é dhá mbeadh an lá casta féin. Dheamhan a n-aireodh duine síneadh ag teacht air aríst

Go ndéana Dia grásta air muis, ba bheag an doicheall é roimh an té a bhuailfeadh isteach aige. Dhá mba é an fear ab fhaide amach uaidh in Éirinn é, ní ligfeadh sé amach é gan an chomaoin chéanna a chur air agus a chuirfeadh sé ar a dheartháir. Níor fhéad aon fhear ariamh a rá gur fhága sé tí M. Bh. Mh. faoi thart ná faoi ocras

Chuaigh siad siar oíche ag dolaíocht ar abhainn Ch. Bhí eangach an-mhór go deo acu. Níl a fhios cén dol a thug siad leo an oíche sin. Deir siad nach taobh le chúig nó sé de chéadta a bhí siad … Ar ndóigh dhá mbeirtí orthu gheobhaidís fruisín, ach níor rugthas. Mo ghrá iad. Bheadh ciall ina leithidí seachas an dream atá thart anseo nach ligfeadh an faitíos dóibh breathnú síos thar shlat an droichid aimsir síolraithe

Bhí an fear is sine a bhí ansin an-doscúch. Bhí sé amhlaidh ina ghasúr féin. An bhfuil a fhios agat céard a rinne sé agus é ina stócach ag dul chuig an scoil? Bhí an cogadh ar siúl an uair sin agus dream ag dul thart ag liostáil daoine. Diabhal easna dó nár liostáil agus b'éigean don athair agus don mháthair a dhul isteach agus é a cheannacht as aríst. Ara rinne sé sin an oiread rudaí …

An drabhlás a chuir le fán iad. Bhí geadán deas talúna ansin thuas. A n-athair a shaothraigh chuile throigh dó. Bogach bháite a bhí ann go dtí sin. Ach chuir sé togha caoi air. Ar an dá luath is ar imigh sé, chuaigh an drochrath air. Ní ba drochrath go dtí é. Ón máthair a thug siad an drabhlás. I nDomhnach bhí sí féin chomh dona le ceachtar acu. Is minic a chaith sí oíche go maidin thíos ag an D. ina dteannta. Cén chaoi eile a bhféadfadh an chlann a bheith, ach mar a bhí siad. Fuair duine acu bás ar an sliabh. An ceann eile, d'fhága sé an baile ar fad agus bhíodh sé ag dul thart ar aimsir in áit ar bith a bhfaigheadh sé glaoch. Is beag an chónaí a ghníodh sé in aon áit. Sa bpoorhouse a bhásaigh sé sa deireadh sílim. Ag S. É. atá a gcuid talúna anois. Tá an teach tite. Sin é an bhail a d'fhága an drabhlás orthu sin

Dhá bhfeiceadh duine madadh ag drannadh fadó rithfeadh sé sna feire glinnteachaí uaidh, faitíos gur dúchas a bheadh air. Ba deargchontúirt iad an uair sin ar chaoi ar bith agus daoine ag dul thart ag iarraidh glinniúchaí a bhaint as rible (drible, driobaill) na madraí a rug orthu

Shílfeá go bhfuil drantán ceoil in áit eicínt siar anseo. Ní féidir gur ag dul ag damhsa ar an mbóthar a bheidís aríst, théis gur dhíbir an sagart as iad san oíche Dé Domhnaigh seo (gha)bh thart

Is diabhlaí an draíodóir de dhuine é. Níor bheo é mura mbeadh sé ag dul thart mar sin ag déanamh baileabhair de chuile dhuine. Fhóbair nach bhfuair sé luach a chuid gnaithí ó Sh. Ph. an oíche faoi dheireadh

Ní raibh tú ag dul thart leis an dreoilín chor ar bith i mbliana?

Is mise a bhí drithleach an t-am a raibh an chóisir bhainseachaí anseo ar an mbaile againn. D'ól mé ionlaos phocaide. Ní le linn na mbainseachaí féin is mó a d'ól mé é, ach bhíodh searrachaí beaga eile ann nuair a bhíodh na ráigeannaí móra thart. An lá théis bhainis T. Sh. chaith mé féin agus é féin agus M. B. an lá thuas sa teach aige ag críochnú an tsearróigín a d'fhan d'fhuílleach ón oíche roimhe sin. Chuaigh mé síos tráthnóna deireanach le gráinne tobac a fháil. Bhí sé ina oíche dhubh orm ag Airdín an Fh. Diabhal mé gur thosaigh na claíochaí ag teacht amach romham ar an mbóthar, agus go raibh chuile shonda dhá raibh mé a fheiceáil ag baint geit asam. Tabhair fear drithleach orm! Bhí mé tuilleadh agus mí shula bhí mé agam féin ceart