Dhún sé a dhá dhorna le mé a bhualadh

Tá dúnadh daingean ar an doras

Tá a shúil sa meath chéanna anois le trí bliana ó buaileadh dairt air thuas ar an bportach. Ceann crua a bhí ann. Níor lig an té a chaith é, ná aon dhuine dhá chineál, tada as a láimh ariamh ach le gangaide. Dhún súil Ph. d'aon iarraidh. Chuaigh sí chun othrais. Chaith sé scaitheamh san easpaicil (ospidéal) léithe, ach dheamhan mórán maitheasa a rinne siad dó ansin ach gur fhuaraigh siad an phian air. Tá clúdach aige uirthi i gcónaí. Is maith an t-ádh atá air má bhíonn aon amharc aige aríst go brách inti. Dá leanadh sé amach mac Mh. fúithi thiocfadh sí daor air. Ach ní leanfadh. Tá sé ró-réchúiseach an duine bocht

Bhí bó ansin thoir ar an aonach agus nuair a chuaigh siad dhá bleán, bhí an úth chomh rite lena bhfaca tú ariamh. Ach deoir féin ní raibh sí a thál ina dhiaidh sin. Chuaigh chuile dhuine di ach ba aon mhaith amháin é. Tháinig an fear seo — ceannaitheoir a bhí ann — agus chuaigh sé féin ag méirínteacht léithe. Chuir sé soipín tuí isteach sna dalláin aici, mar dhóigh dhe go raibh siad tachta … ach dheamhan tachtadh ná cuid de thachtadh. Ní ar na dalláin ná ar a cuid siniúchaí a bhí an diumar (marach, locht) chor ar bith. Fear sách simplí — bádóir as Conamara — a casadh timpeall ann sa deireadh agus é ar a ghlasmheisce. Ní thabharfá deich triuf air lena fheiceáil. Sách adhartha a bhí sé ag imeacht. D'fhiafraigh sé céard a bhí orthu, agus hinsíodh dó. Bhí an ceannaitheoir an uair seo in éadan na ndalláin aici. 'Lig do na dalláin,' adeir an bádóir. 'Tá na dalláin chomh freeáilte agus a bhíos mo pholláiríse agus an bád ag tabhairt leathbhord sa ngaoith thar an gCeann lá flichshneachta. Ach inseoidh mise dhaoibh céard a dhéanfas sibh. Stopainn an bhainne atá ar an mbó. Má tá bairille ann agus é lán uisce, ardaígí suas é ar áit ard eicínt. Tugaidh an bhó lena ais. Coinnígí ansin í. Scairdigí anuas an t-uisce as an mbairille de réir a chéile. Mura ndéana an bairille sin, líonaigí bairille eile, agus déanaigí an cleas céanna. Nach mairg gan galún taosctha an bháid agam, agus is gearr a bheinnse dhá cur ag tál.' Tugadh isteach i yard Sh. í. Tá a fhios agat an bairille ard siúd a raibh an teaip air a bhí thiar le balla. Thiomáil siad an bhó suas lena thaobh, agus chuir siad an teaip ag rith. Ligeadh chomh maith le trí bhuicéad uisce as. Ná raibh ann nár thosaigh an bhó ag tál an bhainne chomh briosc agus dhá mba as béal gloine a bheadh sé ag teacht. B'éigean buicéad a chur fúithi de léim. 'Anois,' adeir an bádóir 'ab iad na dalláin a bhí dúnta,' agus haway leis isteach i ndoras cúil Bh. gur chuir cáitheadh pórtair ar an smut aige féin. Cé a mb'fhearr é sin ná do wireínse ar ball?

Déarfadh sé go maith anseo é, ach cuirfidh mé geall leat nach n-abróidh sé in mo láthairse é. Ní abróidh a mhaisce, mar tá faitíos air go dtógfainn é. Sin é a bhfuil aige, Laoi na Mná Móire, agus tá sé chomh práinneach as sin agus a bheadh cat as póca. Ní bheidh sé ag aon duine eile nó is cinniúint air é. Sin é an fear daoithiúil i gcónaí. Nach mbíodh L. ar an gcaoi chéanna le M. Ní abródh sé píosa Fiannaíochta a bhí aige in áit ar bith dá gcasfaí M. faitíos a dtógfadh M. é. Mheabhraigh M. do dhuine eicínt eile a dhul isteach agus é a chur dhá rá, agus sheas sé féin sa doras dúnta ag éisteacht. Chuaigh sé isteach de mhaoil a mhainge an oíche dhár gcionn agus dúirt sé chuile mhíle focal di do L. Nuair a chuala L. é, bhí sé i ndiaidh sásaimh ar chuma eicínt. 'Tá trí ceathrúnaí nár chuir mé ann,' arsa seisean. 'Bhí a fhios agam go raibh tú sa doras iata.' Bhraith sé é … Dheamhan ceathrú ná cuid de cheathrú a bhí ar iarraidh ach bhí air (aige) marach eicínt a fháil air …

Nach deacair leis a bhéal a dhúnadh

Dheamhan sin oíche dhár dhealbh an ghrian nach mbuaileadh sé féin amach shula théadh sé a chodladh, go bhfeiceadh sé a raibh na lúbáin ar na croithe, agus gabháil faighte ag na beithígh agus ag an gcapall. Dhá dtéadh a raibh sa teach amach míle uair i mbéal a chéile, ní bheadh aon tsástaíocht aige ann ina dhiaidh sin, gan é féin ag tabhairt súil orthu. Duine imníoch a bhí ann. Tá mé ag ceapadh go n-éiríonn sé chuile oíche thiar sa reilig anois, faitíos a mbainfeadh dearmad do Sh. Bh. gan an geata a dhúnadh!

Déantar an geata sin a dhúnadh chuile oíche ar fhaitíos asail

Mura ndúna tú do smut, déanfaidh mise an rud leat a rinne C. B. leis an tincéara: do shrón a chur isteach in do chluais

Oscail suas an doras agus lig isteach deannóidín ghaoithe. Is mór an fionnórtas ar na daoine í. Tá an oíche an-mheirbh … An bhfeiceann tú P. seo thuas nach dteagann aon deannóid ina ghaire ó bhliain go bliain ach an dá dhoras agus a bhfuil d'fhuinneoga sa teach dúnta aige. Is mór an seasamh aige é

Níl ann ach malrachín ach is Curraoineach déanta é ina dhiaidh sin. Tá sé ag imeacht i ndoirse dúnta ag tóraíocht scéalta cheana féin

Tá coimhthíos aige le chuile dhuine. Mura bhfeiceadh sé ach S. Ph. atá i mbéal an dorais aige ag teacht faoin teairse (tairseach), ghreadfadh sé amach an doras dúnta nó siar sa seomra. Chuir an misinéara faoi deara dhó a dhul ag an aifreann cupla uair ach níor thaobhaigh sé é ó shin

Deasaigh anuas agus déan do ghoradh. Ní hí oíche an dorais dúnta í (ní oíche í le suí ag an doras dúnta)

Mo dheatach air agat nach ndúnann suas é. Tá na daoine sáraithe ag éisteacht leis ó tháinig oíche. Is olc an rud an iomarca d'aon earra

Ní fheicimse go bhfuil deis dúnta ar bith air, nó má bhí, tá sé dhá uireasa anois

Mura ndúna tú do chaiseal, dheamhan deoir a fhágfas mé ionat

Chomh uain is a bheas sé ag caitheamh corrdheoladh, dheamhan stró air. Ach an té a ndúnfaidh a ghoile ná bac leis

Ná raibh Dia le madraí muise, mura bhfuair siad faoin mbalcais ar maidin uaimse é. D'oscail mé an doras gur lig mé isteach iad, agus ansin dhún mé é, agus fuair mé feac láí!

Do chorp coscartha ón diabhal, mura ndúna tú do bhéal agus beidh t'anam agam!

Is diachta ghéar nár fhága sibh an seanbhosca ceoil sin san áit a bhfuair sibh é. Dá mba rud ar fónamh é, ní bheadh sí leath chomh spleodrach dá thabhairt daoibh. Dúnaigí suas anois é, nó dar brí an leabhair, déanfaidh mise rud leis: a bhualadh amuigh ansin in aghaidh an chlaí agus ciseach a dhéanamh dó (dhe) sa lusarnach ina dhiaidh sin

Ní beag dhom a bhfuil de chaitheamh ina ndiaidh orm agus gan tusa a bheith ag cur tuillidh orm. Breá nach ndúnfá do chlab mór uair eicínt

Is gearr an tobar abhus déanta chor ar bith: ó rinneadh tigh J. Ach tobar Ch., sin seantobar ón Díle. Bhí tobar beannaithe sa ngarraí gleannach ó dheas agus dhún sé suas ar fad an áit a ndeachaigh bean — bean de na D. í — ag níochán éadaigh ann Satharn amháin. Nach gann a chuaigh an saol uirthi go gcaithfeadh sí a dhul dhá dhéanamh sin. Boislín broghach an tSathairn arsa tusa

Ní den díogha an dream sin chor ar bith ach de thogha na ndaoine: cineál Th. Mh. nár fhéad aon duine ariamh a dhul ag ithe ná ag gearradh orthu. Níor dhún siad a súil ariamh ar bhaintreach, ná ar dhílleachta, ná ar fhear an anó. Is mór a bheadh le fán sa saol a chuaigh thart marach iad sin. Tá a fhios agat nár eitigh T. M. aon duine ariamh faoin rud a bheadh aige

Má dhíol siad an déirce féin, dheamhan a bhfuil dhíobh mar atá tuilleadh a bhí bocht agus a d'éirigh suas. Cuid den dream seo a fuineadh agus a fáisceadh as an mbochtaineacht, chomh luath agus a éiríos siad as an lathach chor ar bith, ní ligfidh siad orthu féin go bhfeicfidh siad thú. Ach iadsan, diabhal mé go bhfuil siad cainteach carthanach agus nach ndúnfaidh siad a súile ar aon duine, bocht ná saibhir

Is minic a chonaic mise na sliogáin oscailte ag an diúilicíní. Ach is maith gasta uaidh a ndúnadh freisin, má théann araoid ar bith air

Séard atá air go bhfuil an doras ródhlúth don ursain agus nach bhféadann sé dúnadh gan anró

An doras dúnta nó an doras iata — an doras a bhíos dúnta

Dún do dhorna

Faigheann sé a dhóthain agus a bhróga a dhúnadh, tá sé chomh hotraithe sin

An bhfeiceann tú an dreach dorcha atá ar an spéir. Breathnaigh chomh dúnta agus atá sé agus na tóineanna dubha sin ó dheas. Crap do chuid féir nó beidh tú dhá uireasa

Fuair mé dreas fuaicht ar an tórramh sin aréir. Thiar leis an doras dúnta a bhí mé agus bhí an seoide isteach orm ann

Is beag nár phréach mé thiar leis an doras dúnta. Bhí an seoide isteach ann: gaoth thollta freisin. D'airigh mé drioganna ag rith síos le mo chaoldroim, agus bhí mo chroí ag eitealla leis an bhfuacht

Is driopásaí é ná P. R. a bhí anseo fadó. Ní ligeadh an driopás do Ph. R. a bhróga a dhúnadh nó go mbeadh portach móna gróigthe aige. In am dinnéir a dhúnadh sé iad: leathláimh ag ithe agus leathláimh ag dúnadh. Sin é a fhearacht aigesean anois é

Bhí an-chaitheamh i ndiaidh an bhaile aige go dtí an lá a ndeachaigh sé i dtalamh. Chuaigh mise ag breathnú air seachtain shula fuair sé bás. Ní raibh de leathrann aige ach an baile. 'Is caillte an rud do shúile a dhúnadh i dtír bhradach na deataí seo,' adeireadh sé. 'Níor bhás liom mo bhás, dhá bhfaighinn leithead mo dhroma de thalamh glas na hÉireann.' Ní bhfuair, an duine bocht

Má tá féin, thug sí é sin de dhualgas léithe. Nach mbíodh a hathair ag imeacht i ndoirse dúnta ag éisteacht

Séard atá agat a dhéanamh leis an ceaintín sin in do láimh, a chur ina dhúd. B'fhéidir go ndúnfadh sin é

Ná bac le aitealla! Tá a chuid aitealla ar iarraidh inniu. An bhfeiceann tú an duifean sin thiar agus é dúnta uileag?

Ní féidir gur dúil atá aici an bóithrín a dhúnadh. Séard is fhearr a dhéanamh, a dhul roimpi in am. Mura dtéitear, déanfaidh sí ciseach de na daoine. Bhí cosán ansin ariamh sa saol

Dúiseoidh sibh é siar ansin in áit eicínt sna breaclachaí sin, ach caithfidh sibh na brocachaí a dhúnadh i dtosach. Mura ndúna, níl aon mhaith dhaoibh ann. Tá cuain aige (an sionnach) i scailp Dh.