→
abair
deirim (12)
→
breá
Ná fan le torann do chos, má's breagh leat. Ach deirim leat, má imthigheann tú, go gcodlócha tú amuigh anocht.
→
buail
Mara dtuga tú aire thairis sin do do ghnaithe, buailfe tú bóthar deirim leat = máighistir le spailpín.
→
fiann
Deirim leat dheamhan leágha na bhFiann a leigheasfas í, má tá an cailín siúd in a crioslaigh. Ná bac thusa le na dochtúir. Déarfaidh siad sin rud ar bith leis an airgead a mhealladh uait
→
abair
'Séard a deirim fhéin i gcomhnaí nachar chaith sé é fhéin 'san dug ariamh; gur duine eicínt eile a chuir tuiric ann
+
→
dairt
Mara bhfuil aige faoi dheire th'éis a chuid scoileannaí agus coláistí ach ag breathnú indiaidh faochan, is dona a chuir sé a shaoghal. Deirim leat go mb'fhearr dhó ag caitheamh dairteachaí go Conndae an Chláir ná a bheith ag fálróid thart, ag forcabhás ar chupla buitín faochan a chruinneochas muintir an L.
TUILLEADH (2) ▼
Ní raibh annsin muise ach caitheamh dairteachaí nó go n-ionnsuighidh sí féin é. Deirim leat go dtiocfadh sé ó Sh. Thiubharfadh sé iarraidh dhó ceart go leor, ach ní dhéanfadh sé aon-troid thuatach. Ach í siúd! Is maith nach mór dó a bheith ar áirdeall féin nó cuirfidh sí an scian idir dhá asna ann. Tuilleadh ghéar de'n diabhal aige! Nach mór an spochadh a bhíos aige leo!
Ní raibh sé ach ag baint dairteachaí ag an scéal eile: ag tabhairt leidí uaidh faoi na portaigh, ag ceapadh go dtarraing(eochth)aidhe anuas an mhóin. Is beag dá chuid cluanuidheacht' sin é deirim-se leat. Ní bheadh Rí na Méaracán suas leis
→
deannach
Mheil an learaí (lorry) in aghaidh an bhalla é go raibh sé in a mhin. Rinne sé deannach muilinn dó (dhe). Ní raibh cnáimh in a chorp indiaidh a chéile. Deirim leat nach raibh.
+
→
droim
'Séard a ghníodh an máistir beag i gcomhnaí thú a bhualadh marbh de dhruím na láimhe. Deirim leat nachar bheag dhuit é, ach an oiread
TUILLEADH (1) ▼
Is maith a chruthóchas S. Ch. nó cuirfidh an coinnleoir de mhac sin aige de dhruim tighe é dhá mhéad í a dheis. Tá sé in ainm agus a bheith ag dul in a dhochtúr ach sin í an dochtúireacht eile. An uair a bheadh aige a bheith istigh ins an gColáiste 'sé an áit a mbíonn sé thíos i bpárlús J. in éindigh le bean na mbrístí, ag cur óil uirre as cosa idtaca. Is maith an dóigh dhó a bheith ar an gceird sin! Deirim leat nach bhfágfaidh sé bonn bán ar a athair, sin nó tá airgead in a chocaí beaga aige
Gabhfaidh sé ar dhubh oidhir as an ngaoith seo. Deirim leat go dtiocfaidh. An bhfaca tú an chaoi a ndeachaidh sí suas indiaidh a tóna aréir. Chuaigh scuaine de na géabha fíáine ó dheas anocht. Ní deagh-chosúlacht ar bith é sin
→
dán
Dheamhan a raibh ar dhánta na talmhana ariamh cruithneacht ní b'fhearr ná a bhí ag A. annsin thiar i bP. R. anuiridh … Deirim leat nach raibh a leithide de chruithneacht ar an Achréidh ariamh = ní feasach dom céard é dánta féin, ach measaim gur toradh nó barr nó fás é. Faoi chúrsaí na talmhana a baintear leas as i gcomhnaí: tá sé i gceist sa rádh cainte seo go mbadh í cruithneacht A. i bP. R. an sméar-mhullaigh; nachar fhás sí thrídh thalamh ariamh aon-chruithneacht a thiubharfadh an barr uaithe