→
abair
deirim (10)
→
breá
Ná fan le torann do chos más breá leat. Ach deirim leat, má imíonn tú, go gcodlóidh tú amuigh anocht.
→
buail
Mura dtuga tú aire thairis sin do do ghnaithe, buailfidh tú bóthar deirim leat — máistir le spailpín
→
fiann
Deirim leat dheamhan leagha na bhFiann a leigheasfas í má tá an cailín siúd ina crioslaigh. Ná bac thusa le na dochtúir. Déarfaidh siad sin rud ar bith leis an airgead a mhealladh uait
+
→
dairt
Mura bhfuil aige faoi dheireadh, théis a chuid scoileannaí agus coláistí, ach ag breathnú i ndiaidh faochan, is dona a chuir sé a shaol. Deirim leat go mb'fhearr dhó ag caitheamh dairteachaí go Contae an Chláir ná a bheith ag fálróid thart ag forcamhás ar chupla buitín faochan a chruinneos muintir an L.
TUILLEADH (1) ▼
Ní raibh ansin muise ach caitheamh dairteachaí nó go n-ionsaí sí féin é. Deirim leat go dtiocfadh sé ó Sh. Thabharfadh sé iarraidh dhó ceart go leor, ach ní dhéanfadh sé aon troid thútach. Ach í siúd! Is maith nach mór dó a bheith ar a airdeall féin nó cuirfidh sí an scian idir dhá easna ann. Tuilleadh ghéar den diabhal aige! Nach mór an spochadh a bhíos aige leo!
→
deannach
Mheil an learaí (lorry) in aghaidh an bhalla é go raibh sé ina mhin. Rinne sé deannach muilinn dó (dhe). Ní raibh cnáimh ina chorp i ndiaidh a chéile. Deirim leat nach raibh
+
→
droim
Séard a ghníodh an máistir beag i gcónaí thú a bhualadh marbh de dhroim na láimhe. Deirim leat nár bheag dhuit é ach an oiread
TUILLEADH (1) ▼
Is maith a chruthós S. Ch. nó cuirfidh an coinnleoir de mhac sin aige de dhroim tí é dhá mhéad í a dheis. Tá sé in ainm is a bheith ag dul ina dhochtúr ach sin í an dochtúireacht eile. Nuair a bheadh aige a bheith istigh sa gColáiste, 'sé an áit a mbíonn sé thíos i bparlús J. in éindí le bean na mbrístí ag cur óil uirthi as cosa i dtaca. Is maith an dóigh dhó a bheith ar an gceird sin! Deirim leat nach bhfágfaidh sé bonn bán ar a athair, sin nó tá airgead ina chocaí beaga aige
Gabhfaidh sé ar dhubhoighir as an ngaoith seo. Deirim leat go dtiocfaidh. An bhfaca tú an chaoi a ndeachaigh sí suas i ndiaidh a tóna aréir. Chuaigh scuaine de na géabha fiáine ó dheas anocht. Ní dea-chosúlacht ar bith é sin
→
dán
Dheamhan a raibh ar dhánta na talúna ariamh cruithneacht ní b'fhearr ná a bhí ag A. ansin thiar i bP. R. anuraidh … Deirim leat nach raibh a leithide de chruithneacht ar an Achréidh ariamh — ní feasach dom céard é dánta féin, ach measaim gur toradh nó barr nó fás é. Faoi chúrsaí na talúna a baintear leas as i gcónaí: tá sé i gceist sa rá cainte seo go mba í cruithneacht A. i bP. R. an sméar mhullaigh; nár fhás sí thrí thalamh ariamh aon chruithneacht a thabharfadh an barr uaithi