Deoch
—ainm-fhocal, buineann
—tuiseal geineamhnach uathaidh: ní theigheann claochmú tuisil air anois ach go h-annamh — go fíor annamh — cé's moite de leaganacha i sean-scéalta, in amhráin: "nua gach bídh agus séan gach dighe"
1.
scáird, taoscán nó strioncán de lacht a ól.
a.
+–
Tabhr'om deoch!
Deoch nó an sagart! = mara bhfaghaidh mé deoch ar an toirt boise, gheobhaidh mé bás
TUILLEADH (7) ▼
Níl sé ag caitheamh deoch ar bith anois = níl sé ag ól; nó othar a bheadh ag cur suas do dheochannaí
Chuaidh an deoch sin le m'anáil
Tá sé as deochannaí anois má d'imigh M. Choinnigh sé snáth faoi'n bhfiacail an fhad agus a bhí sé sin sa mbaile, ach troiscfidh sé anois
Go deimhin, chuirfeadh sé deochannaí ar an smut agamsa dhá n-ólainn uaidh iad, ach níor ól
Chaith sé stráisiún ag iarraidh deoch a chur orm, ach ní bheadh plé ar bith agam leis.
Thairg mé deoch dhó ach ní ólfadh sé í. Bhí mo chuid agus mo bhuidheachas agam annsin
"Deoch — mara bhfuil — agus má tá, ná tabhair," adeir sé. "Tá" adeir sí, "agus ní bhéarfadh, agus marach go bhfuil, bhéarfainn". (Fear a bhí mór le bean. Ní raibh aon-ghnaoi ag an athair air. Tháinic sé ag an doras, agus sin é an chaoi ar fhiafruigh sé a raibh an t-athair istigh)
·
"Biadh agus deoch faoi Nodlaic agus éadach nuadh faoi Cháisc" (sórt leath-fhocal)
Bhíodh na daoine ag caint fadó ar bhiadh agus deoch faoi'n Nodlaig agus éadach nuadh faoi Cháisc ach is éadach nua 'chuile am de'n bhliain anois é
+–
Sheas sé deoch
Is dona uaidh deoch a sheasamh
TUILLEADH (2) ▼
Sheas sé go leor deochanna
Cneagaire ceart é: ní sheasfadh sé aon-deoch dhuit dhá dtuiteadh déidín agad dhá uireasbhaidh
+–
Is iomdha deoch a h-óladh ariamh air, agus sin é an chaoi a bhfuil sé 'sa deireadh = is minic a h-óladh a shlainte; ba mhinic daoine ag ól a shlainte ach eisean a sheasadh na deochannaí
"An té a bhíos thuas óltar deoch air: an té a bhíos thíos buailtear cois air" = bíonn meas agus ollghárdas do'n fhear mhór, ach níl le fáil ag an bhfear dólom ach 'chuile dhuine eirghe in a mhullach
TUILLEADH (5) ▼
Sin é an chaoi. Bíonn gairm roimh an bhfear mór igcomhnaí: "an té atá thuas óltar deoch air", a mhic ó, mo chroidhe
Ólaidh deoch ormsa anois. Goirm 'u' (bhur) sláinte!
Seogaidh 'fheara. Ólfamuid deoch ar Develera anois. Choinnigh sé an tír as an gCogadh
Ólfamuid deoch ar an bhfear gnaoidheamhail a thug duinn é. Agus má' seadh féin ní hí an chéad cheann aige í
Óltar deoch ar an lánamhain óg, agus go mairidh siad a nuaidheacht, agus go dtugaidh Dia saoghal fada le sógh dóib!
+–
Ní thiubharfadh sé deoch de'n uisce dhuit dhá mbeadh a fhios aige go mba rud é a dhéanfadh leas duit; ní thiubharfadh sé deoch an uisce dhuit etc.
Níor thug sí deoch an uisce d'aonduine istigh ar a baile ariamh. Thug muis!
TUILLEADH (2) ▼
Is deas an fear a dtiocfainn dhá iarraidh air — fear nachar thug deoch an uisce d'aon-dhuine ariamh
Ní thiubharfadh sé deoch de'n uisce dhuit dhá mbeitheá ag fáil bháis leis an tart. Tá sé an-daoitheamhail
+–
Ní mór dhuit deochannaí te a choinneál leis go dteagaidh sé as sin
Is olc í an deoch fhuar sin duit ag dul a chodladh duit
TUILLEADH (4) ▼
Ól deoch leanna. Tá sé go maith an t-am seo bhliain
Níl cinneamhaint ar bith anois ar dheochannaí pórtair agus an ghrian ag ársú (ó lár an earraigh go dtí lár an tsamhraidh)
An rud is fhearr a d'ól fear ariamh deoch bhláthaighe
An bhfuil aon-deoch leamhnacht' agad
b.
+–
Fuair mé deoch chapaill de fuisce = deoch mhór
D'ólfadh sé sin deoch chapaill de phoitín dhá bhfaghadh sé é, ach tuilleadh diabhail aige má fhaghann sé uaimse é
TUILLEADH (3) ▼
Bhí sé thiar agus é ag ól deochannaí capaill de bhainne na h-easóige (poitín)
Rinne sé deoch chapaill dhe = d'ól sé go leor dhe d'aon-iarraidh amháin
Ní deoch duine a bhí sa ngloine a thug sé dhom, ach deoch chapaill
c.
+–
Ólfaidh sib deoch an dorais anois = an deoch deireadh sul a bhfágtaí teach ósta nó teach
Seolaighidh lib anois seo í deoch an dorais
TUILLEADH (4) ▼
Caithigidh siar iad, nó go bhfaghamuid deoch an doruis
'Sé a sheas deoch an doruis
Bhí mé ag imeacht agus dheamhan maith a bhí ann, nó go n-ólainn deoch an doruis
Beannacht Dé dhuit! Cé'n mhaith duit a bheith ar an sclaibéaracht sin. Nachar ghluidh (ghlaoidh) tú deoch an dorais cheana tá dhá uair ó shoin
d.
+–
Thóigfeadh sé na garrantaí sin thuas uaidh ar cíos ach nach bhfuil aon-deoch ionnta (uisce le h-aghaidh beithidhigh)
Tá an baile seo buailte ar fad. Níl deoch bó ná gamhain ann ó lá Bealtaine amach
TUILLEADH (5) ▼
Dhéanfadh capall choidhchin d'uireasbhaidh deoch, ach níl acmhuinn ar bith ag an mbó
Bhí sé ag tabhairt deoch do bheithidhigh thiar annseo trathnóna
Mara bhfaghaidh siad deoch tiocfaidh tart bruileacháin orra
Tá na gamhnaí sin thíos thart cheal deoch (Deoch adeirtear go h-iondamhail i gcásanna de'n tsórt seo agus ní uisce)
Talamh bambairneach é. Níl deoch bó ná gamhain ann
2.
a.
+–
Thug sí deoch shuain (deoch suain freisin) dó = rud a chuir codladh air (bíonn sé igceist i sean-scéalta)
Thug an dochtúr deoch suain dó, agus níor dhúisigh sé aríst go ceann dhá uair déag, ach nuair a dhúisigh bhuail an phian aríst é
TUILLEADH (3) ▼
Is diabhlaí an chaoi atá air sin, go mbíonn sé ar neamh-chodladh igcomhnaí. Níl sé indon néal ar bith a thabhairt leis gan deoch shuain a fháil
Gheobhaidh tú deoch suain annsiúd, agus sínfear ar an mbord tú, agus ní aireochaidh tú a dhath, go ndúisighidh tú agus leath do phutógaí ag imeacht in a mbéal ag cuit na Gaillimhe!
'Ar ndú, ní fhuilneochadh aonduine é marach an deoch shuain. Cé'n chaoi a bhfuilneochadh!: sceana agus seacht bhfaobhar orra ag déanamh spólaí de do bholg! Beannacht Dé dhuit!
b.
+–
Mara leigidh sé sin dhá chuid ámhailleacht, diabhal bréag nach dtiubharfaidh mise deoch shuain dhó! = túirne Mháire; griosáil; an oiread agus a chuirfeas codladh air
Má fhaghann tú cuaifeach (dorna) uaidh siúd, beidh do dheoch shuain agad!
TUILLEADH (1) ▼
Thug P. deoch shuain dó oíche Nodlag! Níor facthas amach ó shoin é
Deoch in iontrálacha eile (58)
→
céadéaga
Chuaidh S. Bh. a bhí annseo thoir ins na céad-éagadh. Sílimse go raibh sé as cionn cláir an uair a shuidh sé aniar aríst agus a rinne sé caint eicínt. Ar an dá luath agus ar tugadh deoch dó, shéaluigh sé
→
daidhce
Má theigheann tú di ar an mbealach sin ní chuirfidh tú uirre ach daighce, agus beidh muid gan Murrchadha gan Maghnus annsin. Abair mar seo léithe gur tháinig muid fiche míle bealaigh chuig sochraide agus go bhfuil fiche míle eile le dhul ar ais againn agus go bhfuil "bicycle" briste orainn. Tosuigh ag dilleoireacht. Maistín maith í. Tá na seacht n-aithne agamsa uirre, agus sin é an fáth go mb'fhearr dhuitse a dhul 'un cainte léithe. Ní móide go n-eiteochadh sí thusa faoi dheoch, ach má chaitheann sí in a ceann é, ní thiubharfadh sí deoir do dhiaumhlach
'Sí an t-oibridhe is fearr in Éirinn scaithtí í, ach amanntaí eile, ní thiubharfadh sí deoch uisce agad dá naomhtaí thú. Tá sí sáthach daighceamhall deirimse leat. Ach cá bhfágfad sí é arsa tusa. Cineál Bh. an T.
→
daigh
Doigheachaí atá ag dul duit. Ól deoch uisce fuar cho tréan in Éirinn agus atá tú indon a ól … Níl tú indon fuilingt leis an uisce fuar! Nach maith a chaithfeas tú fuilingt lena doigheachaí!
→
danra
Sin é an fear is dan(d)ra a chonnaic mise i gcaitheamh an tsaoghail ariamh. Bhíomar thíos annsin oíche — mé féin agus S. — agus muid ag ól. Tháinig seisean ann. Gludhadh (glaodhadh) deoch agus deoch agus deoch eile, nó go raibh an triúr againn sáthach tomhaiste. Bhí sé domhain go leor ins an oíche an tráth sin, agus barr ar an diabhal mara raibh na F. bheaga bhreaca sin ag cur achrainn orainn. Brat aca ann agus gan aghainne ach an triúr againn féin. D'iarr muid míle uair air a theacht abhaile. Bhí muid ag tuinneamh agus ag athchuinge air a thoidheacht linn, ach dheamhan filleadh ná feacadh a d'fhéadfadh muid a bhaint as, ach in a sheasamh annsin chois an chuntair ag buachailleacht a phionta. Ba é an diabhal ba dan(d)ra é a chonnaic mé ó rugadh mé
→
daor 1
Casadh S. Th. istigh liom ag an mbearrbóir, agus b'éigin dom deoch a thabhairt dó. Cé a thiocfadh isteach in a' (ar) mullach ach M. Th. agus S. F. Ní raibh a dhul anonn ná anall agam ach seasamh do'n bheirt sin freisin. Bhris mé mo ghloine agus b'éigin dom íoc uirre. Idir 'chaon tsórt, ba daor an bearradh orm é ins an deireadh
→
daor 3
Ach a bhfaghaidh mise greim ar an druinníneach asail sin aríst tiubharfaidh mise luach a chuid bóithreoireacht' dó. Coinneochaidh mé seachtain ar stábla é gan greím, deoch ná blogam, agus annsin tiubharfaidh mé amach é ins an ngarrdha is creínnte ag gabhail liom, agus gheobhaidh mé rópa ruadh, agus cuirfidh mé ceangal na naoi ndaora air, go gcoinneochaidh a smut seanchus leis an gcréafóig. M'anam gur leis an gcréafóig a choinneochas sé é, mar go gcuirfidh mise ingarrdha é nach mbeidh aon-fhuínín (fhoinín) féir de bhiadh na talmhan' ann
+
→
de
Tabhair dhom deoch den uisce = deoch uisce
TUILLEADH (1) ▼
"Deoch den uisce de bhárr na líne a mbáitear ann an líon" (as "Róisín Dubh". Bíonn an t-alt mar seo in áiteachaí nach mbeadh aon-tsúil leis)
→
dearc
Bhí sé ag dearcadh idir an dá shúil orm ag ceapadh go dtairgfinn deoch dhó, ach dhá dtuiteadh déidín aige dhá fhuireasbhaidh, dheamhan deoir de mo chuid-se a gheobhadh sé len ól
→
deas 1
Ólfaidh sé foracún anocht, agus má ólann féin, 'sé atá deas air! Go deimhin ní chuirfidh sé aon-ghiorranála air, mar chuireadh sé ar an athair nuair a theagadh sé ar "turn" an deoch a sheasamh. "Chinnfeadh orm níos mó dhe a ól" adeireadh an cneagaire. "Airighim giorranála ag teacht orm fhéin"
→
déidín
Ní thiubharfainnse aon-deoir óil dó dhá dtuiteadh déidín aige. Bhí sé in a sheasamh thiar ag an gcúnntar an-tsubháilceach go deo, agus é ag forcabhás ar 'chuile dhuine a thiocfadh ag glaodhach deoch. Bhain sé féin an lá as an bpionta ag súil le 'chuile dhuine eile
→
deoir
Chuir mé mo láimh in mo phóca agus dheamhan an sciúrtóg a bhí agam ach an scilling. Bhí an deoch ar an gcúntar, agus gan a luach agam. Dheamhan a dtiubharfainn deoir fhola le náire
+
→
diaidh
Bhí sé ag dul siar indiaidh a thónach ariamh ariamh nó gur tháinic sé salach ar an mbuirdín a raibh na piontaí againn, agus chuir sé in aer é. Mo léan géar níor thairg sé deoch eile a thabhairt duinn in a n-omós, ná na gloineadhachaí a íoc le bean an ósta. Bhí sé spleadhach go leor, ach ba i ngan-fhios dhá phóca sin
TUILLEADH (1) ▼
Chinn air aon-deoch a fháil in aon-teach ins an tsráid ag teacht anoir dó, arae bhí na póilíos amuigh ins an áirdeall orra. Tháinic sé abhaile agus chuir sé na buinn le teine. Ba ghearr go dtáinic M. Bh. isteach agus d'innis sé dhó faoi'n gcaoi ar chinn air aon-deoch a fháil. "'Chuile sheans go bhfuil siad ag leigean isteach daoine faoi seo" adeir M. Bh. "ní mhaireann an daol sin ach tamall." Ní dhearna sé filleadh ná feacadh ach an dá bhróig a shacadh air féin agus a dhul soir aríst de mhaol a mhainge. Ina dheidh sin féin nach diabhaltaí an cathú a bhí air sin
→
dian
Ní fhaca mé aon-duine ariamh is déine a chuaidh dó (nó air) ná P. ag iarraidh air deoch a ól, ach dheamhan ól in a dheidh sin
+
→
díchúis
Rinne sé dí-chúis dom. Leag sé a raibh de chlaidheachaí ar na barra garbha agam agus gan a dhath údair aige leis, ach lá annseo ar iarr sé an carr orm le aistir móna a thabhairt abhaile. Ní raibh aon-ghoir agam a thabhairt dó an lá céadna thar laetheantaí an domhain, arae bhí mé féin ag feamnadh an lá céadna. Dubhairt mé leis mara raibh aon-dlúthas mór leis, é a fhágáil go dtí an lá dár gcíonn, agus go bhféadfadh an carr a bheith aige ar feadh an lae. Ach d'imigh sé uaim mar a bhuailfeá ar an gcluais é. Ó'n lá sin go dtí an lá atá indiu ann, tá smut air liom
TUILLEADH (7) ▼
Má ghníonn sé dí-chúis ar bith dhuit íocfaidh sé ann feicfidh tú fhéin air. Fuagair do'n phóilí é agus ceannsóchaidh sé sin é deirimse leat. Má chuireann sé aon-cheo as duit thairis sin gheobhaidh tú a luach. Ná bíodh faitíos ort
Ná cuir chuige ná uaidh. Tá an droch-fháisc annsin. Is maith éascaidh a dhéanfadh sé dí-chúis dhuit dhá gcaitheadh sé in a cheann é. D'orduigh Dia an anachain a sheachaint
Níorbh fhearr leis sin ag ithe a bhéilí ná ag déanamh dí-chúis' ar dhaoine. Sin é a bhuac. 'Bhfaca tú an cleas a rinne sé ar L. an uair a d'eitigh sé é faoi'n inghin. Chuir sé caiple na dtinncéaraí uiliog isteach in a chuid cuir, gur thalltuigh agus gur rómhair agus gur fhoghluigh siad é as cnáimh éadain. Anois a bhfuil biseach agad?
Dheamhan duine ar fhéad sé sin ariamh é nach ndearna sé dí-chúis air. Tá fíor-dhroch-chroidhe aige. Is bró mhuilinn dó sin a shaoghal mar is mór leis 'chuile dhuine, ná rud ar bith a bheith ag an gcomharsa
Rinne an bhudóg sin dí-chúis dom. Bhí an-ghealladh fúithe, ach níor tháinic biseach ar bith fúithe mar sin fhéin. Th'éis gur choinnigh mé í le leath-bhliain ag ceapadh igcomhnaí go raibh údar maith innte, agus go sceinnfead sí amach, dheamhan ionga ná orlach a tháinig uirre ó shoin. Ní bréag ar bith dhom a rádh go ndearna sí dí-chúis dhom
Cé'n chaoi a ndearna sí dí-chúis dom? Breathnuigh ar a comh-aois de bhromach: é sin thiar ag M. Dhá bhfaighteá-sa breith agus dá roghain ar an bpéire, cé aca a thóigfeá? … Ceann M. d'eile. Agus annsin déarfaidh tú nach ndearna mo cheann-sa dí-chúis orm féin
Níl beithidheach ar bith is mó a dhéanfadh dí-chúis ar dhuine ná an "breed" mór sin. Bíonn an-bhiseach fútha an uair a bhíos sé fútha, ach níor dhóichide sin ná go bhfanfaidís in a ndubhradáin dona ar nós an ceann sin thiar ag J. Th. Níl rath ná righeacht air sin
Sin anois searrach nachar ól a lacht ariamh, agus déarfá nach donaide é marar ól féin. Is dílleachta é. Bascadh an mháthair i sean-chlochar annsin thiar trí nó ceathair de laetheantaí th'éis searrach a bheith aice. Chuaidh sí isteach ann ar chuma eicínt, agus cuireadh ar chúl a cinn idir dhá chloich í, agus ní raibh ann ach go raibh sí dí-bheo nuair a fríothadh í. Má seadh féin, níor tháinic sí as
+
Tá na gasúir sin aige an-dí-mheabhrach adeir siad
TUILLEADH (1) ▼
Duine dímheabhrach nach mba léar dó dhá gcuireadh sé stró ar bith ar ghamhain a bhí cho beaithte leis sin, go bplúchfadh sé é. A phlúchadh a rinne sé: dheamhan ceo eile. Nuair nach raibh sé ag tabhairt leis an deoch dhá thoildeona fhéin bhí aige leigint dó ar fad, agus gan a dhul dhá choinneál leis
+
Tá sí an dí-mheasctha (an ghaoth) = tá sí an-luainneach; ní túisce thoir ná thiar í
TUILLEADH (1) ▼
Tá an aimsir an-dí-mheasctha. Ní túisce in a shamhradh ná in a gheimhreadh é. Bhí scathamh de'n trathnóna indé go h-aoibhinn, ach chuaidh sé ar ghála annsin ag dul a chodladh dhuinn. Is aimsir í nach bhfuil muiníneach chor ar bith
→
diogáil
Bhí sé ag brath air bualadh faoi bhaintreach óg atá thoir i mB. agus í cho gíogáilte amach agus a bheadh eireoig ar a céad uibh. Chonnaic sé lá i nG. í, agus chaith sé leath-uair ag breathnú uirre. Bhíomar thiar ag ól deoch tigh Mh. Ph. trathnóna "Céard déarfá leis an mbaintri(gh)" adeirimse. "M'anam go sílim go bhfillfidh mé ar cheann gan chíoradh" adeir sé. Chuir an bhaintreach scáth air
+
Chonnaic mé díogarnach sholuis isteach thríd shiuntaí na gcláir. Bhí a fhios agam annsin go raibh daoine ins an siopa. Thosuigh mé ag bualadh agus ag cnagairt, ach dá mbeinn ag bualadh ó shoin ní bhfuighinn aon-áird. Cé'n bhrigh ach nach raibh mé thart d'fhuireasbhaidh deoch cho mór ariamh agus a bhí mé. Ach dá dtuiteadh an teanga amach asam badh aon-chás amháin dom in a gcleitheamhnas siúd é
TUILLEADH (1) ▼
Bhí díogarnach anála ann agus a chuisle ag bualadh ar éigin. 'Sé a raibh ann go bhféadfá a rádh go raibh sé dí-bheo. Cuireadh fios ar an sagart ar an toirt, ach má cuireadh féin níor rug sé beo air. Chuir sé an ola air mar sin fhéin. Ba mhór an scéal é — buachaill breagh mar é. Dubhradh ag an gcuisle féin é. Thug an Cróinéara "an-character" air
+
→
díol 2
Bhí mise in mo dhíol ins an áit a raibh mé dá mbeadh sé de chiall agam fanacht ann, ach ní raibh. Cheithre dheoch a bhí gluidhte (glaoidhte) dhom, agus gan bearnuighthe dhíob ach aon-cheann amháin
TUILLEADH (2) ▼
Ní raibh an oiread ceann-faoi orm ariamh. Dhá scilling agus seacht bpighne a bhí agam — trí pighne go díreach a bhí mé easbadhach gan luach deoch a bheith agam. Ní raibh agam ach díol mo náire
Má fhéachann tú le dhul isteach an tráth seo d'oíche, tá faitíos orm gur ag brughadh ar an doicheall a bhéas tú. Ní thiubharfaidh sé aon-deoch duit ach tiubharfaidh sé droch-dhíol cainte ort. Mar sin fan uaidh
+
→
díthrá
Ní bhainfidh tú mórán feamainne duibhe is na bráideannaí sin ar dhí thráigh meath-rabharta. Níor bhfuláir duit rabharta mór féin le aon-fhoghail a dhéanamh ann
TUILLEADH (1) ▼
Ba mhaith an dóigh breac í an L. Ph. dhá mbeadh sé in a dhí thráigh. Is minic ariamh a mharbhuigh mé bromóig uirre. Ach tá an lá indiu an-gheal l'aghaidh iascach carraige
Deir siad gur thug an sluagh sidhe — diúltaigheamuid dóib — é sin isteach ins an mbruidhin, deireadh oíche agus é ag dul Gaillimh. Níor bhlais sé de bhiadh ná do dheoch ann. Níor mhór dó féin nar bhlais. Dá mblaiseadh bhí a chnaipe déanta
→
dlí
Is mór an feall nach dteagann sé de dhlí amach go gcaithfeadh 'chuile fhear a dhul cupla bliain le talmhaidheacht. Sin é an uair a bheadh a fhios ag na bleitheachaí móra seo, an chaoi a saothruigheann an talmhaidhe bocht a ghreim agus a dheoch
→
dochar
Ní gan dochar a dhul isteach idteach ósta ar an saoghal seo. Pionta dhuit féin agus do do chomráduidhe dhá scilling. Cé'n bhrigh ach má bhíonn fuisce ins an deoch!
→
dóigh 1
Déarfá nacharbh olc an dóigh é a Sh. Dheamhan smid bhréige agad annsin. Seolaighidh lib mar sin. Cá ngabhfamuid? Áit ar bith is túisce againn. Mara chéile an ballséire agus a ghiolla annseo. Níl maith ar an deoch i gceachtar aca thar agus a chéile
'Sé D. a bhí in a dhoirseóir, agus ní eiteochadh sé neach an aoin faoi dheoch. Dhá mbeadh fear an tighe fhéin ann, ní bheadh an oiread sin buige shíneadh ann, ná baoghal air
→
domlas
Meastú nachar tháinic sé isteach indé ag iarraidh deoch uisce, ach ní uisce a gheobhfadh sé uaimse ach domblas dá mbeinn istigh roimhe. Ba bheag an luadh a bheadh aige a theacht isteach 'nuair a d'fhéadfadh sé fáirnéis eicínt a thabhairt dúinn faoi'n gcúirt. Baoghal air. Tá sé sin sáthach imeartha agus fios maith aige faoin a bhealach féin
→
drandal
Ní ins na fiacla atá na doigheachaí chor ar bith orm, ach isteach ins an dranndal. In a driogannaí a theagas an phian. Ní bhíonn sí ach éadtrom i dtosach ach tagann an t-árdú annsin mar bheadh mo charbad dá scaoileadh. Níl aon-nídh faoi'n saoghal indon fuarú a thabhairt dom an uair sin ach deoch uisce fuar agus a choinneál in mo bhéal cho fada in Éirinn agus atá mé indon fulaingt leis. Fuarú dona a thugas sin féin dom, ach bodhruigheann sé roint í, mar sin féin
→
driog
Ar an dá luath agus ar ól mé an phasóid, b'éigin dom an tsráid a thabhairt orm féin. Shíl mé go raibh múisc do mo bhualadh ach chinn orm aon-cheo a chur aniar. Séard a thosuigh ag teacht orm driogannaí in mo phutógaí agus aníos i mbéal mo chléibh! Diabhal i bhfad gur airigh mé mar a bheadh snadhmannaí ag teacht ar mo phutógaí ar fad. Tugadh deoch uisce agam ach dheamhan fuascailt a rinne sin orm ach oiread. 'Bhfuil a fhios agad céard a rinne maith dhom ins an deire. Gráinne salainn a chaith mé siar. 'Sé a d'ionntuigh mo ghoile. Má's poitín a bhí ann badh é an braon is measa a rinneadh ariamh é. Féans a bhí ann. Dheamhan a mhalrait
Bhíodh muid thoir annsin thoir ar chúla na céibhe agus muid in ar suidhe síos ann go mbeadh sé in a dhí-thráigh agus go bhféadfadh muid a dhul ag obair. Dheamhan a dhath féin a bhí call duinn a dhéanamh an uair a bheadh sé in a lán-mhara, ná ó a bheadh leath-tuilte féin aige, ach cead againn suidhe annsiúd ag caitheamh clocha ins an bhfairrge agus ag breathnú ar na driúillíní ar an uisce. Ba é saoghal an duine uasail é a mhic ó
+
→
droim
Tá mo bholg thiar in mo dhruim agam ag imeacht ar phutógaí falamha ó mhaidin indiu. Dheamhan thiomanta greim deoch, ná blogam a chuaidh ar mo bhéal ó d'imigh mé as seo ar maidin. Nach bhfuil ceart agam ocras féin a bheith orm
TUILLEADH (3) ▼
D'ól sé an pionta dhá druim d'aon-deoch amháin = ar fad; uiliog
D'ólfainn bairille pórtair dhá dhruím an puínte seo de ló, tá an oiread sin íota orm ó na faidhtíní sin. Bhí agam fuilint leis idtosach agus gan deoir ar bith a ól. Dhá ndéanainn sin bhí agam. Ach ó ólfas tú deoch ar bith, tá sé cho maith dhuit gan an soitheach a bhaint de do bhéal uaidh sin amach
Dhá bhfaighteá "saighead" (feic saighead), bhí agad deoch uisce a ól dhá dhruim shul a n-innseochthá d'aonduine go bhfuair tú í. Bhainfeadh sin an ghaimh aisti
→
dul
Ní bheadh dul ar bith orainn dhá bhfaghadh muid deoch phórtair, ach bhí muid in ar dtroscadh ó d'fhága muid an t-oileán seo ar maidin go moch, agus bhí tart agus ocras orainn idteannta a chéile
+
→
téigh ar
Chuaidh an deoch ormsa = b'éigean domsa deoch a ghlaodhach nó a íoc
TUILLEADH (2) ▼
Bhí siad fhéin ag comártas le chéile, ach chuaidh an deoch orm féin as a dheireadh
Chuaidh dubh-chumaoin air i gC. indé. Casadh isteach tigh Dh. na h-A é, agus fuair sé biadh agus deoch gan cuntas ann.
→
téigh do
Bhí mé ann cheana agus ba dona a chuaidh sé dhom, má's dhá innseacht do charaid é. Ní bhfuair mé greim deoch ná blogam ann. Briseadh mo "bhicycle" ag teacht abhaile agus bhí mé thar bharr mo chéille ag iarraidh é a dheasú le solas na gealaighe. Sheas mé tigh Ph. le buidéal pórtair a ól agus goideadh mo chluigín. Nach shin é do dhíol!