Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
Dul roimh
1.
a.
+
Chuaidh sé amach roimh Sheán
Gabh amach roimh an asal agus ná leig síos an bóithrín é
TUILLEADH (4) ▼
Teirigh go ceann an bhóithrín roimhe
Chuaidh sé amach romham le 'chuile scéal a fháil
Breagh nach ndeachaidh duine agaibh roimh fhear an phosta agus gan aistir a chur aníos air
Dhá ngabhthá roimhe in am, ní bheadh sé scuabtha thart
+
Chuaidh sé go G. roimh Mh. Bhí sí le bheith ar an traen as Baile Átha Cliath = le castáil léithe inG.
Ní dheachaidh tú romham ins an áit a dubhairt muid = "coinne" nó comhdháil
TUILLEADH (1) ▼
Cuir focal ar áit eicínt anois agus gabhfaidh mise romhat ann
b.
+
Bíonn tú i gcomhnaí ag dul romham = ag dul isteach ar mo chuid cainte; 'nuair a bhímse ag caint, tosuigheann tusa ag caint, agus caithimse stopadh
Bhí sé ag dul roimhe gacha le nóiméad.
TUILLEADH (9) ▼
Nach breagh nach mbeadh múineadh ort, agus fanacht in do shost. Ní fhéadfaidh aon-duine smid a rádh agadsa. Tá tú ag dul roimh 'chuile dhuine
Chuaidh sé romham ins an gcaint, agus dubhairt sé gurb é féin a bhí thíos ann an oíche sin shul a tháinig mise isteach. Is mór dhá fhonn a bhí orm é a thabhairt isteach ar an drad dó
Sin é an sórt duine é 'chuile lá ariamh. Ní éistfeadh sé le dhá fhocal cainte go gcaithfeadh sé a ladar fhéin a chur isteach ann, agus a dhul romhat
Nach shin é a bhí mé ag dul a rádh; marach go ndeachaidh an clabaire sin romham, agus gur thosuigh sé a scéal féin
Ara ní raibh sé indon dhá fhocal cainte a chur idtoll a chéile in áit a raibh an glaodhmaire sin thiar ag S. Mh. S. ag dul roimhe le 'chuile chor. Ní túisce a thosuigh sé ag "speecháil", ná d'áitigh mac Sh. dhá cheisniú. 'Ar ndú' is maith an fáth: tá an boc sin ag tochras ar a cheirtlín fhéin
Ná gabh roimhe go mbeidh sé réidh. Tá cead cainte a thabhairt dhó ar aon-chor nó go bhfeiceamuid céard atá le rádh aige.
Is diabhlaí gránna an faisean atá aige go gcaitheann sé a bheith ag dul roimh 'chuile dhuine. Ní bhíonn sásamh ar bith ar scéal ins an áit a mbíonn sé
Mo léan géar chaithfeadh sé a ladar fhéin a chur ann. Cé'n bhrigh dhá bhfágadh sé deis chainte ag aonduine ach ní fhágfadh. Ní beo é mara mbeidh sé ag dul romhat le 'chuile fhocal dhá dtiocfaidh as do bhéal
Eireochaidh mé as ar fad, agus innis thusa é, ó atá tú ag dul romham le 'chuile chor. Ní fhaca mise do mhacsamhail ariamh. Ní féidir dhá fhocal cainte a rádh ins an áit a mbeidh tú, nach gcuirfidh tú duine de dhruim seoil. Níl smearadh múinte ort
+
'Sé an chaoi ar chuala mise é — ní ag dul romhat in do scéal é — gurb é S. a chuaidh ann de shiubhal oíche agus a thug a raibh ann as
Déarfainn gur bréag é sin — ní ag dul romhat in do scéal é! Léar (de réir) mar chuala mise …
TUILLEADH (1) ▼
Ní maith liom a dhul romhat in do scéal a dhuine chóir, ach measaim nach bhfuil an ceart agad. An bhfuil a fhios agad cé ba chiontsiocair leis sin …
c.
+
Tá an phian sin ag dul duit i gcomhnaí. Ní mór a dhul roimpe = ní mór breathnú in a dhiaidh; ní mór a dhul ag dochtúr fúithe, nó rud eicínt a dhéanamh, nach bhfuighidh sí cead a cinn
Ní dheachaidh sé roimh an tinneas sin in am. Sin é a d'fhága go dona é. Ní mheasaim go bhfuil mórán maitheasa a dhul roimhe anois. Tá sé in ainsil
TUILLEADH (6) ▼
Tá cois bhocht agad. Ní fuláir duit a dul roimpe in am. Má shéideann sí sin suas mórán eile, gheobhaidh tú rud le déanamh uaithe. Tá droch-ábhar eicínt istigh innte. B'fhéidir go ndéanfadh an dochtúr í a lansáil duit
Níl mé indon teanntás ar bith a dhéanamh uirre fós, agus marab fhuil ag Dia, tá faitíos orm nach mbeidh ach oiread. Mé féin is cionntaighe. Ní dheachaidh mé roimpe nuair a bhí agam a dhéanamh an lá ar chuir mé amach í, ba cheart dom a dhul ag fear cnámh léithe, ach bhí mé dhá chur ar an méir is fuide igcomhnaí ag ceapadh go dtiocfadh sí aice féin uaithe féin
Deir siad go bhfuil na dochtúirí indon an eitinn sin a leigheas anois má theigheann duine roimpe in am, ach má leigeann duine achar ar bith í, nach bhfuil indán leighis di
Ní fhaca mé a (bhur) leithidí ó a rugadh mé. Ní rachadh sibh roimh rud ar bith, ach fanacht dhá bhuachailleacht annsin, nó nach mbíonn sib indon corruighe leis. Tá tusa anois ag fuasaoid do chliabhraigh a Sheáin le ionann agus bliain, agus ní ghabhfá soir ag an dochtúr leis in a dheidh sin. Is fhearr leat ag éagcaoineadh annsin, ná a dhul go dtí an fear a dhéanfadh maith dhuit
Marach go ndeachaidh mé roimhe an uair sin, dheamhan beo a bheinn indiu. Dubhairt an dochtúr liom dhá bhfágainn seachtain eile é, go mbeadh sí ithte roimhe, agus nach bhféadfadh dochtúirí na cruinne aon-mhaith a dhéanamh dhom
Is maith í an fhoighid, ach is olc í an fhaillighe. Tá faitíos orm go bhfágfaidh tú thú féin, nó nach mbeidh aon-mhaith dhuit a dhul romhat féin. Tá an rud sin anois ag dul duit leis an fhad seo, agus gan cosamhlacht ar bith air imeacht
+
Teirigh roimhe in am: sin é a bhfuil le déanamh agad. Má theagann sé isteach aon-oíche agad agus lorg óil air, tabhair an tsráid amach aríst dó. 'Sé a dhéanamh leis é. Má thugann sé faoi deara dhó fhéin tosaighe ag ól, leagha na bhFiann ní choinneochadh uaidh é
Níl agam a dhéanamh ach a dhul roimhe anois, shul a thiocfas mórán eile dhá aois. Nach maith luath a thosuigh sé ag dul ó smacht agus ag eirghe amach ag scaibhtéaracht. Leónfaidh mise a chnámha cho uain's tá mé indon a dhéanta.
TUILLEADH (2) ▼
Bhí an gamhain sin thuas i mbradghail indé. T. Mh. a chuir amach é as geamhar Sh. 'Séard atá le déanamh leis anois lom láithreach buairín a fháisceadh air. Níl maith ar bith a leigean ar an méir fhada. A dhul roimhe ar an bpuinte atá a dhéanamh
Tá na gasúir sin dubh-ámhuilleach le gairid. Meastú céard a rinne siad indé ag teacht ó'n scoil dóib, ach an ceaintín a raibh a chuid tae ann ag S. Ph. a chrochadh leo anoir go dtí Áirdín an Fh. agus an tae agus a raibh ann a dhóirteadh. Anois b'fhéidir! Ar an dá luath agus a dtiocfaidh siad isteach, gheobhaidh mise an tslat agus tóigfidh mé ar mo ghlúine iad. 'Sé a thuar siad dóib féin. Is fhearr a dhul rompa anois, ná a bheith in aithmhéala aríst = nuair a bhéas cuid is mó ná sin déanta aca
2.
+
Má tá mé craithte féin gabhfaidh tusa romham fós = cuirfidh mé romham thú; gheobhaidh tú bás 'un tosaigh orm
Chuaidh an bhean roimhe = fuair sí bás roimhe
TUILLEADH (2) ▼
Ní bheidh sé sásta muise mara dteighidh an bhean roimhe. D'fhanfadh sé féin beo sílim, dhá n-imigheadh an bhean
Is cinneamhaint uirre é nó gabhfaidh an fear roimpe. Níl sí ag tabhairt sógh ná sólás dó, ach in a éadan ó mhaidin go faoithin
·
Chuaidh sé romham go B. = 'un tosaigh orm

Féach freisin

Dul roimh in iontrálacha eile (50+)

 
Teirigh ag an dochtúr leis an taobh sin agad faitíos na timpiste. Deir tú go bhfuil an phian ag smearadh amach. Sin deá-chosúlacht. Deir siad má smearann an phian gur comhartha é nach bhfuil aon-asna briste. Ach ní bheadh a fhios agad. Is fhearr a dhul roimhe in am
 
Fuair sé sin neart an fhliucháin (go leór báistí etc.) roimhe seo, agus anois atá sé ag dul roimhe
 
Thiomáil muid an dá chaora aniar romhainn, agus muid ag stríocáil na maidí ar an mbóthar le neart lagair. Ag teacht aniar ag tí Ph. Ph. ní raibh a sheasamh againn ní b'fhuide. "Gabhfaidh mise isteach annseo ag iarraidh cannda aráin", adeir S. Ní raibh mise indon a dhul isteach ann. Bhí tuitim feóir ionam leis an ocras.
 
Dar mo choinsias ní cumaoin dó, a dhul a' cainnt ar an airgead atá ormsa, a's a liachtaighe uair roimhe seo, nach raibh luach cloch mhine aige, ach léar (de réir) mar bhínnse a' tabhairt dó. Ach is beag a' lúth atá aige, breathnú siar air sin, anois, ó thálta (thárla) rud a bheith aige fhéin.
+
Ní fhéadaim a dhul soir ná siar, nach mbíonn sé romham i mbéal a' bhealaigh, ag iarraidh scéalta orm.
TUILLEADH (2) ▼
Ní fhéadfa duine a dhul síos ná aníos a' bóithrín, nach bhfuil a charr tarraingthe i lár a' bhealaigh aige roimhe. Shílfeá gur leis fhéin an bóithrín ar fad.
Ní raibh aon-ghoir agham a dhul anonn ná anall aige. Bhí sé i lár a' bhealaigh romham.
 
beo 1
Ar a dhul isteach sa séipéal dhom indiu, ní raibh críostuidhe an bhéil bheo istigh romham, a's maidineachaí eile, bheadh sé lán. An droch-mhaidin a rinne é, is dóigh.
 
beo 2
Níl aon-oidhche le na bheo aríst, nar dhubhairt sé an paidrín, roimh a dhul a chodladh dhó.
 
amach
B'fhéidir go mb'fhearr duit a dhul romhat fhéin anois ná amach annseo, nuair a bheadh sé in ainsil ort
 
Níl sé ag dul ag cuartaíocht chor ar bith anois ann, ó heiríodh roimhe ag tiacht abhaile as. Fál ar an ngort th'éis na foghla. Ní bhfuighidh sé aon-fhios go deó cé a d'eirigh roimhe
 
frapa
Nach mb'fhearr dó an rud a innseacht amach gan frapa gan taca ó a bhí sé roimhe, ná a bheith ag dul anonn agus anall leis mar siúd?
 
Nach bocht nach mbeadh aon-imtheacht orra, agus gan mórán ag dul go Sasana anois chor ar bith le h-ais a gcuirtí ann roimhe seo = is suarach an t-iongnadh nach mbeadh aon-ghlaodhach ar eallach arae, is beag bulán a chuirtear go Sasana anois, ar ghualainn an méid a chuirtí ann fadó.
 
Ní bhfaghainn ó mo chlaonta a dhul isteach ann, mar tá cut crochta romham ann = ní bhfuighinn ionam féin a dhul isteach, mar tá'n chloch sa muinchille ag muinntir an tighe dhom (tá rud eicín ann i m'aghaidh) (cut crochta — féach crochta)
 
fonsa
Dheamhan lá ratha ar adhmad na hÉireann. Cloisfidh tú na liúrachaí ag pléascadh ar na fonnsaí i gcurach ar bith a bhfuil sé inte. An churach seo a bhfuil mise ag dul ag breathnú uirre inniu, roimh an gcogadh a rinneadh í, agus ní hé atá inte
 
Níl cead ag aonduine a dhul ag fálú cuid an bhaile mar sin. Is dona an baile a leigfeadh leis é. 'Ar ndú' bhí leath na tíre in a bpailitéaraí roimhe seo, nó gur fháluigh siad talamh mar sin. Dheamhan tréas a bhí dhá chur orra san am sin.
 
Siúd í a raibh an daighce uirre. Dheamhan corruighe dhá cois a dhéanfadh sí, th'éis gur iarr an mháthair uirre a dhul amach agus na beithidhigh a bhleaghan. Agus chuala mé gurb éard a chuir uirre é in áit nach leigfidís ag céilidhe i nD. Ch. í an oiche roimhe sin. Í a leigean chuig céilidhe go D. Ch. deich míle bealaigh, má tá sé taobh leis.
+
dairt
Níl neart ag duine a dhul an bóthar aca, nach bhfuil cluiche aca amuigh roimhe, len a dhalladh le dairteachaí agus le clocha. 'Siad na h-údair iad. Is maith an tógáil atá sé a thabhairt orra — gan smacht gan ceannús ceann
TUILLEADH (1) ▼
B'fhearr dó anois go díreach glan a dhul ag caitheamh dairteacha leis an ngealaigh ná a bheith ag iarraidh ceart a bhaint de'n tsean-lánamhain sin. Lá agus gur chinn siad sin ar bhaile cheana, tá sé fánach aige-san a bheith leo. Agus dar fiadh bhí "set" ar an mbaile sin roimhe seo nach raibh ar fóghnamh.
 
Chaitheadh muid a dhul amach leis an réalt ar maidin ag baint fhataí ins an am a raibh muid ar aimsir tigh Sh. Diabhal smid bhréige ins an méid sin. Is minic a bhí muid amuigh agus nach (nachar) léar duinn an láighe. Agus dhá mbeitheá ag déanamh áirneán domhain an oíche roimhe, nó amuigh ag ceol chaithfeá an mhaidin ag cuimilt sramaí de do shúile arae bheitheá in do dhall dúda le codladh. D'imigh an saoghal sin — míle buidheachas le Dia
 
Anois atá sé ag íoc deachma na sláinte. Thug sé sin droch-thúnnáiste dhó fhéin as a óige, agus ní fhéadfadh sé rith leis. Chaithfeadh sé a dhul roimhe uair eicínt. Dheamhan fear dhá bhfuighidh an túnnáiste nach bhfágfaidh sí a shéala air luath nó mall. Is olc an rud í an chois fhliuch, agus an ghail bhruithte as do chuid éadaigh thuas ar do chraiceann. Ba shin é a fhaisean sin muis. Ní bheadh géilleamhaint ar bith aige d'athrú éadaigh ná stocaí. 'Sé an chaoi a dtosóchadh sé ag flith-mhagadh fút faoi. "Níl siad ag cur tada asam dhom" adéarfadh sé. 'Ar ndú' bhí an scéal sin ceart go leor, go dtí leis an aimsir. Sin é an buille
 
deara
'Sé an chéad uair ar thug sí faoi deara go raibh rud eicínt ag dul di an lá ar cuireadh Sean-Mh. Ar éigin a rinne sí an baile an lá sin le pian ghártha a tháinic in a ta[obh. Dhá] dteigheadh sí roimhe an uair sin féin, bhí aice, ach d'fhága sí mar [...] cion faillighe, go dtí ráithe in a dhiaidh sin
 
dearmad 1
Rinne sé dearmad, agus tá sé sin ag dul roimhe ó shoin = is minic adeirtear seo faoi bhean a chur ó chrích
 
Dhá dteagadh deibhil ar bith d'fhéadfadh dream eicínt a dhul amach cho fada leo, ach ní raibh aon-bhád dhá rinneadh (dhár dearnadh) ariamh indon é a mharaidheacht (bharraidheacht?). B'fhada a chaith duine aca ar an gcarraig: nó gur árduigh an taoille tuile léithe an duine bocht. Ach cé'n neart a bhí air. Céad fáilte roimh Ghrásta Dé
 
deis
Níor fhága sé sop feamuinne ins an gcladach anuiridh nachar sciob sé. Dheamhan sop muis. Bhí an snáth bailighthe aige i gcomhnaí uair roimhe lá, agus ba dona an deis a chuir sé uirre in a dheidh sin: a fágáil in a meall thuas ar bruach nó gur lobh sí — gur lobh 'chuile dhosán ariamh di. B'fhearr leis sin féin chreidim, ná a feiceál ag dul 'un sochair do'n chomhursa
 
'Séard a bhí sé a dhéanamh ag deisiú cochaill le dhul ag saghdadh. Sin é an fear agad, agus deireadh a gcuid alluis tugtha ag a bhfuil 'san tír ag crapadh móna roimh na tuiltí
 
Tabhair 'chuile shórt dó ach ná h-iarr tada air. Ní bhfuigheadh diaumhlach aon-cheo uaidh féin. Daoitheamhlacht de'n tsórt sin a bhain dó féin agus dá mhuintir roimhe. Ba a dhul in aghaidh dúthchais dóibh é, dá scaraidís le tada, ach 'chuile rud a bheith craptha isteach aca féin (chuca)
 
dia 2
Leig sé an Aoine air féin gan a dhul siar in a choinne, agus ná raibh ann mara raibh sí díolta ag an bhfear thiar roimhe
+
diaidh
Déarfainn leis an gcaoi a bhfuil cois indiaidh na cois' eile aige nach lughar leis an sioc ná a dhul 'na chladaigh. Bíonn an-drugal aige roimh an gcladach i gcomhnaí. Guróir an-fhuar é. Dar príosta muis' níl an fheamainn an-te indiu
TUILLEADH (1) ▼
Dhá dteagadh sé isteach idteach anois, agus dhá seasadh sé ar an taobh sin, tá sé d'fhaisean aige a bheith ag dul indiaidh a leathtaoibhe go bráth go mbeidh sé thall ar an taobh eile. Ní chuimnigheann sé air féin leis an bhfalrach a bhíos ann ag ceartú dhuit. Leag duine de na gearrbhodaigh an cíléirín roimhe i lár an teallaigh lá a raibh sé istigh annseo, agus níor airigh sé go bráthach é go dtáinic sé salach air, agus baineadh treascairt as, agus shíl mé go raibh sé basctha istigh ar an teallach againn, mar caitheadh anonn ins an gclúid thall é
+
Diabhal mé mara mbeidh bean anois ach ag dul siar cho fada leis an siopa ag iarraidh únsa tobac, go mbeidh sí cho gíogáilte agus a bheadh an bhean a bheadh ag dul amach dhá pósadh roimhe seo. Is beag is ionann é. An iomarca díomhaontais atá ar mhná an tsaoghail. Níl blas ar a n-aire ach a bheith in a gcuaillí annsin ó mhaidin go faoithin dhá ndéanamh féin suas. Deirimse leat dá mbaintí siar asta é mar bhaintí roimhe seo go (gur) beag de'n cheird sin a bheadh orra
TUILLEADH (2) ▼
Bhí a fhios agam go raibh an bás air an lá a bhfaca mé ag dul soir tharm annseo é, gabhtha gléasta gíogáilte suas. Dheamhan amach thar an dorus a chuir sé a chois leis an tsíorruidheacht roimhe sin. "Tá luadar eicínt fút a bhuachaill" adeirimse. D'ól sé an-fheánnach fuisce an lá sin. An chéad rud eile a chuala mé féin go raibh sé ar na maidí. Rámhailltí an bháis a thug amach an lá sin é. Dheamhan a athrú!
Bhí sé gíogáilte ag dul siar adeir tú … Tiubharfaidh S. Ph. Ph. gíogáil air deirimse leat má bheireann sé siar thar Árd na gC. air. Sin é an buachaill aige. Ach ní bhaileochaidh sé Árd na gC. Tá a fhios aige féin go maith céard atá thiar roimhe. Diabhal cos an fhir thiar nach ngiorróchadh leis, dhá bhfuigheadh sé leigean ar bith air
 
dlús
Shílfeá go bhfuil an-dlúthas ag dul le airgead an phortaigh imbliana. Bhí sé ráidhte ar an bpáipéar a tháinic againne é a bheith íoctha roimh an cúigeadh lá déag de'n mhí seo
+
Tá sé cho dúrainneach le aon-chríostuidhe dhá bhfaca mise ariamh. Má theigheann beithidheach thar claidhe isteach ar a chuid, is olc an peata é. Diabhal níos measa. Bhí diabhlánach de bhó bhradach agam annseo uair. Le M. Ph. Uí Dh. a dhíol mé í, agus mé reicthe aice ag dul imbradghail. Bhí an-tseasamh ag a raibh ar an mbaile léithe. Níl lá ar bith nach dteigheadh sí ar dhuine eicínt, agus ba mhinic a rinne sí foghail freisin. Ach le 'chuile chamánaí ar chuma ar bith, ní dheacha sí air-sean ach lá amháin. Bhí maol-bhearna leagtha igclaidhe Gharrdha an tSléibhe an áit a raibh siad ag cur isteach coirce as an lá roimhe sin, agus ní mórán tóigeál (tógáil) a thug siad uirre. Casadh an bhó ann ar chaoi ar bith. Níor léithe ab fhaillighe é 'ar ndú'. Isteach léithe ar an gcoinnleach, áit nach bhféadfadh sí mórán millteanais a dhéanamh. Ní raibh sí chúig nóiméad ann an uair a rug sé uirre. Rinne sé a sheacht míle dicheall í a bhascadh, ach bhí sí siúd í féin sáthach aigeanta. Anuas leis annseo in a theine bhruithte ag fuagairt foghlach agus dlighe orm féin de ghort an gharta. 'Sé a thug fúm. D'éist mé féin. 'Ar ndú' mar adeir an fear fadó bíodh an chluais bhodhar ag fear na foghlach. Agus bhí na seacht ndiabhail ar an mbó. Ach in a dhiaidh sin agus uiliog scáth ar mhill sí airsean, bhí aige a leigean thairis. B'fheasach dó go raibh fúm a díol ar aon-nós, ach a bhfaghainn an té a thóigfeadh uaim í. Ach tá sé cho dúrainneach sin agus go gcaithfeadh sé an ailp sin a bhaint asam faoi gur tanguigheadh (teangmhuigheadh) chor ar bith leis féin
TUILLEADH (1) ▼
Bhí an mhuintir suas an-mholtanach air sin, nó gur phós sé an bhean seo. Sílim go bhfuil sí seo dórainneach go leor. Measaim é. Níl goir ag gamhain ná ag caora a dhul ar a gcuid sléibhe nach bhfuil madraí saghdtha ionnta agus iad ruaigthe idtigh deamhain. Agus bíonn sí dólámhach ag iarraidh ar an bhfear an sliabh a choisint. Roimhe seo ní chuirfeadh sé aon-araoid go deo ar bheithidheach a chasfaí ann, ach m'anam nach hé sin dó anois. Tá an-lear sléibhe aca annsiúd freisin: an domhan bráthach. Is beag a d'aireochaidís corr-bhearradh a leigean le Muintir L., nach bhfuil aca ach dhá spreab ar easca
+
Ní bhfuair muid tada ann ach an doicheall. Dheamhan láimh féin a craitheadh linn ná fáilte a cuireadh romhainn. Bhí siad cho gruamánta, agus gan smid de'n chaint aca … Bail ó Dhia ort! Tae muis! Bhí cosamhlacht mhór orra siúd go deimhin, a dhul ag réidhteach dhuinn. D'imigh linn ar an dá luath agus a bhfuair muid an deis
TUILLEADH (3) ▼
M'anamsa má thaobhuigheann an duine uasal sin an teach seo feasta gurb í fáilte an doichill a bhéas roimhe agus ní thuilleann sé a malrait. Is beag an dochar dhó náire féin a bheith air: ag teacht isteach i dteach ar bith leis an méid a chloiseas sé ann a tharraingt go dtí an chéad duine eile agus a dhá oiread a chur air. Sin í a cheird muise. Nach gránna an béas é ag buachaill óg. Fhobair mise an oíche cheana muise — marach gur casadh S. isteach — an bhróig a thabhairt dó. Ach bhí cás agam a dhul ag tosuighe siúite ar bith agus S. istigh
Fanadh sé as maran leis a dhul ag brughadh ar an doicheall. Meastú an mbeidh fáilte annsiúd roimhe. Ní bheidh muis … Bail ó Dhia ort féin agus ar do chuid gaoil! B'fhearr leo siúd go fada nach mbeadh gaol ar bith acu leis. Nach séanann siad é áit ar bith a bhféadann siad. Gaol mo chreach! Bíodh rud agad! Sin é an gaol a fhoghanfas duit!
Níorbh ait liom ariamh a dhul ag brughadh ar an doicheall mara gcinneadh an saoghal críochnuighthe orm. Dhá dteighinnse isteach annsin, is beag an fháilte a bheadh romham, agus ní thiocfaidís ar chúla an chlaidhe len a innseacht dom ach oiread. Meastú an éistfinnse leo do mo mhaslú go spleadhach mar sin. Baoghal orm. Chaithfinn díom féin agus ba chuma liom in a mná ná in a bhfir iad, ach thiubharfainn gearradh éadain orra — gearradh éadain mar a thug Féidhlim do chac an mhadadh. Diabhal a leithide de rúscadh a fuair aon-dream ariamh in a saoghal mar a gheobhaidís dá n-ionnsuighinnse iad. Dhá laghad gnaoi dá bhfuil aca orm, níl a leath-oiread agam orra, ná ní raibh ariamh
 
In aghaidh a chos a tugadh siar ann é. Ag dul isteach ins an séipéal féin bhí sé ag loiceadh, agus b'éigin do thriúr a chur isteach do'n bhuidheachas. Ach le chuile chamánuidhe phós sé í, agus dar príosta ó'n lá ar phós, bhí rith an tsonais air th'éis go mb'fhurasta cur chuige roimhe sin. Sin é é. Níl a fhios agad an rud is doilighe leat nach hé do leas é
 
domhain 1
Níl ort a dhul ann ach domhainn na láighe nuair atá tú ar an mbonn dubh sin: bonn móna. Is dóigh gur talamh móna a bhí ann roimhe seo.
 
dorn
Rinne sé dorna méire leis an mbean a bhí roimhe amach ar an tsráid. D'ionntuigh sí thart agus dheamhan asna dhó nachar thosuigh ag sméideadh uirre. Lady mhór a bhí innte, de bhean bhreagh dhathamhail. Ní raibh faitíos ar bith orm féin, ach go bhfuigheadh sí tóigthe an bheirt againn. Ní raibh cás ar bith agam ann-san — 'sé a bhí sé a thuaradh dó féin ar aon-nós — ach ní raibh aon-dúil mhór agam féin a dhul sa "mBlackhole"
 
D'fhéadfá a rádh go raibh driopás ormsa, arae bhí faitíos orm nach mbéarfadh an sagart uirre beo. Mo chreach mhaidne ghéar tú, is uirre nach raibh an mhairg roimhe: in a suidhe suas ag ithe bruithneoige di féin as an ngríosaigh. Cuirfidh sí fód orainn uiliog fós. Ach má mhaireann di le na h-ualaighe siúd, ní bheidh deoir ar bith ola ag an sagart, 'nuair a theastóchas an ola a dhul orainne
 
dris
An dris fhireann fhéin níl sí cho crosta leis, an uair a bhuaileas an óinseamhlacht é, agus buailfidh sí sin é 'chuile uair a gcuirfear triompán ar bith air féin … Nach bhfaca tú anuiridh an uair a chuaidh an baile ag baint na feamuinne duibhe ar an Oileán. Bhí sí faoin a mhullóig aige-san le ceathair nó cúig de bhlianta roimhe sin, ach ní raibh aon-bhaint aige di ach an oiread leis an té nar rugadh, ach nach raibh aonduine ag dul in a barr air. Ach ar an dá luath agus a ndeacha an baile fré chéile dhá baint, bhí sé i gcruth a cheangail a mhic ó.
 
Tá mé an-drilleach anois le tamall hébrí céard atá ag dul dom. Níl mé indon comhnaí a dhéanamh in áit ar bith. Tá mé cho priaclach len a bhfaca tú ariamh agus ní lughar liom an saoghal mór ná a dhul a chodladh 'san oíche. D'fhanfainn in mo shuidhe go maidin, marach leisce a bheith orm daoine a choinneál ó chodladh. Bíonn scáth orm roimh an dorchadas
 
Is diabhlaí drugallach an duine é faoi dhul amach 'san oíche. Meastú an scáth atá air roimhe thaidhbhsí
 
Is lugha an drugall a bheadh orm a dhul go h-Ifreann féin ná isteach 'san teach sin, ach má's rud é atá romhainn, tá sé cho maith dhuinn é a chur dínn
+
droim
Bhí sé ag dul siar ann bog te nó gur dhubhairt M. B. leis ag séideadh faoi, nach raibh de spré aice ach fiche punt. Shílfeá go raibh thob ann agus thob as aige annsin, ach ní maith gur chreid sé é in a dheidh sin. Ach casadh M. in a bhealach ag ceann an bhóithrín agus dubhairt sé leis go raibh mac S. Th. Sh. ann an oíche roimhe sin, agus mara bhfuair sé í, go bhfuair sé ugach maith. Chuir sé sin dhá dhruim ar fad é i gceann 'chaon tsórt
TUILLEADH (1) ▼
Druim díbeartha a bhí a chur air fhéin agus ar a dhreám as an tír, agus cead a thabhairt dóib a dhul anonn go Sasana ó's ann atá a gcroidhe. Bhí an-chion aca ar thighearnaí i gcomhnaí, ach ní fhaghann siad deis ar a gcuid brocamais a dhéanamh anois, mar a rinne siad roimhe seo do na B., nuair a chaith siad an bhean a bhí idtinneas cloinne amach chois an chlaidhe.