Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
dona

foighid (28)

 
Foighid ort! Ní mór dó a bheith cródhearg agus níl sé dubhdhearg féin fós
 
Damnú síoraí air, an cuimleacháinín, mura maith a fuair sé ann féin a dhul ag maslú bean ar fónamh. Foighid ort go gcloise a hathair é. Ní ag comhaireamh na gcoisméigeachaí lena dhá choisín bhosacha a bheas sé, leabharsa, má fheiceann sé é siúd ag teacht!
 
dána
Tá sé an-dána an-doghrainneach má chuirtear araoid ar bith air. Nuair a fhéachas tú le foighid a chur ann, ní bheidh tú ach ag borradh leis
 
déan 1
Foighid ort anois, nóiméad an chloig. An bhfeiceann tú barr an tsiosúir seo. Níl a fhios agam nach fearr a bheadh déanamh na ngnaithí ann ná in do scinín. Traíáil é ar aon chor
 
dearg 2
Is mór an tseanmóir thú. Breá nach ndéanfá foras uair eicínt agus gan a bheith ag diúgaireacht i gcónaí. Foighid ort anois, bainfidh mise an deargadh sin asat. Mo leanbh agus mo lao thú!
 
Foighid ort go mbeidh muid ag deireadh na scríbe. Ansin tig linn a (ár) rogha rud a dhéanamh. Maidir lena dhul ag déanamh moille faoi bhealach!
+
deis
Níl mé ar mo dheis ceart fós, ach nuair a bheas, feicfidh tusa dúchan déanta. Ní stró ar bith dhomsa an garraí sin a fhódú in imeacht cupla lá … Foighid ort go bhfeice tú!
TUILLEADH (1) ▼
Bíodh foighid agat. Tiocfaidh sé ar do dheis uair eicínt iarraidh a thabhairt dó, agus ná lig do leas ar cairde ansin. Tabhair dhó go trom tairbheach é
 
Deiseal! Déan réiteach riu. 'Sé an chaoi a mbeidh sé agat as a dheireadh, go sábhála Dia sinn, tachtfaidh tú tú fhéin. Is ceart do chuile dhuine am a ghlacadh lena chuid beatha. Níl foighid ar bith agaibh ach é a sclamhadh. Shílfeá nach mbeadh breith ar an áit amuigh go deo agaibh!
 
diaidh
Bíodh foighid agat. Níl maith ar bith dhuit a dhul i ndiaidh do mhullaigh ann. Glac staidéar. Nár chuala tú ariamh é go bhfuil iasc sa bhfarraige chomh maith agus a gabhadh fós
+
Tá an mhaidin ann fós, agus é i dtús a dhíocais, ach foighid ort go maolaí an ghrian siar. Cuirfidh mé geall leat gur furasta cur aige tráthnóna
TUILLEADH (1) ▼
Ní ligfeadh an díocas dó foighid a ghlacadh agus é a dhéanamh mar is ceart. Beidh déanamh eile anois air, théis a bhfuil caite leis cheana
 
Foighid ort anois! Is gearr go mbeidh mé ag díriú air. Má bhím féin, sílim go bhfuil sé ag tarraingt ar an am agam
 
Chaith sí an oíche ag diurnadh an pháiste ag iarraidh é a bhréagadh agus foighid a chur ann, ach bhí sé ar an táirm chéanna i gcónaí. Deargabhlóir é siúd
 
dlaoi
Foighid ort! Tá dlaoitheachaí féir ar do sheaicéad. Cá raibh tú do t'únfairt féin?
 
doirg
Nach doirg an mhaise dhuit é. Bíodh foighid agat, bíodh sin. Níl mé féin réidh fós leis
 
Cén chiall duit a bheith chomh doriartha sin os coinne strainséaraí. Is deas an cháil a thabharfas siad ort aríst: go raibh tú ag sclamhaireacht ar fud an tí agus ag géaraíocht ar t'athair agus ar do mháthair. Breá sa tubaiste nach mbeadh foighid agat thairis sin
 
Léan ar a dhrandailín coinín, muran deas uaidh a dhul ag sioscadh bréag. Agus shílfeá nach leáfadh an t-im ina bhéal! Foighid ort muise go bhfeice mise é. Dhá mba i láthair an phobail é, dheamhan ball na háite a fhágfas sé nó go gcasa mé suas leis an smut aige é
 
Foighid ort! Tá sí agam. Den phortach a tháinig sí sin inniu leis an móin. B'olc an imirce aici é, an cailín! Dreancaid chíbe. Tá goin ar an diabhal sin anois
 
Beidh sé ina ardcheann amach anseo agus chomh drisíneach agus atá sé cheana féin. Bhí muid thíos ann an oíche cheana agus bhí sé ag ealaín le slatmhaide a bhí aige agus fhóbair ná gur bhain sé an tsúil as M. B. leis, hé brí cén sórt sníomh a bhí aige air. Rug an mháthair ar an maide lena bhaint dhe, agus ba é an drochpheata é. Thosaigh sé ag gabháil i ngeallta a mhic ó, agus ar éigean a cuireadh foighid ar bith ann nuair nach bhfaigheadh sé cead a chomhairle féin. Nach gceapfá go bhfuil sé sin drisíneach!
+
droim
Is deacair deirimse leat de Valera a chur de dhroim seoil anois … Ar ndóigh, seo é aríst é. Bíodh a fhios agat go bhfuil sé chomh daingnithe anois agus nach gcuirfear as an áit a bhfuil sé é go ceann fiche bliain ó inniu. Foighid ort go go bhfeice tú!
TUILLEADH (1) ▼
'Sí do chuid clabaireachta a chuir de dhroim seoil mé. Tá sé ag dul chun seachmaill orm anois. Foighid ort go dtosaí mé aríst é. Ní raibh focal dó (dhe) sin nach raibh agam ó thús go deireadh scaitheamh. Ach tá an chuimhne ag imeacht uaim uileag anois
 
dual 2
Foighid ort anois. Dual beag — duailín a bheas mé a iarraidh. Caithfidh mé an dual seo a chur isteach i dtosach. Ní ligfidh an mapa seo puth isteach feicfidh tú féin air
+
Sin é an duine dona i gcónaí. Tugann sé dubhléim, adeir siad. Thug an fear bocht sin dubhléim ar chaoi ar bith. Dhá mbeadh foighid aige agus comhairle a ghlacadh, ach ní raibh aon chomhairle ina chionn siúd
TUILLEADH (1) ▼
Is mian leis chuile shórt a dhéanamh de léim. Fear gan foighid é. Sin a fhágas go dtugann sé an dubhléim i gcónaí
+
téigh
Gabhfaidh móin naoi bpunt an lorry amach anseo. Foighid ort!
TUILLEADH (1) ▼
Cá'il do dheifir ag dul? Bíodh foighid agat. B'éigean fanacht leat nó gur rugadh thú
 
Ná téadh sé chun bundúin aríst ort fearacht ar ball. Breá nach mbeadh foighid agus éisteacht agat. Is fada dhuit do shaol ar an gcaoi a bhfuil tú