díol as
—
malrait a dhéanamh; rud a chur uait. Nuair a bheadh robáil i mbun a cúig déag, cúig fichead, deich fichead, cúig is dhá fhichead agus deich is céad, nó sa scuaibín, agus go dtógfadh cearrbhach nó imreoir an mámh cinn, chaithfeadh sé díol as — díol as an mámh cinn .i. drámh beag gan aon mhaith a leagan béal faoi ar an mbord nó sa bpaca. Bíonn robáil le aon i chuile áit, ach ní mar a chéile na cártaí a mbíonn iontú orthu i chuile áit. Ní féidir rí a thógáil in áiteacha ach is féidir in áiteacha eile.
+–
Ar dhíol tú as chor ar bith. Sin é an fáth a bhfuil sé chárta agat. Caithfidh athimirt a dhul ar an mbun sin
B'éigean dom mámh a dhíol as. Ba in í an láimh agat! Tháinig an-chóisir mhámhasaí agam i dteannta a chéile an uair sin. Sin é an chaoi a mbíonn siad: uair bheag agus uair mhór
TUILLEADH (8) ▼
Ar dhíol tú as an aon chor ar bith … Níor mhór duit. Murach go raibh díolta agat aisti shular thóg tú cúig do láimhe dhéanta, bheadh do láimh i bpaca. Tá imirt rómhaolscríobach ar na cártaí anseo ar fad. Dhá mbeifeá ag bord le daoine eile, is beag den tsleamchúis sin a bheadh ag siúl leat. D'imreofá na cártaí mar is ceart nó ghabhfadh do láimh i bpaca ar an toirt
Céard a dhíol tú as … Dó triuf. Sin é an áit ar chac tú ar na huibheachaí. Dhá gcoinníteá an triuf agus an muileata a dhíol as, bhí a gcosa nite. Ní mór duit a bheith chomh maith san airdeall ar do chuid drámhasaí agus a bheas tú ar do chuid mámhasaí idir ceathrar
Fhóbair mé gan díol as chor ar bith. Tá mearbhall eicínt orm anocht. Droch-chearrbhach arsa tusa
Tuige a bhfuil tú ag díol as … Cá'il an robáil? Nach bhfeiceann tú gur hairt atá iompaithe?
Chuaigh sé fhoisceacht mbeannaí Dia dhom a bheith díolta as, ag ceapadh go raibh robáil agam. Tá trí aon chaocha agam, ach ar ndóigh mo léan níl an aon cheart agam
Breá nach mbreathnaíonn tú ar do chuid cártaí. Dhíol tú mámh as ansin agus thú sách feidheartha mar a bhí tú. Ní chuirfinn ag imirt chnaipí thú … Na cúlchearrbhachaí atá ag déanamh ball séire dhíot, i dteannta chaon tsórt
Tá sibh ina gcíor thuaifil cheart anois. Níl agat ach cheithre chárta. Tá sé chárta agatsa. Dhíol tusa as, agus tá ceann le cois agat. Caithigí suas iad agus roinnidh aríst iad
Tuige nach é an dó beag a dhíol tú as i leaba an sé? Ná bí chomh siléigeach sin, a dhuine sin
Féach freisin
→
as
díol as in iontrálacha eile (50+)
+
→
bannaí 1
Má théann tú i mbannaí air sin, ort fhéin a bheas díol a dhéanamh as a dheireadh. Chuala tú an cleas a d'éirigh do Sh. Mh. cheana, go mb'éigean dó fiche punt a íoc istigh sa mbainc ar aon láimh amháin. Is mór an t-ionadh nach múinfeadh sin thú! Pléifidh sé siúd leat é má fhaigheann sé in t'amadán aige thú!
TUILLEADH (2) ▼
Dhá mbeadh aon chuimhniú aige, nuair a chuaigh sé i mbannaí air, go gcaithfeadh sé díol a dhéanamh as a dheireadh, tá mé ag ceapadh nach mbeadh sé leath chomh spleodrach ag ól a bhfuair sé in aisce uaidh an lá sin. Sin é an déirce dhá chuid féin don amadán ar chaoi ar bith.
Is mairg a thiocfadh i mbannaí ar aon duine, mar 'sé an díol a chaithfeas tú a dhéanamh as a dheireadh.
+
→
bealach
Seo punt duit anois, agus bain díol an bhealaigh as agus tabhair an chuid eile ar ais domsa.
TUILLEADH (1) ▼
Dheamhan mórán airgid mar sin is call duit le díol do bhealaigh a bheith agat. Gheobhaidh muid an bus ar shaorgáil, agus féadfaidh muid lón a thabhairt linn as an mbaile (mórdháil, mórdhálach — mórgáil, agus mórgálach adeirtear)
→
bruach
I nDomhnach, bhí sé sách bocht scaitheamh. Ní raibh bonn bán air. Nach mb'éigean dó cuid dhá chuid talúna a dhíol? Ach dar fia, tá sé bruach ar bhruach leis an té is fhearr ar an mbaile anois. Ach ní mór linn dó — an fear croí. Is fhearr éirí as ná titim ann, adeir siad.
→
buail ar
Ar thrá gainimh a buaileadh an loing, agus ní raibh aon ghair aici é a fhágáil, arae bhí an rabharta ag cúlú agus ní raibh a díol uisce snámha aici. Tharraing loing eile as í faoi dheireadh le graiféid mhóra
→
buinne 1
Líon suas an pota fataí sin go buinne bruach anois. Ní mór é. Nuair a bheas ár ndíol fhéin agus díol na muc bainte as, is maith an poll a bheas ann.
→
failc
Dheamhan fód móna aige sin le ráithe nach bhfuil díolta aige. Ag baint bhrosna a fheicim anois é. Bhain sé failc mhaith as an sceich mhóir atá sa nGarraí Trasna inniu
Ag feamnú a ghabhfas mé amárach faoina bheith slán dúinn. Tá díol lae ar bruach agam, agus leasóidh mé an garraí sin thoir as láimh
+
→
Fionn 1
Le sioc tús oíche a dhíol Fionn na bróga agus le sioc deireadh oíche a cheannaigh sé aríst iad. Sin é a fhearacht ag an oíche anocht é. Tiocfaidh sé ina bháistigh. Bhí glaisriú seaca caite aige anocht shula ndeachaigh an ghrian faoi. Tá sé ar a táirm fós, ach m'anam gur ag sioc as smúit atá sé anois. Smúit bháistí í sin. Níl oiread agus an réalt ar an aer.
TUILLEADH (1) ▼
Is aisteach na goití atá an aimsir seo a chur di fhéin. Níl oíche ar bith nach mbíonn sioc ann in ucht am suipéir agus báisteach as sin go maidin. Tá sé amhlaidh aríst anocht. Chomh siúráilte leis an saol déanfaidh sé scaird eicínt anocht aríst. Ar ndóigh le sioc tús oíche a dhíol Fionn na bróga. Ní raibh néal ar bith air. Bhí a fhios aige nach cruas a bhí air
→
fleaim
Bhí sé (an t-aonach) maith go leor go dtí an haon déag ach níor fhan fleaim ar bith ann uaidh sin amach. Gamhain ar bith nach raibh díolta an uair sin, bhí sé as
→
fásach
An bhfuil a fhios agat cá raibh cóisir bheathach an fhir seo thíos inniu nó gur chuir mise amach as iad? Istigh sa bhfásach féir atá agat i nGarraí an Bhóthair. Chuir siad carghas orm agus chomh fada agus atá sé cosnaithe agat. Breá sa diabhal nach ndíolann sé iad mura bhfuil aon ghreim aige dóibh.
→
fás 1
Díol cam uirthi! Chuir sí as m'fhás bliana mé. Is beag nach dtáinig meirfean orm. Séard a thuig mé uaithi gurb é Deaide a bhí buailte
→
fill
Bhain sé as gan filleadh gan feacadh go ndeachaigh sé go beairic agus go dtug sé anoir na póilíos. Murach sin ar ndóigh, d'fhuaródh an scéal ar an toirt. Ach ní raibh an ceann céanna ariamh gan a dhá dhíol luadair a bheith faoi
→
fál
Más cheal airgid atá do do choinneáil as, ní fál go haer é. Tá leoraí geallta a theacht chugamsa amárach le móin a cheannacht uaim. Díol thusa do chuid fhéin leis in mo leaba
→
fáth
Ná díol tusa an mhóin sin fós. Fan ort go ceann scaithimh. Mar ‘sé sin an fáth: móin bhán is mó atá agatsa. Cuileálfaidh siad as éadan anois í, ach is maith leo acu í amach anseo, nuair a theannfas leo
→
daoire
Níl aon cheannaitheoir faoi sheacht ranna na néal is measa ná í, théis chomh taithithe agus atá sí ar aontaí. Ceannaíonn sí chuile bheithíoch ar a dhaoirse, agus cinneann uirthi a cuid féin a fháil air aríst agus í dhá dhíol. Dheamhan tógáil a thugas sí orthu ar aon nós le tada a bheith aici astu
Baol air siúd a bhodóigín a dhíol leat. Ar an dá luath is a bhfaca sé go raibh tú líofa ag (chuig) a ceannacht, ní ligfeadh sé lag labhartha as na aon phunt dhéag í. Ag iarraidh thú a chur uaithi a bhí sé an uair sin. Ba mhór leis duit í pé ar bith cén t-airgead a thiocfá léithe. Tá sé chomh daoithiúil le aon duine a chonaic mé ariamh
Dá mba mise thú, dhíolfainn an bhó sin as an mbealach. Níl aon dea-ghealladh fúithi chor ar bith. D'aithneoinnse údar maith
→
dealg
Bhí gearrbhodach ag L. Sh. Ph. Níorbh fhéidir a choinneáil istigh, ach ag bóithreoireacht ó oíche go maidin. Bhuail sé agus mharaigh sé é, agus thug sé chuile dhíol air go minic. Chodlaíodh sé sa gcró leath na n-oícheanta an áit a gcuireadh an t-athair an glas ar an doras. Bhí bó aige le aghaidh lao an oíche seo agus b'éigean dó fanacht ina shuí dhá cionn. Tháinig an mac domhain san oíche. Ní bhíodh an t-athair ag cur araoide ar bith an uair seo air — bhí sé sáraithe aige agus gan maith dhó ann. Dar fiagaí dúirt sé an oíche seo leis gan drochmhúineadh ar bith: 'is fhearr leat ag bóithreoireacht agus ar do chuid drabhláis,' adeir sé, 'ná a theacht isteach in am, agus aire a thabhairt don bhó, i leaba t'athair bocht a bheith caillte anseo dhá cionn.' Níor dhúirt an stócach tada ach bualadh siar a chodladh. Chuaigh an t-athair a chodladh as sin go maidin. Nuair a d'éirigh siad ar maidin, ní raibh an gearrbhodach sa teach, ná ar an mbaile. Cuireadh tuairisc, ach ní raibh fáil in áit ar bith air. D'fhan mar sin go bhfaca siad suim aimsire agus gan tuairisc ná fairnéis air, ar an bhfad sin. Sin é an uair a scríobh sé as Meiriceá agus chuir sé céad punt abhaile ar aon láimh amháin. Bhí an-tsaothrú dhó ar an railway. 'Sé an focailín sin adúirt a athair a spadhar é, i gcruthúnas duit nach bhfuil lot ar bith nach mbeadh dealg chomh dona leis
+
Díol cam air féin agus ar a chapall. Chuir mé aisti, agus 'sí a bhí ar deireadh ar fad
TUILLEADH (1) ▼
Dhíol sé an bhó ar na chúig phunt dhéag as deireadh na cúise. Chreidim go mba mhór leis a tabhairt abhaile
Tá sórt púdar eicínt dhá dhíol i dtithe na ndrugaí i nGaillimh a bhainfeadh an deirgeadas sin as páistí ar an bpointe
→
deiseal
Tá mé ag ligean súgáin dhó sin ó mhaidin, agus é dhá mbriseadh. Scaití casfaidh sé deiseal iad: scaití eile, tuaifeal, agus murab in é, 'sé a dhá dhíol fuinnimh a chuirfeas sé ann nó go ndéanfaidh sé míle píosa dhó. Go gcuire Dia an t-ádh ort, agus beir ar an gcor shúgáin uaidh as a láimh, agus ná bíodh sé ag cur chantail orm níos faide
→
deoin
Mura bhfana sí ann dá deoin, níl agat a dhéanamh ach a díol. Ní fhaca mé aon bhó ariamh as an ruta céanna nach mbeadh an bhradaíl agus an chneámhaireacht ag imeacht léithe
Tá diabhlaíocht Shasana in ann a tabhairt as chuile ghábh. Mo léan deacrach thú is fada an lá díolta leis an diabhal í, agus m'anam go bhfuil sé ag rith léithe ina dhiaidh sin
Ná bac le fataí. Bhí díol baile d'fhataí ansin thoir murach an chaoi ar dhiomlaigh siad sin iad. Ní chreidfinn ón saol nár thug duine eicínt cruiteannaí astu, mar hé brí cén diomalú a gheobhaidís, níor cheart dóibh a bheith chomh hídithe agus atá siad
Tá sé chomh doghrainneach le aon Chríostaí dhá bhfaca mise ariamh. Má théann beithíoch thar claí isteach ar a chuid, is olc an peata é. Diabhal níos measa. Bhí diabhlánach de bhó bhradach agam anseo uair. Le M. Ph. Uí Dh. a dhíol mé í, agus mé reicthe aici ag dul i mbradaíl. Bhí an-tseasamh ag a raibh ar an mbaile léithe. Níl lá ar bith nach dtéadh sí ar dhuine eicínt, agus ba mhinic a rinne sí foghail freisin. Ach le chuile chamánaí ar chuma ar bith, ní dheachaigh sí airsean ach lá amháin. Bhí maolbhearna leagtha i gclaí Gharraí an tSléibhe an áit a raibh siad ag cur isteach coirce as an lá roimhe sin, agus ní mórán tógáil a thug siad uirthi. Casadh an bhó ann ar chaoi ar bith. Níor léithe ab fhaillí é ar ndóigh. Isteach léithe ar an gcoinleach, áit nach bhféadfadh sí mórán millteanais a dhéanamh. Ní raibh sí chúig nóiméad ann nuair a rug sé uirthi. Rinne sé a sheacht míle dícheall í a bhascadh, ach bhí sí siúd í féin sách aigeanta. Anuas leis anseo ina thine bhruite ag fuagairt foghlach agus dlí orm féin de ghorta gharta. 'Sé a thug fúm. D'éist mé féin. Ar ndóigh, mar adeir an fear fadó, bíodh an chluais bhodhar ag fear na foghlach. Agus bhí na seacht ndiabhail ar an mbó. Ach ina dhiaidh sin agus uileag, scáth ar mhill sí airsean, bhí aige a ligean thairis. B'fheasach dó go raibh fúm a díol ar aon nós, ach a bhfaighinn an té a thógfadh uaim í. Ach tá sé chomh doghrainneach sin agus go gcaithfeadh sé an ailp sin a bhaint asam faoi gur tangaíodh (teangmhaíodh) chor ar bith leis féin
Ba bheag an bheann a bheadh acu sin ar an saol murach chomh drabhlásach agus a bhí siad fhéin. Bhí siopa ansin thoir ag a n-athair agus níl ní dhár dhealbh an ghrian nach bhfaightheá istigh faoina chaolachaí. Thug sé scoil agus foghlaim dóibh. Bhánaigh sé é féin dhá gcur ag coláistí agus ag ardscoileannaí. Chuaigh siad chun drabhláis: ag imeacht le ragairne ó oíche go maidin, agus ar aer an tsaoil ó mhaidin go faoithin. Chuimil siad sop na geire dhó, agus chaith siad chuile sciúrtóg dhá raibh ar a fhaltanas. Ach bhí rud ar shon a gcuid drabhláis acu. Nuair a bhí a n-athair de dhroim tí acu, b'éigean an áit a dhíol, agus bhí siadsan ina gcleith uaidh sin amach. Ar chuala tú ariamh é, nuair a stopas an síol stopann an fuirseadh. Bhí siadsan gan pínn gan bonn uaidh sin amach. Ba ghearr gur ag imeacht ag súdaireacht ar fud na Gaillimhe a bhí siad: duine ar bith a thabharfadh luach pionta dóibh. Bhí sipín beag ag M. thíos i bP. an Ch., ach ba ghearr a bhain sé as. Ní raibh a fhios cé acu den bheirt — é féin nó a bhean – ba dhrabhlásaí a bhí. Ar ndóigh mo léan chuaigh sé i gcuingir leis an gceann ceart — iníon L. Uí C.
→
drabhlás
Shíl mé go mbeadh ní ba mhó drabhláis in mo ghiota flainín ná a bhí. Ba ghearr le dhul é nuair a bhí drár agus báinín bainte as do Sh. agus do Mh. Ar éigean a bhí díol drár eile d'fhuílleach théis an méid sin
→
drandal
Bíonn drandal an gháire ar an ógánach sin i gcónaí. Ba chóra dhó go mór muise, a dhul ag magadh faoin athair. Dheamhan údar gáire sa tír go dtí é, agus a mhuisteaisín bheag scáinte mar a bheadh ribiúchaí luchan ann, agus béilín mar a bheadh ar pháiste, agus dhá spáigín. Ach níl caint ar bith air sin, fhad agus a fhaigheas sé amadán le n-éisteacht leis ag baint fogha is easpa as daoine eile. D'fheicfeá féin air, go n-inseoinnse dhó cé hé díol an mhagaidh dhá gcuireadh sé aon araoid orm, ach ní chuirfidh
Cheannaigh mé péire banbh anseo anuraidh ar na drochóirí dhom fhéin. Rinne siad muca breátha. Ach nuair a bhí siad tógtha ceart agus i gcruth a ndíol, sin é an uair a d'imigh siad. Cailleadh iad — ní ag ceasacht ar Dhia é. Níor éirigh aon mhuic ariamh linn. Tá anachain muc orainn — ní ag ceasacht ar Dhia. Nuair nach n-éiríonn siad leat bhí sé chomh maith ag duine ligean astu ar fad. Is mór an carghas péire breá muc a fheiceáil ag imeacht agus thú scriosta dhá dtógáil
→
droim
Coinnigh daingnithe air anois agus ná díol oiread agus ualach amháin leis aisti mura gceannaí sé faoina droim uait í. Má théann tú ag sceidínteacht léithe, ní bheidh a leath oiread dhá barr agat agus a bheadh lena díol faoina droim. Cuileálfaidh sé chuile fhód fliuch ag gabháil léithe. Feicfidh tú féin air gur díon déirce leis a fáil amach anseo nuair a bheas sí gann. Beidh sí thrí lasadh faoi Fhéil Bríde seo chugainn
→
dubh 1
Cinnfidh sé dubh is daite ort an oiread móna a bheith agat agus a chuirfeas go móin nua thú. Tuilleadh ghéar den diabhal agat! Róshantach atá tú ag an airgead. Ní raibh aon mhaith ann ach a díol as éadan — cinnfidh sé amach is amach ort srl. (is treise é ná cinnfidh sé dubh is dubh ort)
→
díbliú
Bhí sé ag díbliú ar de Valera faoi gan aon phraghas a bheith ar chaoirigh. Diabhal aithne air nach ag de Valera atá na caoirigh a cheannacht. ’Ní cheannaíonn de Valera caora ar bith ar bith,' adeirim féin. 'Níl aon talamh caorach aige.' 'Go leá mac an diabhail é an cneámhaire,' arsa seisean. 'Is mór an feall nach bhfuil díol a dhroma aige de thalamh eicínt nach n-éireodh sé as — an ruifíneach ós seisean é'
+
→
díol 1
Tá sé sin ina chreagaire chomh mór agus atá as seo go Breatain. Dhá mbeadh sé in éindí leat go Lá Philip an Chleite, ní thairgfeadh sé aon deoir a ghlaoch, ach d'ólfadh sé go súite é. Is mór leis atá amhlaidh. Ach chreidim gurb iomaí duine a bheadh ar meisce mura mbeadh aon díol air
TUILLEADH (2) ▼
Ní raibh béilí na hoíche aige sin nó gur phós sé, ach dar fia dhíol sé an déirce ó shin. Is fearr éirí as ná titim ann ina dhiaidh sin
Má dhíol siad an déirce féin, dheamhan a bhfuil dhíobh mar atá tuilleadh a bhí bocht agus a d'éirigh suas. Cuid den dream seo a fuineadh agus a fáisceadh as an mbochtaineacht, chomh luath agus a éiríos siad as an lathach chor ar bith, ní ligfidh siad orthu féin go bhfeicfidh siad thú. Ach iadsan, diabhal mé go bhfuil siad cainteach carthanach agus nach ndúnfaidh siad a súile ar aon duine, bocht ná saibhir
+
→
díol 2
Dá mbeadh mo dhíol teanntáis ionam, bhrúfainn air, ach sin rud nach raibh ionam ariamh as baile amach
TUILLEADH (5) ▼
Is gearr go mbeidh a dhíol faighte aige den obair anois. Shílfeá go bhfuil sé ag fuarú aisti cheana féin. Ní raibh ann ach an rith searraigh ariamh, hé brí céard a ghabhfadh sé a dhéanamh
Dhá mbeadh cupla punt airgid agam faoi láthair anois, bhainfinn mo ghaisneas astu agus chuirfidís go dtí mo dhíol mé
Bhí M. Mhór ag glámhóid nach raibh díol a chaointe istigh, ach nuair a chuir sí féin uaill aisti, dheamhan a raibh go dona di
Mura bhfuil díol a fhreastail muis ag máistir scoile, is trua ghéar do thuilleadh. Nár agraí Dia ort é a mháistir. Ag imeacht as do chranna cumhachta atá tú lena bhfuil agat. Tá tú fearacht na n-uaisle ar fad …
Cé b'as é siúd … B'fhurasta a aithinte. Tá díol fir de thalamh faoi. Ní fhaca mé fear a thíre ariamh nach mbeadh sé amhlaidh