Domhnach
—/dū:nəx/
—ainmfhocal, fireann
1.
an chéad lá den tseachtain; lá an Tiarna.
a.
+–
Déanfaidh mé é as seo go Domhnach
Níl mórán Domhnach sa mbliain nach dtigeann sé ar cuairt chugainn
TUILLEADH (13) ▼
Is ann a chaitheas sé na Domhantaí uilig
Is annamh a théas sí ag an aifreann anois: corrDhomhnach
Ní raibh sé ag aifreann an Domhnaigh le bliain
Is olc an rud fanacht ó aifreann an Domhnaigh
Ní fhéadaim a dhul ag aifreann an Domhnaigh, ní áirím a mhalrait
Fan agus buailfidh mé siar Dia Domhnaigh bheag seo (an Domhnach seo chugainn; Dé Domhnaigh seo chugainn)
Is iomaí Dé Domhnaigh (is iomaí Domhnach is mó adeirtear) nach n-éiríonn sé chor ar bith
Ní bhíonn an t-ádh i ndiaidh obair an Domhnaigh. Cén chaoi a mbeadh
Bíonn céilí ann chuile oíche Dhomhnaigh beo
Ní ligfeadh sé den obair Domhnaigh féin pé ar bith cén bheith atá air
Cheal nach bhfaightheá uair ar bith le aghaidh do chuid gráiscínteachta nó go dtosaí tú uirthi i lár an Domhnaigh thall. Diabhal a leithide de chaoi!
Coicís ón Domhnach seo (gha)bh thart a bheas sé ann
Mí go Domhnach seo chugainn ó bhí mé ann
·
Beidh rath an Domhnaigh ar an obair sin — obair ar bith a ghnítear Dé Domhnaigh, ní bhíonn an t-ádh ina diaidh
Bíonn sé ag obair chuile Dhomhnach agus tá rath an Domhnaigh air freisin. Níl greim aige le cur ina bhéal. I gcruthúnas duit gur dona an rud gan an Domhnach a ligean thart dhá mbeadh na seacht sraith ar an iomaire
+–
Beidh an lá amárach mar an Domhnach againn — ina shaoire
Bíonn chuile lá mar an Domhnach agatsa bail ó Dhia ort. Nach beag atá ar t'aire
TUILLEADH (4) ▼
Domhnach é chuile lá sa tseachtain aige siúd. Bíonn sé ina chónaí dólúm
Is fada uait an Domhnach fós le bheith ag cuimhniú air sin
Is trua ghéar nach é an Domhnach é go bhfaigheadh sibh cead imeacht agus gan na daoine a bheith mearaithe agaibh mar atá
Domhnach a bhí ann, agus bhí mé ag ligean mo scíthe agus ag tabhairt sraith de mo cholainn ar an leaba
+–
"Pósadh Domhnaigh, pósadh brónach" — ní bhíonn an t-ádh ar phósadh an Domhnaigh
Is olc an lá a bhfuil sé ag pósadh. Chuala mé ariamh go raibh geis ar an Domhnach. "Pósadh Domhnaigh," adeir siad, "pósadh brónach"
TUILLEADH (1) ▼
Pós do rogha lá ach ná pós ar an Domhnach. Ar chuala tú ariamh é: "Pósadh Domhnaigh, pósadh brónach"
+–
Is olc é biseach an Domhnaigh — deirtear má bhíonn duine go dona tinn, nach dtéann sé go maith dhó biseach a theacht air, Dé Domhnaigh, thar aon lá
Tús Aoine agus deireadh Sathairn. Tá an Aoine in aghaidh na seachtaine. Lomadh Luain agus bearradh Céadaoine. Biseach an Domhnaigh agus ardú na Céadaoine. Dé Luain soir agus Máirt siar, agus tá an Déardaoin sonaí soir nó siar: anois an bhfuil aon cheann eile acu agat. Bhí siad sin ann ar fad roimhe seo, ach tá siad caite in aer anois
TUILLEADH (4) ▼
Ní mholfaí biseach an Domhnaigh muis. Ach dheamhan sa méid sin ach caint
B'fhurasta a aithinte, agus biseach an Domhnaigh a theacht air, go mba gearr é a shaol
Biseach an Domhnaigh agus ardú na Céadaoine, agus ní raibh snig ina chluais maidin Dé hAoine. Nach gearr an battle sin a thug sé sin
Ní thabharfainnse aird ar bith ar an gcomhrá sin. Nach aon chás amháin dó lá ar bith a bhfaighidh sé biseach. B'fhéidir le cúnamh Dé go srianfadh sé as
+–
Ní dóichíde an Cháisc ar an Domhnach nó tiocfaidh sé inniu — is cinnte go dtiocfaidh sé inniu: bíonn an Cháisc ar an Domhnach i gcónaí
M'anam nach dóichíde an Cháisc ar an Domhnach ná é. Cén bhrí ach gan luach leithphínne faoi réir againn
TUILLEADH (5) ▼
Crap an ghlaicín fhéir sin. Ní dóichíde an Cháisc ar an Domhnach nó feicfidh tú báisteach roimh mhaidin
Ó a dhiabhail álainn! Ní dóichíde an Cháisc ar an Domhnach nó 'sí an bhó s'againne atá ann. Amachaidh libh chomh tréan in Éirinn agus atá in a (bhur) gcosa. Má bheireann sé siúd uirthi sa gcur, bascfaidh sé í
Níor dhóichíde an Cháisc ar an Domhnach nó sin é a dhéanfadh sé, ach níor fhéad sé a dhul ann. Dar fia dhá bhféadadh, d'fheicfeá spraoi
Cuirfidh mise geall leatsa nach dóichíde an Cháisc ar an Domhnach nó go ligfear amach saor slán é sin. Ara níl aird ar bith ar choir den tsórt sin anseo. Ach mise i mbannaí gur maith gasta a chuirfí cupla bliain ar fhear bhocht agus gan millteanas ar bith déanta aige
Pósfaidh sé sin anois í. Ní dóigh an Cháisc ar an Domhnach ná é. Tá sé saighdte anoir anseo anois faoi gur chinn sé air aon bhean a fháil thoir. Agus ní taise dise é: tá sé ag cinnt uirthi aon fhear a fháil abhus. Is maith chun a chéile iad
+–
Dia agus Muire agus an Domhnach duit — ceann de na freagraí atá ar "Dia dhuit" nó "mbeannaí Dia dhuit"
Go mbeannaí Dia agus Muire agus an Domhnach dhuit féin
TUILLEADH (1) ▼
Sin é a bhíos ag S. Ph. i gcónaí nuair a bheannaíos duine dhó. 'Dia agus Muire agus an Domhnach dhuit,' adéarfas sé
b.
seo cuid de na Domhnaí a gcuirtear cronaí ar leith iontu ar feadh na bliana.
+–
Domhnach an Phuis nó Domhnach na Smut nó Domhnach Inide — an chéad Domhnach den Charghas. Bíonn pus nó smut ar na mná a fhágtar gan pósadh an Domhnach sin. Domhnach na Smut nó Domhnach Inide: Ros Muc, Carna, Dúiche Sheoigheach. Domhnach an Phuis: Cois Fharraige
Domhnach an Iúir — an Domhnach roimh Dhomhnach Cásca. Roinntear an t-iúr an Domhnach sin
TUILLEADH (6) ▼
Domhnach Cásc nó Domhnach Cásca — cothrom lae aiséirithe Chríosta
Domhnach Gealchásc — an Domhnach i ndiaidh Domhnach Cásca (Achréidh)
Domhnach Cincíse — Whit Sunday
Domhnach Chrom Dubh (taobh thiar de Ghaillimh), nó Domhnach na bhFear (Achréidh), nó Domhnach na Cruaiche — an Domhnach deiridh de mhí an Iúil. An lá sin a bhíos an turas go Cruach Phádraig. Ní fíor don Mháilleach sa mBéal Beo é (lth. 20) nuair adeir sé gur Domhnach na Cruaiche is mó a thugtar anois air. Domhnach Chrom Dubh atá fós air sa gcuid is mó den Ghaeltacht taobh thiar de Ghaillimh, agus Domhnach na bhFear taobh thoir
Domhnach na Mart — an Domhnach roimh Lá Fhéil Mártan. Bíonn na mairt marbh nó dhá marú le haghaidh na Féile Mártan an lá sin
Domhnach na bPutóg — seachtain roimh an Nollaig
+–
"Domhnach Chrom Dubh, lá na Móna agus Lá Fhéil Muire Mór thall sa bhfómhar: trí lá a bhfaigheann an bodach a sháith le n-ithe" — deirtear é seo
'Sé an Domhnach seo chugainn, Domhnach an Iúir (Domhnach Chrom Dubh, Domhnach an Smuit srl.)
TUILLEADH (7) ▼
Gheobhaidh tú do dhóthain gogaí (uibheachaí) an Domhnach seo chugainn: Domhnach Chásc. Tuige nach mbeadh prochógaí agaibh mar a bhíodh againne fadó. Bhíodh muid dhá gcruinneáil (uibheachaí) ar feadh coicíse roimh ré
Beidh dalladh feola ann Dé Domhnaigh seo chugainn: Domhnach na Mart
Tá sí ag cur pus uirthi féin cheana. Ach nach é an Domhnach seo chugainn Domhnach an Phuis. Codlóidh sí léithe féin bliain eile dar fia!
Soiscéal Dhomhnach an Iúir an soiscéal is faide sa mbliain agus soiscéal Lá Nollag an soiscéal is giorra
Ní bheidh aon fhata nua ann i mbliana go dtí Domhnach na bhFear má bhíonn siad an uair sin fhéin ann
Cáid uait Domhnach Chrom Dubh? An rachaidh tú ar an gCruaich i mbliana?
Domhnach na bhFear nach ea a bhíos turas na Cruaiche ann?
c.
+–
Níl inti ach cailín Domhnaigh — cailín a bhíos gléasta chuile lá den tseachtain mar a bhíos sí Dé Domhnaigh; cailín galánta beagmhaitheasach
Ná pós cailín Domhnaigh
TUILLEADH (3) ▼
Séard atá sa gceann is óige, cailín Domhnaigh críochnaithe. Ní dhéanann sí faice ach dhá gléas agus dhá feistiú féin
Go bhféacha Dia ort! Ní mná talmhaithe iad sin, ach cailíní Domhnaigh. Dhá leagthá scátháin agus boscaí púdair acu, ba é a mbuac é. Is cam a bhreathnóidís ort déarfainn dhá n-iarrthá orthu a dhul ag tarraingt fheamainn dearg lena ndroim
M'anam muise gurb in é an áit a bhfuil an mearbhall ortsa. Ní cailín Domhnaigh chor ar bith í, ach togha oibrí. Dhá bhfeictheá í sin amuigh ag scaradh aoiligh nó ag tarraingt fhraoigh nó ag scaradh móna, is fada go n-abrófá é sin léithe
+–
Ná santaigh caora an fhómhair agus ná pós an cailín Domhnaigh (seanchomhairle) — an chaora a bhíos ramhraithe sa bhfómhar, is dóichíde di a cailleadh sa ngeimhreadh nó san earrach
Cailín Domhnaigh í a mhic ó! Ná santaigh caora an fhómhair agus ná pós an cailín Domhnaigh, adeir siad
TUILLEADH (1) ▼
Tá chaon cheann acu fabhtach: caora an fhómhair agus an cailín Domhnaigh. Ná bíodh aon phlé ag duine leo. 'Sé ráite na seandaoine é
2.
+–
Bean Domhnaigh — ainm muirne ar bhó
Bean Domhnaigh! Bean Domhnaigh! Bean Domhnaigh cá'il tú? (Tabhair faoi deara an fhuaim anseo: /dū:nī/. 'Sé a bhíos ag daoine a mbeadh /dū:nə/ ina thuiseal ghinideach acu ar Dhomhnach)
TUILLEADH (2) ▼
Bhí an-bhó againn anseo fadó. Bean Domhnaigh a bhí uirthi. Diabhal mé go mbíodh bainne dhá cheann aici go dtí seachtain shula bheireadh sí. Dhíol mé í le P. R. ansin thoir, agus níor mhair sí an bhliain féin. Ach ba bheag an dochar di. Ní bhfuair sí aon tógáil uaidh
Ar chuala tú fear Chonamara ag imeacht ar na cnocáin ansin siar ag fuagairt Bean Domhnaigh i ndiaidh na bó. Diabhal easna dhíom féin agus d'A. nár lean siar é, agus chuaigh muid isteach sa gcarracán mór agus thosaigh muid féin ag fuagairt Bean Domhnaigh. Tá an-mhacalla — an-fhuaim — ansin, agus ní raibh áit ar bith siar ansin nach gcloisfeá Bean Domhnaigh
3.
+–
I nDomhnach chreidim go bhfuil — mionfhocal dearbhaithe; dar fia nó dar príosta, ach níl sé chomh spreacúil le ceachtar acu sin
I nDomhnach ní fhaca mise le seachtain é, agus níl a fhios agam céard is cor dó
TUILLEADH (10) ▼
Is dóigh go ndéanfaidh, i nDomhnach. Ach deile céard a dhéanfadh sé
I nDomhnach, is olc an aimsir í, ní ag ceasacht ar Dhia é!
Is olc an cheird atá air, i nDomhnach: ag déanamh dícheannadh den tsórt sin ar an duine bocht sin
Is tú atá gairgeach i nDomhnach. Glac go réidh thú féin. Níor thuill muid do chuid ropaireachta chor ar bith uait
I nDomhnach muise, is maith an scaitheamh aríst go bhfeice tú mise ag briseadh leicín an doichill aige
I nDomhnach féin, is oraibh atá an guairdeall thimpeall a iothlann. Fágaidh mar sin é féin agus a iothlainn
I nDomhnach féin, ba chóra dhuit ciall a bheith agat agus gan a bheith ag spochadh leis an ainle bhradach sin. Níl a fhios agam cé agaibh is measa: thusa nó an páiste
I nDomhnach féin is beag an dochar duit náire a bheith ort ag caitheamh a leithide de chaint. Nach bhfuil a fhios agat go maith gurb in deargbhréag. Ní tada eile é
I nDomhnach féin muise ní bhfaighir! Má bhíonn tú d'uireasa airgid go dtuga mise dhuit é, is fada a bheas tú dhá uireasa
I nDomhnach fhéin muise, is furasta leis laethantaí a fháil in aisce! Níl sé fhéin chomh maith sin faoina chúnamh lá na cruóige
4.
Dia.
·
"Impím ar an Domhnach, muran beo mé ach mí; Seal fada a bheith ag gabháil leat ar chóstaí Ard Fhraoigh" (as amhrán a thosaíos Déanfaidh mé caisleán ar chnocáinín ard) — teagann Domhnach isteach mar seo in amhráin scaití, agus Dia a bhíos i gceist
Iarraim ar Rí an Domhnaigh cabhair agus cúnamh a thabhairt dúinn, agus muid a thabhairt slán ó anachain na bliana — Dia. Tá caint ar Thobar Rí an Domhnaigh in Altú an Tobac
5.
cill nó séipéal.
·
Domhnach Pádraig (reilig in aice Áth Cinn) — séipéal nó teampall Pádraig. Níl an chiall sin i gcaint
Domhnach in iontrálacha eile (50+)
→
feiste
Ní ansin a théim ag an aifreann dubh ná dath. Rug sé orm maidin Domhnaigh amháin ag teacht deireanach agus thug sé aghaidh mar a thabharfá ar mhadadh orm. Tabhair glafairt air a dhuine chóir! 'Dheamhan mé,' arsa mise liom péin, 'má scagaim mé fhéin uait an babhta seo nach go luath a fheicfeas tú aríst mé!' Agus ní fhaca. Ní raibh mé ina fheiste ná ina fhínne ó shin. Téim suas go dtí an fear nach mbíonn doicheall aige roimh aon duine
Na tithe ósta sin thiar! Ara diabhal póilí ar bith a chuireas aon chaidéis orthu sin. Ligfidh siad isteach ansiúd chomh follasach os comhair an tsaoil thú Dé Domhnaigh agus a ligfidís lá den tseachtain
→
framsáil
Is cuma leis an mac atá sa teach seo é ach ag imeacht ag pramsáil leis. Dheamhan amharc a fheictear air aon oíche Dhomhnaigh go mbíonn sé an haon a chlog ar maidin, ná an uair sin fhéin scaití
→
froigisí
Ach cén sórt froigisí atá sé (seo) thíos a chur ar an teach? … Rud le aghaidh solais a thabhairt isteach ann! An n-éistfidh tú liom! Solas mar atá sna tithe i nGaillimh, nach bhfuil ort ach cnaipe a chasadh agus beidh sé lasta! Muise muise! Sa saol a tháinig sé! Agus nach raibh aige go dtí an bhliain cheana ach fáideogaí agus cam! Tá na caisleáin ag titim agus na carn aoilíochaí ag éirí i nDomhnach!
Is breá scolbánta an fás fir é bail ó Dhia air! Chonaic mé ag foléimneach ansin thíos in éindí le na gearrbhodaigh Dé Domhnaigh é, agus má bhí fhéin dheamhan tuilleamaí a bhí aige le ceachtar acu. Ag dul ina mháistir scoile atá sé siúd?
→
fág ag
Fágaim an Satharn ag Muire Mháthair agus bím ag an aifreann Dé Domhnaigh — sin é an leithscéal a thug an leadaí fadó
→
fálach
Socraigh an clog sin anois go siúráilte ar fhaitíos nach n-aireodh muid éirí le fálach thuas ar bith. Ba bheag nach raibh mé mall ag an aifreann Dé Domhnaigh seo caite — sleamchúis; go gcodlódh muid thar an am
→
caidhfte
Ar an dá luath agus ar fhuagair mé air, sheas sé suas ina chaidhfte agus níor fhan smid aige. Bhí sé ag gabháil na huaire móire air, déarfainn, ach i nDomhnach, ba bheag sin agamsa.
→
caidéis
Thosaigh sí ag fiafraí le neart caidéise cá bhfuair P. an cóta nua atá aige. Shílfeá i nDomhnach, gurb é an chaoi ar ghoid sé é.
→
cailm
Dhá mbeadh an oiread cailm air agus atá a ligean amach fhéin, i nDomhnach ní bheadh an oiread fíbín ag imeacht air agus atá.
Níor scéal é le aon chaint a dhéanamh di, mura mbeadh duine ann a choinneodh caomhúint air go díreach. Ach i nDomhnach, is duine sa gcéad é sin, ar an saol seo ar aon nós.
→
caothach
I nDomhnach muise, bhí cleachtadh mhór ar bhóithrí aici, ag spágaireacht thrí chaothachaí agus lathachaí Ch. L. Imeóidh sí as a cranna cumhachta ar fad anois ó theann sí anuas ar an míneadas.
→
carcair
An bhfuil a fhios agat an charcair mhór de bhean a d'fheicfeá ag dul síos teach an phobail ag an darna haifreann chuile Dhomhnach? Sin í í.
→
carraera
I nDomhnach ba mhaith an díol de charraera an oiread a ithe leat, bail ó Dhia ort, agus dheamhan mórán dhá shlacht ort ina dhiaidh sin!
→
catóg
Bhí an réimse sin fré chéile lom lán le catógaí roimhe seo. Ó fuair sé an gabháltas, thug sé chun míneadais é, ach i nDomhnach is fada uaidh a bheith cineálta fós.
+
→
ceal 1
Ní ghlacfaí é, cheal foghlama. I nDomhnach, shíl mé gur chaith sé siúd i bhfad ag dul chuig an scoil!
TUILLEADH (3) ▼
Má tá ceal orm, ní cheal móna é ar chaoi ar bith. I nDomhnach chuirfeadh an portach atá ansiúd thuas agam móin go barr bachall
Níl déanamh ar bith cheal tobac agam fhéin. I nDomhnach ní fhéadfainn uair a chloig d'uireasa gail thobac.
I nDomhnach, níl cheal ar bith orm fós más fada gearr go mbeidh.
I nDomhnach, níl gnaoi ar bith agamsa ar a chuid clabaireachta sin. Chuile bhall agamsa ach clabaire. Níor thaitnigh clabaire ariamh liom, thar chineál duine ar bith.
→
cleite
I nDomhnach is gnaíúil an cleite comhrá atá agaibh gan bhréig. Cén bhrí ach go raibh sibh ar faoistin tá seachtain ó shin!
I nDomhnach, b'fhéidir go mb'fhearr faoi dhó deoraí beag bídeach ná clifeartach mór, mar é sin. Ní méid a dhéananns maith chor ar bith, ach an cruas atá sa duine.
+
I nDomhnach, má tá ort a dhul siar sna breaclachaí sin, is coilgneach an áit. Tá sé druidte le draighean is driseachaí, agus níl tada uaibhreach ann ach neantógaí.
TUILLEADH (1) ▼
Ara, ní féidir dhó a bheith chomh coilgneach sin! I nDomhnach shíl mise gur duine an-mhín é, ach 'sé m'eolas air é, arsa tusa.
+
I nDomhnach má chothaíonn an uair i bhfad eile coimhthíoch mar seo, is mór a chuirfeas sé an cur siar. Tá daoine nár iontaigh spreab fós, mar nach raibh an aimsir in araíocht.
TUILLEADH (1) ▼
Tháinig cupla lá faoi Fhéile Sin Seáin anuraidh agus bhí siad chomh coimhthíoch le laethantaí na Riabhaí. I nDomhnach, fhóbair gur fhuadaíodh mé as an bPáircín Aird ansin thuas!
→
colgach
Mura raibh d'údar aige a bheith colgach ach an méid sin, i nDomhnach is furasta colg a chur air. Dheamhan a bhfuil sé muise, ach ina thús. Sin é an méid.
+
→
comaoin
Is deas an chomaoin ort é, i nDomhnach, i ndiaidh tine a choinneáil ar a theallach i gcaitheamh na bliana gan oiread is tú a iarraidh chuig an éirí amach.
TUILLEADH (1) ▼
Is comaoin dó a bheith gnaíúil lena athair. I nDomhnach thóg sé go maith le scoil is foghlaim é.
I nDomhnach, tá siad dhá hardú leob anois i ngan fhios ais i gcomhfhios. Maidir le go bhfuil suim acub duine dhá bhfeiceáil, dheamhan a dhath, ach an oiread is dá mba leob fhéin í. Múinfidh sin mise aríst gan mo chuid móna a chur amach ann.
→
conán
Dheamhan cor ar bith sa gconán sin. D'fhéadfá méir a chur faoina shúil, agus ní bhainfeadh sé leat. Ach i nDomhnach, níl an deartháir eile mar sin: tá sé sách anglánta.
→
cora
Sciorr mé sa gcora agus crochadh mé idir chorp, chleite is sciathán gur thit mé i ndiaidh mo mhullaigh san abhainn. I nDomhnach, shíl mé go raibh mé báite.
+
I nDomhnach is cosnochta a bhíodh muid sa ngeimhreadh freisin. Nuair a thagadh sioc, d'fháisceadh muid buadáin ar ár gcosa le teas a dhéanamh dhóibh. Ach níl aon acmhainn ag aos óg ar fhuacht anois mar a bhíodh an uair sin
TUILLEADH (1) ▼
I nDomhnach nuair a thairg sí dhom an cupáinín tae cosnochtaithe, shantaigh mé é a bhualadh faoin smut uirthi. Is minic nach a taobh leis an gcomaoin sin a ligeadh amach as seo í fhéin. Ach ní bhíonn cuimhne ar an arán a hitear, adeir siad.
Tá marach eicínt ar an saol nó ar na daoine agus an chaoi a bhfuil an uair. B'iontas é anois dhá dteagadh lá breá. Ba mhór i gceist ag seandaoine cothromacan síne na haimsire, ach i nDomhnach, d'fhéadfaí sneachta a chaitheamh ar a lorg anois.
+
→
cuideáin
Ní den ál an sicín ghliadhbhuí sin chor ar bith. 'Sé an chaoi ar casadh ina héan cuideáin ar an tsráid í scaitheamh théis an chuid eile a ligean amach. Chuir muid tuairisc le chuile theach ar an mbaile, agus dheamhan duine ar bith a tháinig ina coinne. I nDomhnach, d'fhága mise ansin í nuair nár chuir aon duine bonn uirthi.
TUILLEADH (4) ▼
I nDomhnach, chaithfeadh sé a bheith cuideáin agus chomh gallda agus chomh galánta agus tá a chuid cainte. Thar contae isteach é ar chuma ar bith, agus thiocfadh dhó gur thar tír isteach é. Is maith an Béarlóir é M. Ph. Sh. Mh. agus corrfhocal a bhí sé a thuiscint uaidh.
I nDomhnach tá lucht na mbáiníní bán cuideáin anseo inniu. Ní mór do dhuine collar is tie a chur air fhéin feasta le bheith sa bhfaisean.
Théis gur thoir ar an mbaile sin a rugadh agus a tógadh mé, i nDomhnach chreidim go mbeinn cuideáin ann dá gcastaí soir ann anois mé. Chuile dhuine dá raibh ann le mo linnse, tá siad curtha nó imithe.
I nDomhnach bhí mé chomh cuideáin acub agus dá ba aníos as Cúige Uladh a thiocfainn. Ach chreidim nach údar milleáin dóibh é, arae cén aithne a d'fhéadfadh a bheith acub orm ach an oiread le scéal.
I nDomhnach, bhí barr maith air mar a bhí sé, ach dá dtéadh leasú mar is ceart air, bheadh an toradh chéatach air.
I nDomhnach, 'sí an chéithireacht chéanna a bhíos ormsa samhradh is geimhreadh, ní ag ceasacht ar Dhia é!
→
cíos
Dheamhan cíos ná cabhlach a bheas ar an gcéad líne eile a íoc dhá réir sin. Muide i nDomhnach a bhain an méid sin cirt amach de na tiarnaí, ach ní hé an té a shaothraíonns a fhaigheanns. adeir siad. Is mór is fiú go mbeidh a shó ag duine eicínt dar ndóigh.
+
I nDomhnach muise, dá chúilialta agus dá mhúinte é, ní bheadh aon chur suas de bhean aige dá gcastaí ina bhealach í. Ach mar adeir an ceann eile, más peaca a bheith buí, tá na mílte damanta — rachadh sé ag suirí le cailín, dá bhfaigheadh sé an dóigh srl.
TUILLEADH (1) ▼
Tá sé cúirialta go leor mar sin, ach i nDomhnach, deir siad go bhfuil neart maistínteachta ann má bhaintear as é. Ach cé milleán air sin ach an oiread le scéal.
+
Tá sí ag gabháil in aghaidh dúchais má tá sí chomh míchuntanósach sin, arae ní casfaí aon bhean in do shiúl lae ort ba laethúla ná ba láí ná a máthair. Ó mhuintir a hathar a thug sí an stróic sin, ach i nDomhnach, dheamhan a raibh siadsan daorbhasctha ach an oiread.
TUILLEADH (1) ▼
Sagairt! I nDomhnach is míchuntanósach an dream iad le dhul ag iarraidh tada orthub. Tabhair chuile shórt dóibh fhéin, ach ná héiligh tada orthub.
+
→
abhaile
I nDomhnach, ní iontas mór é sin a fheiceáil ag ól. Nach é an t-ól a thug sé abhaile leis i dtaobh athar is máthar.
TUILLEADH (1) ▼
I nDomhnach níor thug tú abhaile leat go bhféadfá aon cheo a chaitheamh in mo bhéalsa. Ba mhinic a bhain mé an t-ocras díot fhéin, agus den bhratainn chlainne atá agat.