Foclóir Mháirtín Uí Chadhain
de

díot (21)

 
dán
Níl aon mhaith dhuit ag caint. Feiceann tú féin nach bhfuil bualadh an ghráinne eorna ar dhánta na talúna. Cá'il sé. An bhfeiceann tú an spleodar a chuir sé (poitín) sa seanduine sin thiar: nuair a bhí aige a bheith ag cur brat na scaball (taiséadaigh) faoi réir dhó féin, gur bhuail sé amach ag iarraidh mná. Céard eile atá in ann é sin a dhéanamh fiafraím díot
 
daol
Má airíonn tú an daol — an t-ardú — do do bhualadh, níl agat a dhéanamh ach bualadh fút ar bhall na háite go gcuire tú díot é
+
de
Bain díot (do chuid éadaigh)
TUILLEADH (2) ▼
Déanfaidh mé an t-aon lá amháin díot — maróidh mé thú ar áit na mbonn
Scaoil díot na héadaí fliucha sin
 
Má fhaigheann sé é sin amach in do dhiaidh, déanfaidh sé aon lá amháin díot
 
dearmad 1
Ná baineadh aon dearmad díot anois. Déan do theachtaireacht ceart
 
deifir
Imeoidh an deifir díot fós ach a mbeidh tú chomh sean liomsa
 
deoir
Ní fhágfainnse deoir in do haon a hairt murach nár éirigh liom a bheith ar an taobh ceart díot
 
dia 1
Ní dhéanfaidh tú é nó go ndéana Dia Diarmaid díot (dearmad ort fc. Diarmaid)
 
díol 2
Cé hé díol an mhagaidh anois fiafraím díot — tusa nó mise. D'fhéach tusa le dhul ag magadh fúmsa, ach sílimse gur mise atá ag magadh fútsa. Mar adúirt an ceann eile: "Bíonn daoine ag magadh fúmsa nuair a bhainim an choirce glas; Ach bímse ag magadh fúthusan nuair a thiteas an gráinne as". Sin é a fhearacht agamsa agus agatsa anois é
 
Ar ndóigh bhí sé ag plé le ceann a bhí chuile orlach chomh doghrainneach leis féin: M. seo thiar. Níor thug sé sin aon tsásamh d'aon duine ariamh, agus diabhal baol a bhí air é a thabhairt do Sh. Chaith siad an-fhada ag cothaíocht le chéile, agus chaon duine acu ní ba mheasa ná a chéile. 'Dar diagaí,' adeir M. faoi dheireadh, 'déanfaidh mé aon lá amháin díot a Sh. shalach na míol. Rinne T. Mh. eadarascán ansin agus d'ardaigh an dream thiar M. leo abhaile. Murach gur ardaigh chuirfeadh sé luí fia ar Sh.
 
domhain 1
Dhá n-éiríodh sé dhuit ar an domhain, dheamhan cladach a d'fheicfeá go ndéanfadh Dia Diarmaid díot. Ná baol a bheadh ort!
 
dorn
Má fhaighim dorna ort déanfaidh mé aon lá amháin díot a (s)coirbín
 
Dar seo agus siúd muis, mura gcaithe tú díot drandal an mhagaidh sin atá ort fúmsa, beidh rud ar a shon agat. Tá mé ag éisteacht leat ansin ó mhaidin, agus is mór an acmhainn agam í (cur suas leat). Is tú an t-ealaíontóir is mó faoi na brait. Ag ceapadh atá tú go ndéanfaidh tú dóigh de na daoine chreidim, ach ní dhéanfaidh, ná baol ar bith ort. Ní faoi chearca a ligeadh amach aon duine ach an oiread leatsa le go ndéanfá ball séire dhíobh
 
Bhuel imíodh an drogall díot anois. Caithfidh tú a theacht in éindí liomsa
 
Nach é atá dronnach as an droim! Bheifeá ag gabháilt air sin go ndéanfadh Dia Diarmaid (nó dearmad) díot, agus ní ghoillfeadh sé a dhath air
 
Ní hin dubhliathán adeir tú ach breac geal! Dar príosta muise is groí an scéal é! Agus céard é dubhliathán ach breac geal fiafraím díot! Nach dteagann na bric gheala ón bhfarraige freisin ar nós na mbradáin. Cuirfidh mise geall leatsa nach bhfaighidh tú aon dubhliathán ar aon loch nach mbíonn bric gheala uirthi … Níl sa lochín sin thiar ach bric rua
 
Is maith nach mór duit a bheith ar do mhaidí nó gabhfaidh an dream sin suas ort. Is cuma leo sin é ach bearradh a bhaint díot, agus cead an diabhail a bheith agat ansin. Tá seanaithne agamsa orthu sin
+
Ná bain díot an hata a dhuine sin. Sin é an slacht uileag ort. Is breá atá sé ag dul duit
TUILLEADH (1) ▼
T'anam ón dacs é, níor thug tú an méid sin dó. Ní raibh aon phunt ag dul dó: dhá chrú tá cupla mí ó shin, agus dhá sheanchrú anois, agus thug tú gualach aige an uair dheireanach. Scriosadóir é má bhain sé an oiread sin díot. Tá rud le déanamh leis: a dhul ag gabha eicínt eile